Bán tháo cổ phiếu là gì? Những điều nhà đầu tư cần lưu ý

Thị trường chứng khoán luôn biến động mạnh và dễ bị ảnh hưởng bởi những tin xấu. Khi đó, hiện tượng bán tháo cổ phiếu có thể xảy ra, khiến giá cổ phiếu giảm mạnh. Vậy bán tháo cổ phiếu là gì? Nguyên nhân do đâu và nhà đầu tư có nên bán tháo khi thị trường xấu? 

Bán tháo cổ phiếu là gì?

Bán tháo cổ phiếu (Bailing out hay Sell-off) là hiện tượng các nhà đầu tư bán ra một cách nhanh chóng các loại cổ phiếu mà mình đang nắm giữ với bất kỳ mức giá nào, thậm chí là chấp nhận chịu lỗ để có thể bán được cổ phiếu. Hệ quả của hiện tượng này là sẽ khiến giá cổ phiếu trên thị trường tụt giảm mạnh một cách nhanh chóng. Nếu việc bán tháo cổ phiếu xảy ra trên diện rộng thì hoàn toàn có thể ảnh hưởng đến toàn bộ nền thị trường chứng khoán. 

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng bán tháo cổ phiếu?

Hiện tượng bán tháo cổ phiếu diễn ra khi các nhà đầu tư cảm thấy mất lòng tin vào thị trường chứng khoán do một số nguyên nhân như:

• Tình hình dịch bệnh
• Chiến tranh thương mại
• Các chính sách vĩ mô bất lợi
• Doanh nghiệp công bố báo cáo tài chính với kết quả kinh doanh không tốt
• Có sự thay đổi trong cơ cấu nội bộ công ty
• Lãi suất hoặc giá xăng dầu tăng cao
• Các quyết định liên quan đến chính trị
• Nạn tấn công và khủng bố…

Tất cả những nguyên nhân này đều sẽ nhanh chóng gây ra sự hoảng loạn cho các nhà đầu tư. Và nếu không suy xét cẩn thận, các nhà đầu tư vẫn sẽ chấp nhận chịu lỗ để bán tháo cổ phiếu, bảo đảm sự an toàn cho nguồn tài chính của mình. 

Ví dụ: Trong phiên 11-9-2024, cổ phiếu NVL của Novaland bất ngờ bị bán tháo mạnh khi các nhà đầu tư hay tin Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM (HoSE) thông báo đưa cổ phiếu này vào danh sách không đủ điều kiện giao dịch ký quỹ (cắt margin).

Khi nào hiện tượng bán tháo cổ phiếu mới chấm dứt?

Hiện tượng bán tháo cổ phiếu sẽ tiếp tục diễn ra cho đến khi số lượng cổ phiếu đã cạn kiệt. Tình huống này cũng có thể được dừng lại khi thị trường tin rằng giá trị cổ phiếu đã dừng lại ở mức hợp lý. Ngược lại, nếu các nhà đầu tư phát hiện tin tức “xấu” dẫn đến việc bán tháo cổ phiếu là không chính xác, thì hành động bán tháo sẽ nhanh chóng kết thúc. Thậm chí giá trị cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán hoàn toàn có thể đảo chiều chỉ trong vài phút.

Có nên bán tháo cổ phiếu khi thị trường chứng khoán diễn biến xấu không?

Các nhà đầu tư cần hiểu rõ 3 trường hợp có thể xảy ra trong giai đoạn này để biết có nên bán tháo cổ phiếu khi thị trường chuyển biến xấu không:

Đầu tiên, với tâm lý hoảng loạn khi biết tin không tốt về thị trường, các nhà đầu tư sẽ có xu hướng bán tháo cổ phiếu “ngay và luôn” vì không muốn lún sâu vào tình trạng thua lỗ. 

Tuy nhiên, nếu những tin tức này không chính xác, hoặc nó không ảnh hưởng đến thị trường lâu dài, thì việc bán tháo cổ phiếu quá nhanh chóng sẽ khiến cho các nhà đầu tư phải chịu lỗ. Bởi, giá cổ phiếu hoàn toàn có thể tăng trở lại ngay sau đó. 

Ngược lại, nếu các nhà đầu tư có thể tỉnh táo, bình tĩnh xem xét và phân tích thị trường một cách cẩn thận, thì hoàn toàn có thể quyết định mua vào cổ phiếu trong giai đoạn này với giá rẻ hơn rất nhiều. Tuy nhiên, việc mua vào cổ phiếu cũng phải chịu rất nhiều rủi ro bởi vì không thể biết trước giá cổ phiếu sẽ mau chóng tăng lên hay lại tiếp tục giảm xuống. 

Ở một góc nhìn khác, việc nhạy bén và cập nhật nhanh chóng các tin tức về thị trường chứng khoán sẽ giúp các nhà đầu tư quyết định bán tháo cổ phiếu một cách đúng đắn và kịp thời. Từ đó giảm thiểu tối đa mức thua lỗ mà nhà đầu tư phải gánh chịu cũng như gia tăng lợi nhuận đáng kể cho những nhà đầu tư trong thời điểm thị trường bán tháo.

Hiện tượng bán khống kiếm lời trong giai đoạn cổ phiếu bị bán tháo

Bán khống cổ phiếu (Short sales) là hiện tượng các nhà đầu tư kiếm lời từ việc giảm giá của cổ phiếu hay thị trường. Khi thực hiện hành động bán khống, các nhà đầu tư sẽ tiến hành vay mượn cổ phiếu từ người khác và thực hiện bán chúng vào thời điểm hiện tại. Với kỳ vọng khi đến hạn phải thanh trả các loại cổ phiếu này thì giá của chúng sẽ giảm. Từ đó có thể hưởng lợi từ chênh lệch giá cổ phiếu lúc bán ra và mua vào để thanh trả cổ phiếu. 

Như vậy, việc bán khống cổ phiếu chính là cách kiếm lợi nhuận đặc biệt hữu ích trong giai đoạn khó khăn của thị trường bán tháo cổ phiếu. 

Tuy nhiên, thị trường Việt Nam không cho phép bán khống cổ phiếu. Các nhà đầu tư chỉ có thể thực hiện bán khống gián tiếp thông qua thị trường chứng khoán phái sinh mà thôi.