Cổ phiếu quỹ là gì? Những điều cần biết về cổ phiếu quỹ

Đối với những nhà đầu tư lâu năm và có kinh nghiệm, chắc hẳn ai cũng rõ ràng cổ phiếu quỹ là gì. Tuy vậy, không ai cũng hiểu rõ tại sao loại cổ phiếu này lại không được lưu hành và giao dịch cũng như cực kỳ khó khăn trong việc mua loại cổ phiếu này. Vậy thì hãy cùng DNSE đi tìm hiểu rõ ràng hơn về cổ phiếu cũng cũng như các đặc điểm của loại cổ phiếu này nhé!

Cổ phiếu quỹ là gì?

Cổ phiếu quỹ là các cổ phiếu mà tổ chức phát hành mua lại cổ phiếu của chính mình. Các cổ phiếu này được trừ ra khỏi số lượng cổ phiếu lưu hành của công ty.

Đặc điểm của Cổ phiếu quỹ là gì?

Cổ phiếu quỹ là sở hữu của công ty và có các đặc điểm sau:

• Không được trả cổ tức bằng tiền/ cổ phiếu
• Không có quyền biểu quyết
• Không có quyền mua cổ phiếu phát hành thêm hay cổ phiếu ưu đãi
• Không được tính vào cổ phiếu lưu hành nên bị loại khi tính lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu
• Không nhận được phần vốn khi thanh lý công ty
• Chênh lệch giá khi mua bán cổ phiếu quỹ không được ghi nhận là lãi/lỗ mà ghi nhận tăng giảm nguồn vốn và thặng dư vốn cổ phần

Vì sao mua Cổ phiếu quỹ?

Trước thời điểm 1/1/2021, các tổ chức thường mua lại cổ phiếu trong một số trường hợp sau:

• Công ty mua lại cổ phiếu quỹ để thưởng cho cán bộ nhân viên (ESOP) nhằm tạo sự gắn bó, khích lệ nhân viên.
• Vì cổ phiếu quỹ thuộc sở hữu của công ty và được loại trừ không chia cổ tức cho nên việc tăng cổ phiếu quỹ, hay nói cách khác là giảm số lượng cổ phiếu lưu hành sẽ làm tăng lợi ích của cổ đông hiện hữu. Chỉ số EPS (Earning Per Share – Lợi nhuận sau thuế trên một cổ phiếu) tăng lên.
• Hoặc khi thấy cổ phiếu của công ty trên thị trường bị sụt giảm thanh khoản và giá trị, công ty mua lại cổ phiếu của chính mình để tăng cầu về cổ phiếu, từ đó làm tăng thanh khoản và có thể đẩy giá lên hoặc giảm đà giảm giá của thị trường. Đây là các biện pháp mà các công ty thường dùng để “bình ổn” giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán và đăng ký bán ra khi giá cổ phiếu tăng lên và ghi nhận lợi nhuận cho công ty.

Để hạn chế mặt không tích cực của việc mua lại cổ phiếu quỹ, Luật chứng khoán 2019 có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 đã quy định buộc các doanh nghiệp phải giảm vốn điều lệ sau khi mua lại cổ phiếu quỹ, trừ một số trường hợp đặc biệt.

Điều kiện mua Cổ phiếu quỹ là gì?

Điều 36 Luật Chứng khoán 2019 quy định cụ thể về việc mua lại cổ phiếu của công ty đại chúng.

Các công ty mua lại cổ phiếu của chính mình phải đảm bảo các điều kiện sau:

• Có quyết định của Đại hội đồng cổ đông thông qua việc mua lại cổ phiếu để giảm vốn điều lệ, phương án mua lại, trong đó nêu rõ số lượng, thời gian thực hiện, nguyên tắc xác định giá mua lại
• Có đủ nguồn để mua lại cổ phiếu từ các nguồn sau đây: thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu được sử dụng để bổ sung vốn điều lệ theo quy định của pháp luật
• Có công ty chứng khoán (CTCK) được chỉ định thực hiện giao dịch, trừ trường hợp công ty chứng khoán là thành viên của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam mua lại cổ phiếu của chính mình
• Đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật trong trường hợp công ty đại chúng thuộc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện

Việc mua lại cổ phiếu được miễn trừ điều kiện trên trong các trường hợp sau đây:

• Mua lại cổ phiếu theo yêu cầu của cổ đông theo quy định của Luật Doanh nghiệp
• Mua lại cổ phiếu của người lao động theo quy chế phát hành cổ phiếu cho người lao động của công ty, mua lại cổ phiếu lẻ theo phương án phát hành cổ phiếu để trả cổ tức, phát hành cổ phiếu từ nguồn vốn chủ sở hữu;
• Công ty chứng khoán mua lại cổ phiếu của chính mình để sửa lỗi giao dịch hoặc mua lại cổ phiếu lô lẻ.

Các trường hợp không được mua lại cổ phiếu của chính mình quy định tại khoản 3, điều 36, Luật chứng khoán 2019 như sau:

• Đang có nợ phải trả quá hạn căn cứ vào báo cáo tài chính năm gần nhất được kiểm toán; trường hợp thời điểm dự kiến mua lại cổ phiếu quá 06 tháng kể từ thời điểm kết thúc năm tài chính, việc xác định nợ quá hạn được căn cứ vào báo cáo tài chính 06 tháng gần nhất được kiểm toán hoặc soát xét; trừ trường hợp CTCK mua cổ phiếu của chính mình để sửa lỗi hoặc mua lại cổ phiếu lô lẻ
• Đang trong quá trình chào bán, phát hành cổ phiếu để huy động thêm vốn, trừ trường hợp CTCK mua cổ phiếu của chính mình để sửa lỗi hoặc mua lại cổ phiếu lô lẻ
• Cổ phiếu của công ty đang là đối tượng chào mua công khai, trừ trường hợp CTCK mua cổ phiếu của chính mình để sửa lỗi hoặc mua lại cổ phiếu lô lẻ
• Đã thực hiện việc mua lại cổ phiếu của chính mình trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày báo cáo kết quả mua lại hoặc vừa kết thúc đợt chào bán, phát hành cổ phiếu để tăng vốn không quá 06 tháng kể từ ngày kết thúc đợt chào bán, phát hành, trừ các trường hợp được miễn trừ các điều kiện mua lại cổ phiếu quỹ

Công ty không được mua cổ phiếu của các đối tượng sau:

• Người nội bộ và người có liên quan của người nội bộ
• Người sở hữu cổ phiếu có hạn chế chuyển nhượng
• Cổ đông lớn

Hủy cổ phiếu quỹ/ Giảm vốn điều lệ

Công ty đại chúng thực hiện mua lại cổ phiếu của chính mình phải làm thủ tục giảm vốn điều lệ tương ứng với tổng giá trị tính theo mệnh giá số cổ phiếu được công ty mua lại trừ trường hợp:

• Công ty chứng khoán mua cổ phiếu của chính mình để sửa lỗi hoặc mua cổ phiếu lô lẻ
• Công ty đại chúng mua lại cổ phiếu lẻ theo yêu cầu của cổ đông hoặc mua lại cổ phiếu lẻ theo phương án phát hành để trả cổ tức, phát hành từ nguồn vốn chủ sở hữu
• Với quy định này, doanh nghiệp không còn công cụ để tạo “sóng” hay “bình ổn” giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán và ghi nhận thặng dư vốn cổ phần khi bán ra trong điều kiện giá cổ phiếu tăng cao

Bán cổ phiếu quỹ

Công ty chứng khoán, công ty đại chúng mua lại cổ phiếu của chính mình được bán ra cổ phiếu ngay sau khi mua lại trong các trường hợp sau đây:

• Công ty chứng khoán mua lại cổ phiếu của chính mình để sửa lỗi giao dịch hoặc mua lại cổ phiếu lô lẻ
• Công ty đại chúng mua lại cổ phiếu lẻ theo phương án phát hành cổ phiếu để trả cổ tức, phương án phát hành cổ phiếu từ nguồn vốn chủ sở hữu
• Công ty đại chúng mua lại cổ phiếu lô lẻ theo yêu cầu của cổ đông.

Như vậy, trên đây là những thông tin cần thiết để các bạn có thể biết cổ phiếu quỹ là gì cũng như là những đặc điểm mà các nhà đầu tư cần biết về loại cổ phiếu này. Để có thêm nhiều thông tin cũng như kiến thức cần thiết về đầu tư chứng khoán, tài chính,… các bạn có thể tham khảo thêm các bài viết trên website DNSE.