Chu kỳ kinh doanh là gì? Hiểu về nó giúp gì cho nhà đầu tư?

Chu kỳ kinh doanh là thuật ngữ nói về các giai đoạn của một nền kinh tế. Kinh tế quốc gia hay doanh nghiệp cũng sẽ không phát triển hưng thịnh mãi. Sẽ có những giai đoạn thoái trào, mở ra một thời kỳ phát triển mới. Mỗi giai đoạn này cũng sẽ gây ảnh hưởng tới giá cổ phiếu. Hiểu về chu kỳ kinh doanh có thể giúp nhà đầu tư ra quyết định sáng suốt hơn. Vậy chu kỳ kinh doanh là gì? Nó quan trọng như thế nào đối với nhà đầu tư? Hãy cùng DNSE tìm hiểu ngay sau đây!

Chu kỳ kinh doanh là gì?

Chu kỳ kinh doanh còn được gọi là chu kỳ kinh tế, trong tiếng Anh là business cycle hoặc economic cycle. Đây là sự biến động theo 3 thời kỳ: suy thoái, hồi phục và hưng thịnh. Vòng lặp này sẽ được luân phiên nhau và kéo dài liên tục. Bạn có thể tưởng tượng nó tương tự như đồ thị hình sin mà ta vẫn biết. 

Tuy rằng chúng ta luôn nghĩ rằng chu kỳ kinh doanh được đo bằng GDP, thế nhưng thực tế không hẳn vậy. Nó còn  đặt trong thước đo tổng hợp về sản xuất công nghiệp, việc làm, thu nhập,…

Thị trường chứng khoán và chu kỳ kinh doanh

Với mỗi chu kỳ kinh tế, giá cổ phiếu sẽ một khác. Trong giai đoạn sau Thế chiến thứ hai, những đợt giảm giá cổ phiếu lớn nhất thường xảy ra xung quanh kỳ suy thoái của chu kỳ kinh doanh. Sau đó, chúng lại hồi phục khi chu kỳ kinh doanh bước vào giai đoạn phục hồi.

Nhìn vào cuộc đại suy thoái năm 2007 – 2009, giá cổ phiếu Mỹ sụt giảm đến hơn 20%. Hiện tượng này không xảy ra trong suốt thời gian dài sau đó cho tới khi dịch Covid bùng nổ vào năm 2020. Khoảng thời gian này diễn ra những đợt giảm giá nhẹ hơn, từ 10% – 20%. Tuy nhiên nó cũng thường xoay quanh những đợt khủng hoảng kinh tế. 

Về bản chất, suy thoái không phải lúc nào cũng là yếu tố dẫn đến sự sụt giảm giá trị của tất cả cổ phiếu. Thế nhưng nó thường dẫn đến sự sụt giảm giá cổ phiếu lớn. Dù vậy, phần lớn những thời kỳ khủng hoảng hay suy thoái lớn đều sẽ tạo ra các đợt điều chỉnh giá lớn nhỏ. Do đó, đối với các nhà đầu tư phải đề phòng cả những đợt khủng hoảng kinh tế nhẹ nữa. 

Các chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp là gì?

Sau khi đã hiểu về chu kỳ kinh doanh, hãy xem nó được áp dụng vào các doanh nghiệp như thế nào nhé. Nhìn chung, về bản chất thì chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp cũng vậy. Tuy nhiên, các chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp sẽ hơi khác so với nền kinh tế quốc gia. Nó bao gồm 4 giai đoạn chính:

• Hình thành
• Phát triển
• Đỉnh cao
• Suy thoái

Dù không nhiều nhưng cũng có những ngoại lệ có thể duy trì đỉnh cao trong một khoảng thời gian dài, hoàn toàn không tuân theo 4 giai đoạn này. Ví dụ điển hình có thể kể đến là Coca-cola. Đây là công ty đã duy trì sự phồn vinh trong hàng chục năm mà có rất ít dấu hiệu suy thoái.

Thời kỳ hình thành

Đây là thời kỳ sơ khai của doanh nghiệp. Họ sẽ phải đưa ra các ý tưởng kinh doanh, chiến lược phát triển,… Cùng với đó là chuẩn bị nguồn lực về tài chính và con người để bắt đầu khởi nghiệp. Đây rõ ràng là giai đoạn rất khó khăn với bất kỳ doanh nghiệp nào. 

Mỗi doanh nghiệp nếu muốn vượt qua giai đoạn này đều cần chuẩn bị một cách kỹ lưỡng. Họ phải tìm cách để đưa sản phẩm của mình làm quen với người tiêu dùng. Họ phải tạo ra điểm nhấn của bản thân giữa những thương hiệu tên tuổi. Ngoài ra, họ cũng phải giải quyết bài toán về con người và tài chính nữa. Phần lớn nguồn lực của doanh nghiệp trong thời gian này là dành cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển cũng như các hoạt động định hướng.

Thời kỳ phát triển

Lúc này, doanh nghiệp đã vượt qua giai đoạn ban đầu khó khăn nhất. Họ đã tìm được hướng đi cho mình với nguồn thu tạm gọi là ổn định. Do đó, các doanh nghiệp bắt đầu tìm cách để mở rộng quy mô doanh nghiệp. 

Đây là thời kỳ mà họ phải tiêu nhiều tiền nhất. Trong đó, lượng lớn tài chính là dành cho các hoạt động marketing để thâm nhập thị trường sâu hơn. Tuy nhiên, khi tiến hành mở rộng và phát triển, các doanh nghiệp cần đảm bảo nền móng của mình đã đủ vững chắc. Tức là các hoạt động nghiên cứu ban đầu phải thực sự chắc chắn. Doanh nghiệp cũng phải hiểu rõ định vị của mình và thị hiếu thị trường để phát triển thành công.

Thực tế, vẫn có rất nhiều doanh nghiệp thất bại ở thời gian này. Lý do là bởi họ không thể cân bằng được các chi phí bỏ ra. Ví dụ cho sự thất bại có thể kể đến Soya Garden. Sự mở rộng nhanh chóng thiếu kiểm soát nhưng lại không chú trọng vào các yếu tố thị trường cốt lõi khiến công ty gánh chịu khoản thâm hụt tài chính lớn và không thể tiếp tục kinh doanh.

Thời kỳ đỉnh cao

Đây là khi doanh nghiệp đã đạt đủ độ chín. Họ có được nhóm khách hàng trung thành của mình. Lợi nhuận của doanh nghiệp cũng đạt đỉnh cao trong thời điểm này. Tại đây, các chi phí marketing phải bỏ ra là rất ít do họ đã tạo dựng được vị thế thương hiệu riêng. Phần lớn chi phí tại thời điểm này đều là những chi phí thiết yếu để duy trì hoạt động.

Tuy nhiên, doanh nghiệp cần cân nhắc đến giai đoạn suy thoái ngay ở thời kỳ đỉnh cao của mình và chuẩn bị những bước đệm trước để sẵn sàng đương đầu với nó.

Thời kỳ suy thoái

Đây rõ ràng là thời gian không một doanh nghiệp nào mong muốn xảy đến. Lúc này, họ bước vào thời kỳ khủng hoảng trầm trọng. Các sản phẩm vẫn được bày bán trên thị trường nhưng lại bị quay lưng. Doanh thu sụt giảm nghiêm trọng dẫn đến khó mà duy trì được các hoạt động bình thường.

Tại thời điểm này, chủ doanh nghiệp sẽ có 2 phương án lựa chọn. Thứ nhất, phát triển sản phẩm mới để cố gắng bắt đầu một chu kỳ kinh doanh khác. Thứ hai, bòn rút chút lợi nhuận cuối cùng của doanh nghiệp rồi để nó phá sản. Hoặc cũng có thể bán nó cho một công ty hùng mạnh khác để vớt lại một khoản cuối. Có những doanh nghiệp lựa chọn phương án thứ nhất, sau đó tiến lên một bước phát triển mới với quy mô lớn hơn. Tuy nhiên, hầu hết các công ty đều rơi vào trường hợp thứ hai.

Nokia là ví dụ tiêu biểu nhất cho nhóm này. Đây từng là cái tên dẫn đầu trong ngành công nghệ toàn thế giới. Từ một vị thế không ai sánh được, chỉ vì không bắt kịp thị trường mà Nokia đã dần đánh mất thị trường. Bản thân công ty cũng đã được mua lại bởi Microsoft sau một khoảng thời gian dài chịu lỗ.

Dù vậy, như đã nói thì không phải doanh nghiệp nào cũng có cơ hội đi lên đỉnh cao để đón nhận sự thoái trào. Có những doanh nghiệp thậm chí không lựa chọn phát triển mà chỉ duy trì quy mô nhỏ vốn có. Cũng có những doanh nghiệp thất bại trong một thời kỳ nào đó trước khi đi đến đỉnh cao.

Ý nghĩa của các chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp là gì?

Đối với bản thân doanh nghiệp, việc trải qua các chu kỳ thăng trầm cũng là một bài học lớn. Qua đây, doanh nghiệp có thể có được những bài học lớn. Họ sẽ biết được cách vận hành doanh nghiệp trơn tru cũng như rèn luyện độ nhạy bén thị trường. 

Đối với nhà đầu tư, hiểu được chu kỳ kinh doanh sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt hơn. Bạn có thể đánh giá vị trí của doanh nghiệp trong chu kỳ này để quyết định mua – bán các loại chứng khoán hợp lý nhất. Ví dụ, nếu doanh nghiệp đang trong thời kỳ phát triển thì sẽ là cơ hội để mua vào. Các phương án đầu tư dài hạn sẽ là thích hợp nhất ở thời điểm này. Khi doanh nghiệp đó bước từ giai đoạn phát triển lên đến đỉnh, bạn sẽ thu về một khoản lợi lớn. Do đó, hãy chú ý và đưa ra những quyết định sáng suốt nhất nhé!

Kết luận

Hy vọng nội dung trên đã giúp bạn trả lời được câu hỏi chu kỳ kinh doanh là gì. Mong rằng qua đây, các bạn đã có được những kiến thức bổ ích cho mình. Để cập nhật thêm những thông tin khác về tài chính – chứng khoán, hãy ghé thăm DNSE thường xuyên bạn nhé!