Lệnh chứng khoán là gì? Cách đặt lệnh mua bán chứng khoán

Để tham gia vào thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cần làm quen với rất nhiều khái niệm và nghiệp vụ cần thao tác khác nhau. Một trong những điều cơ bản nhất là cách đặt lệnh.

Lệnh chứng khoán là gì?

Lệnh giao dịch chứng khoán được hiểu đơn giản là những thao tác nhà đầu tư thực hiện để mua bán chứng khoán trên sàn nhằm thu lợi nhuận. Mỗi loại lệnh sẽ có những đặc điểm khác nhau, nhà đầu tư có thể lựa chọn lệnh phù hợp với chiến lược giao dịch của mình để hạn chế rủi ro trong đầu tư và mua bán.

Các loại lệnh giao dịch chứng khoán

1. Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa (ATO)

Hiểu một cách đơn giản, đây là lệnh mua hoặc bán chứng khoán ở giá mở cửa. Lệnh ATO chỉ có hiệu lực trong phiên ATO (tức 15 phút đầu tiên của phiên giao dịch). Lệnh giao dịch này luôn được ưu tiên hơn lệnh giới hạn (LO). 

Nếu lệnh ATO không được thực hiện hoàn tất sau thời gian xác định giá mở cửa thì sẽ tự động bị hủy. Ngoài ra, khi đặt lệnh ATO, bạn sẽ không phải nhập giá, mức giá khớp lệnh là mức giá được hệ thống xác định.

Ví dụ về lệnh ATO:

Giả sử:

Bạn muốn mua 100 cổ phiếu của công ty ABC vào đầu phiên giao dịch.
Bạn không chắc chắn về mức giá mở cửa sẽ như thế nào, nhưng bạn muốn đảm bảo mua được cổ phiếu ngay khi thị trường mở cửa.
Bạn sẽ đặt lệnh ATO:

Ý nghĩa: Bạn đang nói với sàn giao dịch rằng: “Tôi muốn mua 100 cổ phiếu ABC với bất kỳ giá nào khi thị trường mở cửa. Hãy khớp lệnh của tôi với giá mở cửa cao nhất có thể.”
Quá trình khớp lệnh:

• Đặt lệnh: Bạn đặt lệnh ATO mua 100 cổ phiếu ABC vào hệ thống giao dịch trước hoặc trong khoảng thời gian khớp lệnh định kỳ để xác định giá mở cửa.
• Khớp lệnh:

Khớp lệnh: Nếu có đủ lượng bán, lệnh của bạn sẽ được khớp với giá mở cửa cao nhất có thể.
Không khớp: Nếu không có đủ lượng bán để khớp lệnh của bạn, lệnh sẽ bị hủy bỏ.

2. Lệnh giới hạn (LO)

Lệnh LO (hay còn được gọi là lệnh chờ) cho phép nhà đầu tư mua hoặc bán chứng khoán với mức giá xác định. Nếu giá cổ phiếu không thoả mãn lệnh đã đặt, giao dịch sẽ không diễn ra.

Ví dụ: cổ phiếu A đang ở mức 20.000đ, bạn đặt lệnh mua với giá 19.000đ. Nếu có người bán cổ phiếu này với giá nhỏ hơn hoặc bằng 19.000đ, lệnh của bạn sẽ được khớp. Ngược lại, nếu giá vẫn ở mức 20.000đ hoặc cao hơn thì sẽ không có giao dịch nào cả.

Có thể hiểu rằng, lệnh LO cho phép bạn thiết lập giao dịch với mức giá mua cao nhất hoặc mức giá bán thấp nhất mà bạn có thể chấp nhận. Lệnh giới hạn này chỉ có hiệu lực sau khi đã nhập vào hệ thống và kéo dài cho đến cuối ngày giao dịch hoặc cho đến khi lệnh bị hủy bỏ.

3. Lệnh MP (chỉ có ở HSX)

Lệnh MP lệnh mua với giá thấp nhất đang được chào bán hoặc bán ngay lập tức với giá chào mua cao nhất. 

Ví dụ: bạn đặt lệnh MP để mua 3000 cổ phiếu A. Tại thời điểm đặt lệnh sẽ có những mức giá tương ứng với khối lượng được các bên rao bán như sau:

• 80.000 đồng – khối lượng 500 cổ phiếu
• 80.100 đồng – khối lượng 2000 cổ phiếu
• 80.200 đồng – khối lượng 3000 cổ phiếu

Nếu bạn đặt mua 3000 cổ phiếu A, thì 500 cổ phiếu đầu tiên sẽ khớp lệnh với giá 80.000/1 cổ phiếu, 2000 cổ phiếu tiếp theo sẽ khớp lệnh với giá 80.1000/1 cổ phiếu; 500 cổ phiếu còn lại sẽ khớp lệnh với giá 80.200/1 cổ phiếu.

Lệnh MP không đảm bảo về giá, nhưng ưu điểm là lệnh luôn được thực hiện ngay lập tức. Lệnh MP phù hợp với các nhà đầu tư cá nhân muốn mua bán cổ phiếu nhanh chóng.

4. Lệnh MAK, MOK, MTL (chỉ có trên sàn HNX)

Đây là lệnh mua với giá chào bán thấp nhất hiện có trên thị trường hoặc bán với giá chào mua cao nhất trong khoảng thời gian khớp lệnh liên tiếp. Có 3 loại lệnh sau:

a. Lệnh MAK

Lệnh MAK có thể được thực hiện toàn bộ hoặc một phần, phần còn lại của lệnh sẽ bị hủy ngay sau khi khớp lệnh.

Ví dụ: bạn đặt mua 500 cổ phiếu XYZ giá 20.000đ nhưng chỉ khớp được 300 cổ. 200 cổ phiếu còn lại không thể mua được do không có người bán với giá tương ứng. Vậy phần lệnh mua 200 cổ phiếu còn lại sẽ bị huỷ.

b. Lệnh MOK

Lệnh bị hủy trên hệ thống ngay sau khi nhập nếu không thể khớp lệnh toàn bộ. 

Vẫn với ví dụ trên, bạn đặt mua 500 cổ phiếu nhưng chỉ có 300 cổ thoả mãn giao dịch, 200 cổ phiếu không thể khớp lệnh. Nếu với lệnh MAK, bạn vẫn mua được 300 cổ phiếu thì với lệnh MOK, lệnh mua 500 cổ phiếu này sẽ bị huỷ bỏ do không thể khớp lệnh toàn bộ.

c. Lệnh MTL

Lệnh MTL có thể được thực hiện toàn bộ hoặc một phần, phần còn lại của các lệnh sẽ trở thành lệnh LO.

Tương tự như trên, bạn đặt mua 500 cổ phiếu nhưng chỉ mua được 300 cổ, với lệnh MTL, 200 cổ còn lại sẽ được chuyển sang lệnh LO.

5. Lệnh chờ (lệnh điều kiện)

Đây là những lệnh có điều kiện kèm theo khi đặt lệnh. Khi nhà đầu tư đặt lệnh, nó sẽ ở trạng thái chờ và chỉ được đẩy ra thị trường khi thỏa mãn các điều kiện trước đó.

Lệnh có điều kiện cho phép nhà đầu tư dễ dàng mua/bán ở mức giá mục tiêu xác định trước. Đồng thời, giảm thiểu rủi ro và nắm bắt cơ hội mua hoặc bán trước khi thị trường biến động lên hoặc xuống. Tuy nhiên, loại lệnh này thường chỉ phổ biến với thị trường phái sinh.

Ví dụ: bạn đang sở hữu mã cổ phiếu XYZ với giá 20.000đ. Bạn muốn giảm thiểu rủi ro nên đặt lệnh điều kiện bán cổ khi giá thị trường xuống chỉ còn 17.000đ. Hệ thống sẽ tự áp dụng lệnh điều kiện bạn đã đặt và thực hiện bán cổ phiếu XYZ khi giá cổ phiếu giảm còn 17.000đ.

6. Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC)

Lệnh ATC là một loại lệnh được sử dụng để đặt mua hoặc bán chứng khoán với mức giá đóng cửa. Lệnh này chỉ được áp dụng tại phiên ATC, tương ứng thời gian từ 14h30 – 14h45 trong ngày giao dịch.

Tương tự như giá mở cửa, giá đóng cửa được xác định thông qua các lệnh LO được đặt. Nếu chỉ có lệnh ATC tại sổ lệnh thì phiên ATC đó sẽ không xác định được giá đóng cửa. Lệnh ATC sẽ được ưu tiên khớp lệnh hơn so với lệnh LO. Hệ thống sẽ tự động hủy đối với những phần không được khớp của lệnh ATC trong phiên. 

7. Lệnh giao dịch khớp lệnh sau giờ (PLO)

Khớp lệnh sau giờ (PLO) là lệnh hạn mức dùng để mua hoặc bán chứng khoán trong phiên giao dịch ngoài giờ. Giá đặt lệnh PLO là giá đóng cửa của phiên giao dịch ngày hôm đó.

Theo quy định, lệnh PLO sẽ được đặt trong khung giờ 14h45 – 15h00, từ Thứ Hai đến Thứ Sáu. Lệnh PLO khi đã vào hệ thống thì không thể hủy, sửa và nếu có lệnh tương ứng sẽ được khớp ngay.

Cách đặt lệnh chứng khoán trên app Entrade X

Nếu chưa biết cách đặt lệnh giao dịch chứng khoán thì bạn có thể truy cập vào trang web hoặc tải ứng dụng Entrade X và làm theo hướng dẫn để đăng ký tài khoản chứng khoán.

Mình sẽ hướng dẫn cách đặt lệnh thông qua ứng dụng Entrade X bằng một vài bước đơn giản sau:

Bước 1: Lựa chọn mã cổ phiếu

Nhập mã cổ phiếu bạn muốn giao dịch vào ô tìm kiếm và chọn mã thích hợp. Ví dụ bạn muốn đặt lệnh giao dịch mã POW như hình dưới đây:

Bước 2: Đặt lệnh mua bán cổ phiếu

Sau khi chọn mã cổ phiếu, ứng dụng sẽ hiển thị thông tin chi tiết về cổ phiếu như hình bên dưới để bạn có thể đưa ra mức giá mua/bán phù hợp. Tiếp theo bạn hãy nhập mức giá và số lượng, sau đó chọn lệnh mua/bán theo nhu cầu.

Lưu ý rằng ứng dụng sẽ tự động chọn lệnh LO cho nhà đầu tư khi đặt lệnh. Nếu bạn muốn đặt một lệnh khác, bạn cần phải chọn lại lệnh mà mình mong muốn. Sau khi đặt lệnh xong, hệ thống sẽ gửi cho bạn một mã xác nhận OTP. Bạn có thể mua/bán thành công bằng cách nhấn xác nhận.

Bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về cách đặt lệnh chứng khoán tại app Entrade X. Như vậy, để bắt đầu cho hành trình đầu tư chứng khoán của mình, bạn hãy đăng ký tài khoản miễn phí giao dịch trọn đời tại DNSE ngay hôm nay.