Chứng khoán nợ là gì? Những điều nhà đầu tư cần biết về chứng khoán nợ

Cổ phiếu đang là một phương thức đầu tư phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, có rất nhiều hình thức đầu tư khác mà bạn có thể tham khảo để đa dạng hóa danh mục của mình. Một trong số đó là chứng khoán nợ. Vậy chứng khoán nợ là gì? Đầu tư chứng khoán nợ có ưu điểm gì?

Chứng khoán nợ là gì?

Chứng khoán nợ (Debt Security) là bất kỳ khoản nợ nào có thể được mua hoặc bán giữa các bên trên thị trường. Nó đại diện cho khoản nợ của bên phát hành (chính phủ, tổ chức hoặc doanh nghiệp) đối với nhà đầu tư (tức bên cho vay). Ví dụ thường thấy nhất của chứng khoán nợ là trái phiếu. Ngoài ra cũng có một số dạng khác như chứng khoán dạng nợ, công cụ thị trường tiền tệ và công cụ tài chính phái sinh.

Các chứng khoán nợ đều có quy định rõ ràng về khoản tiền vay, lãi suất và ngày đáo hạn. Lãi suất của nó chủ yếu phụ thuộc vào khả năng trả nợ của bên phát hành. Nếu rủi ro càng lớn thì lãi suất càng cao. 

Chứng khoán nợ hoàn toàn khác so với cổ phiếu. Sở hữu chứng khoán nợ đồng nghĩa rằng bạn đang cho doanh nghiệp vay tiền. Bạn cũng sẽ được ưu tiên trả tiền nếu doanh nghiệp phá sản. Tuy nhiên, bạn sẽ không thể can thiệp vào các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp như khi mua cổ phiếu.

Một số loại hình chứng khoán nợ

Trái phiếu 

Trái phiếu là hình thức phổ biến nhất của chứng khoán nợ. Đối tượng phát hành trái phiếu có thể là Nhà nước, doanh nghiệp hoặc các tổ chức tài chính khác. Trái phiếu là xác nhận nghĩa vụ trả nợ của bên phát hành. Bên phát hành sẽ phải trả lãi định kỳ cho trái chủ.  Đồng thời, khi trái phiếu đáo hạn, doanh nghiệp sẽ trả lại cho bạn tiền gốc ban đầu. 

Ví dụ, bạn sở hữu 1 trái phiếu của doanh nghiệp A với mệnh giá 500.000đ và lãi suất là 6% một năm, thời gian đáo hạn là 3 năm. Trong khoảng thời gian sở hữu trái phiếu, bạn sẽ nhận được tiền lãi là 500.000 x 6% = 30.000đ/năm. Hết 3 năm, doanh nghiệp sẽ hoàn trả lại cho bạn 500.000đ tiền gốc ban đầu.

Hiện nay có 2 loại trái phiếu phổ biến bao gồm:

• Trái phiếu chính phủ: do Nhà nước phát hành, có tính an toàn cao và lãi suất cố định 
• Trái phiếu doanh nghiệp: được phát hành bởi các doanh nghiệp nhằm mục đích huy động vốn. Với loại trái phiếu này, lãi suất dành cho nhà đầu tư có thể là cố định hoặc thả nổi (tức tùy thuộc vào các yếu tố khác để trả lãi) 

Chứng khoán dạng nợ

Chứng khoán dạng nợ được phát hành bởi chính phủ hoặc doanh nghiệp với mục đích huy động vốn. Hình thức này cũng gần tương tự như trái phiếu. Điểm khác biệt chỉ nằm ở điều kiện đảm bảo và một số yếu tố khác.

Công cụ thị trường tiền tệ 

Công cụ thị trường tiền tệ sẽ đảm bảo cho người sở hữu được nhận một lượng thu nhập cố định hàng tháng bằng tiền mặt mà không có bất kỳ điều kiện ràng buộc nào. 

Công cụ tài chính phái sinh 

Công cụ tài chính phái sinh được phát hành với mục tiêu: duy trì, tăng lợi nhuận hoặc giảm rủi ro. Ví dụ tiêu biểu cho nhóm này là quỹ hoán đổi và quyền chọn.

Những lợi ích khi đầu tư vào chứng khoán nợ

Hoàn vốn

Có rất nhiều lợi ích khi đầu tư vào chứng khoán nợ. Trước hết, nhà đầu tư mua chứng khoán nợ có khả năng thu hồi vốn. Chứng khoán nợ, ví dụ như trái phiếu, đều có chu kỳ trả lãi và hoàn trả vốn khi đáo hạn.

Tuy nhiên, việc hoàn trả vốn phụ thuộc vào uy tín của tổ chức phát hành. Nếu tình hình kinh doanh của doanh nghiệp ổn định, việc bạn được hoàn trả vốn là gần như chắc chắn. Thế nhưng, trong trường hợp doanh nghiệp thua lỗ hoặc phá sản, ngay cả các chủ nợ cũng có thể gặp rất nhiều rủi ro dù là đối tượng được ưu tiên trả tiền đầu tiên.

Dòng thu nhập ổn định từ việc trả lãi

Đầu tư chứng khoán nợ được đánh giá là tương đối an toàn. Bạn sẽ nhận được tiền lãi định kỳ theo lãi suất được quy định. Có thể là một khoản hỗ trợ dòng chảy tiền của nhà đầu tư.

Là một cách để đa dạng hóa danh mục

Tùy thuộc vào chiến lược của nhà đầu tư, chứng khoán nợ cũng có thể là một lựa chọn lý tưởng để đa dạng hóa danh mục. Với ưu điểm về tính an toàn, đây sẽ là một cách để giảm thiểu rủi ro đầu tư.

Rủi ro khi đầu tư chứng khoán nợ

Rủi ro lạm phát

Rủi ro về lạm phát là vấn đề đầu tiên mà nhà đầu tư phải đối mặt khi mua chứng khoán nợ. Tuy rằng tương đối an toàn nhưng lãi suất của chứng khoán nợ thường không quá cao. Do đó nếu đồng tiền mất giá quá nhanh, tiền lãi thu được sẽ là rất ít.

Rủi ro thanh khoản

Chứng khoán nợ thường có khả năng thanh khoản thấp do không có thị trường giao dịch. Vì thế, việc mua bán và trao đổi cũng trở nên khó khăn hơn. Bên cạnh đó, quy mô thị trường nhỏ dẫn đến giá cả thường xuyên biến động, gây ảnh hưởng tới lãi suất của nhà đầu tư.

Rủi ro tín dụng

Mua chứng khoán nợ đồng nghĩa rằng nhà đầu tư đang cho doanh nghiệp vay tiền. Vì thế, nếu doanh nghiệp đầu tư thua lỗ hoặc phá sản, nhà đầu tư có thể sẽ không thu hồi được vốn.

Để phòng ngừa rủi ro này, nhà đầu tư cần cân nhắc khả năng trả khoản vay của doanh nghiệp. Báo cáo tài chính, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ,… sẽ là cơ sở lý tưởng để đánh giá vấn đề này. 

Kết luận

Mong rằng qua bài viết các bạn đã hiểu chứng khoán nợ là gì. Việc đầu tư chứng khoán nợ tuy có nhiều ưu điểm nhưng vẫn còn tồn tại nhiều rủi ro. Do đó bạn hãy cân nhắc và lựa chọn đầu tư một cách kỹ lưỡng. Để tìm hiểu thêm những kiến thức khác về tài chính – chứng khoán hãy ghé thăm DNSE thường xuyên nhé!