Chỉ số P/E là gì? Tính P/E & ý nghĩa của P/E trong chứng khoán

Chỉ số P/E được coi là một trong những tiêu chí giúp nhà đầu tư lựa chọn cổ phiếu tốt. Vậy chỉ số P/E cở bản nghĩa là gì? P/E bao nhiêu là tốt? Hãy cùng DNSE tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!

Chỉ số P/E là gì?

Chỉ số P/E (Price to Earnings Ratio) là chỉ số đánh giá mối quan hệ giữa giá thị trường của cổ phiếu (Price) và thu nhập trên một cổ phiếu (EPS – Earnings per share).

Chỉ số P/E là một chỉ số quan trọng giúp các nhà đầu tư định giá cổ phiếu. P/E cho biết mức giá bỏ ra để thu về một đồng lợi nhuận từ cổ phiếu. Hay bạn sẽ trả bao nhiêu tiền cho một cổ phiếu dựa trên lợi nhuận của doanh nghiệp đó.

Ví dụ: Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) hiện có P/E là 8.0. Đồng nghĩa với việc: nhà đầu tư sẵn sàng bỏ ra 8 đồng để thu về 1 đồng lợi nhuận từ ACB. Cũng có thể hiểu rằng, sẽ mất 8 năm để hoàn vốn (với mức lợi nhuận duy trì như hiện tại).

Công thức tính chỉ số P/E

P/E = Thị giá cổ phiếu (Price)/Thu nhập trên một cổ phiếu (EPS)

Để tính được tỷ số P/E, bạn cần xác định 2 yếu tố cấu thành: Price và EPS. 

• Price: chính là giá của cổ phiếu đó đang được giao dịch trên thị trường chứng khoán.
• EPS: là phần lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu đang lưu hành.

Lưu ý: các con số phải lấy trong cùng một thời kỳ để đảm bảo tính đồng nhất.

Ý nghĩa chỉ số P/E trong chứng khoán

1. P/E cao

Chỉ số P/E cao thể hiện kỳ vọng lạc quan của nhà đầu tư rằng thu nhập từ cổ phiếu đó sẽ cao hơn trong tương lai. Họ cho rằng công ty có triển vọng phát triển nên sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn cho một đồng lợi nhuận từ công ty.

Ví dụ 1: Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (VNM) luôn duy trì P/E ở mức cao, thậm chí cao hơn trung bình thị trường. Mức P/E cao của VNM đến từ sự tăng trưởng ổn định của cả giá thị trường và EPS. Thực tế cho thấy, giá cổ phiếu VNM liên tục tăng kể từ khi niêm yết.

Ngược lại, cũng có khả năng thị giá cổ phiếu đã tăng quá nhanh so với tốc độ tăng trưởng lợi nhuận kinh doanh, đẩy P/E lên cao. Trường hợp này, có thể giá cổ phiếu đã bị thổi phồng quá mức.

P/E cao có các khả năng sau:

• Cổ phiếu của doanh nghiệp đang bị định giá cao.
• Triển vọng doanh nghiệp trong tương lai kinh doanh phát triển.
• Lợi nhuận ít nhưng chỉ mang tính tạm thời.
• Doanh nghiệp đang ở vùng đáy chu kỳ kinh doanh.
• Giá thị trường đang tăng quá nhanh so với mức tăng lợi nhuận.

2. P/E thấp

Thông thường, chỉ số P/E thấp là dấu hiệu của một cổ phiếu đang được định giá thấp so với giá trị thực. Mức EPS cao là một nguyên nhân tích cực khiến P/E thấp. Khi một công ty bắt đầu hoạt động có hiệu quả hơn thì chỉ số EPS tăng lên, P/E bị giảm xuống. Do đó, bạn có thể cân nhắc đầu tư những mã cổ phiếu này.

Tuy nhiên, chỉ số P/E thấp còn đến từ nhiều lý do khác. Ví dụ những khoản lợi nhuận bất thường (bán, thanh lý tài sản,…) khiến lợi nhuận tăng đột biến, kéo EPS tăng. Hoặc một diễn biến xấu từ doanh nghiệp khiến các cổ đông gấp rút bán cổ phiếu khiến giá cổ phiếu giảm, P/E giảm.

Với trường hợp này, mặc dù chỉ số P/E thấp nhưng có lẽ cổ phiếu đó không được coi là rẻ. Bởi triển vọng của doanh nghiệp không còn tươi sáng.

P/E thấp có các khả năng sau:

• Cổ phiếu của doanh nghiệp đang bị định giá thấp.
• Doanh nghiệp xuất hiện lợi nhuận đột biến .
• Doanh nghiệp đang có vấn đề về tài chính, kinh doanh.…
• Doanh nghiệp đang ở vùng đỉnh chu kỳ kinh doanh.

3. P/E âm

Doanh nghiệp hoạt động thiếu hiệu quả dẫn đến lợi nhuận âm kéo theo EPS âm. Khi đó P/E không còn giá trị.

Ưu nhược điểm của chỉ số P/E

1. Ưu điểm

Chỉ số P/E là một trong những công cụ phổ biến nhất để chọn lọc cổ phiếu. P/E được sử dụng rộng rãi nhờ những ưu điểm sau.

• Đơn giản, dễ dàng tính hoặc tra cứu.
• Kết hợp giữa giá trị doanh nghiệp (EPS) và tâm lý thị trường (Price).
• Thước đo tâm lý thị trường hiệu quả.

2. Nhược điểm

• Khi chỉ số P/E âm sẽ không có giá trị đánh giá cổ phiếu.
• Chất lượng của P/E chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố đến từ thị trường và doanh nghiệp. Giá cổ phiếu có thể xảy ra sai lệch nếu thị trường bất ổn. EPS cũng có thể tăng giảm do doanh nghiệp cố ý điều chỉnh lợi nhuận tăng (giảm) đột biến, phục vụ mục đích của họ.

Chỉ số P/E bao nhiêu là tốt?

Đánh giá P/E thế nào là tốt thực sự rất khó. Vì chỉ số này luôn thay đổi tại từng thời điểm khác nhau và nó không có nhiều ý nghĩa khi đứng một mình. Mặt khác, dù P/E cao hay thấp cũng sẽ có nhiều khả năng xảy ra. Sau đây là lời khuyên của DNSE cho bạn khi sử dụng P/E trong phân tích cổ phiếu:

• So sánh chỉ số P/E với P/E toàn ngành cũng như với tốc độ tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp.
• So sánh P/E với chính nó trong quá khứ để đánh giá tình hình phát triển của doanh nghiệp.
• Sử dụng P/E kết hợp với các chỉ số khác để có cái nhìn tổng quan và chính xác nhất.

Trên đây là những kiến thức tổng hợp về chỉ số P/E. Mong rằng với những thông tin mà DNSE cung cấp sẽ giúp bạn đánh giá thị trường và đưa ra những chiến lược đầu tư hiệu quả. Đừng quên ghé thăm DNSE thường xuyên để biết thêm nhiều thông tin hữu ích về tài chính, chứng khoán nhé!