Cổ tức là gì? Các hình thức chi trả cổ tức hiện nay

Nếu bạn đang có một số vốn nhàn rỗi và muốn kiếm thêm thu nhập thu động bằng việc đầu tư cổ phiếu, thì bạn cần làm quen với khái niệm Cổ tức. Vậy, cổ tức là gì? Trên thị trường hiện nay có bao nhiêu hình thức chia cổ tức? Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn các kiến thức cơ bản về cổ tức, giúp bạn đưa ra được quyết định chính xác khi đầu tư vào các công ty hưởng cổ tức được niêm yết trên sàn giao dịch.

Cổ tức là gì?

Cổ tức là một khái niệm vô cùng phổ biến trong các công ty cổ phần.

Cổ tức là một phần lợi nhuận ròng được chia cho các cổ đông trong một công ty cổ phần. Khi nhà đầu tư mua cổ phiếu của doanh nghiệp, tức là họ đã trở thành cổ đông của công ty và được chia một phần lợi nhuận nhất định. Phần đó là cổ tức.

Lợi nhuận ròng của doanh nghiệp là thu nhập sau thuế của doanh nghiệp đó. Nói cách khác, đây là khoản tiền chênh lệch giữa tổng doanh thu trừ đi tất cả các khoản chi phí đã bao gồm thuế.

Cổ tức hoạt động thế nào?

Nói một cách đơn giản như sau: 

• Mỗi năm công ty sẽ hoạt động sản xuất kinh doanh và tạo ra lợi nhuận ròng
• Một phần lợi nhuận ròng đó sẽ được công ty tái đầu tư vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Cùng với đó là trích lập các quỹ dự phòng. Phần lợi nhuận này là lợi nhuận giữ lại 
• Phần lợi nhuận còn lại, hay còn gọi là cổ tức sẽ được chi trả cho các cổ đông. Số tiền chi trả cho các cổ đông sẽ phải được thông qua Đại hội cổ đông hàng năm

Các hình thức chia cổ tức hiện nay

Cổ tức có thể được chi trả bằng các hình thức sau:

Chia cổ tức bằng tiền mặt

Chia cổ tức bằng tiền mặt là việc phân phối quỹ hoặc tiền trả cho các cổ đông nói chung như một phần của thu nhập hiện tại hoặc lợi nhuận tích lũy của công ty. Chia cổ tức tiền mặt được trả trực tiếp bằng tiền, chứ không phải chia cổ tức bằng cổ phiếu hoặc các hình thức giá trị khác.

Nhiều mã cổ phiếu như LHG, SZL, NTC, GHC, NBP, DRL… có mức trả cổ tức rất cao (trên 15%), cao nhất lên tới 60% cho cổ đông. Đây là các doanh nghiệp trả cổ tức cao và đều đặn qua nhiều năm.

Chia cổ tức bằng cổ phiếu

Chia cổ tức bằng cổ phiếu là khoản trả cổ tức cho cổ đông được thực hiện bằng cổ phiếu chứ không phải bằng tiền mặt. Chia cổ tức bằng cổ phiếu có lợi ích là vẫn chia thưởng cho cổ đông mà không làm giảm tiền mặt của công ty.

Các đợt phân phối cổ phiếu này thường được thực hiện dưới dạng các phần được trả cho mỗi cổ phiếu hiện có. Ví dụ, một công ty có thể phát hành cổ tức bằng cổ phiếu là 5%, điều này sẽ yêu cầu công ty phát hành 0.05 cổ phiếu cho mỗi cổ phiếu thuộc sở hữu của các cổ đông hiện hữu, do đó người sở hữu 100 cổ phiếu sẽ nhận được thêm 5 cổ phiếu.

Mua lại cổ phiếu

Mua lại cổ phiếu là hình thức chia cổ tức. Thay vì tiền mặt, công ty sẽ chi trả cổ tức cho nhà đầu tư bằng cách mua lại cổ phiếu của mình từ thị trường. Mua lại cổ phiếu là cách để công ty tái đầu tư vào chính nó. Số cổ phiếu mua lại được công ty hấp thụ hết, số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường giảm. 

Bởi vì có ít cổ phiếu hơn trên thị trường, tỷ lệ sở hữu tương đối của mỗi nhà đầu tư sẽ tăng lên. Tuy nhiên, Hình thức chia cổ tức này ít được các doanh nghiệp sử dụng, thường diễn ra lúc thị trường có dấu hiệu suy yếu, giá cổ phiếu tụt giảm.

Tỷ lệ chi trả cổ tức là gì?

Tỷ lệ chi trả cổ tức

Tỷ lệ chi trả cổ tức là tỷ lệ giữa tổng số cổ tức được trả cho cổ đông so với thu nhập ròng của công ty. Nó là tỷ lệ phần trăm thu nhập được trả cho cổ đông thông qua cổ tức. Số tiền chưa trả cho cổ đông được công ty giữ lại để trả nợ hoặc tái đầu tư vào hoạt động kinh doanh chính. 

Cách tính tỷ lệ trả cổ tức

Ta có công thức khái quát như sau:

Tỷ lệ trả cổ tức = Cổ tức hàng năm trên mỗi cổ phiếu / Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu = Cổ tức / Thu nhập ròng

Ngoài ra, tỷ lệ chi trả cổ tức cũng được tính theo công thức này:

Tỷ lệ chi trả cổ tức = 1 – Tỷ lệ lợi nhuận giữ lại

Tỷ lệ chi trả cổ tức sẽ đánh giá được mức độ tăng trưởng của công ty. Một công ty mới theo định hướng tăng trưởng nhằm mở rộng, phát triển sản phẩm mới và tiến vào các thị trường mới sẽ được kỳ vọng sẽ tái đầu tư phần lớn hoặc tất cả thu nhập của mình và có thể được tha thứ vì có tỷ lệ chi trả thấp hoặc thậm chí bằng 0.

Kết luận

Trong khi cổ tức có thể báo hiệu rằng một công ty có dòng tiền ổn định và tạo ra lợi nhuận tốt, chúng cũng có thể cung cấp doanh thu định kỳ cho các nhà đầu tư. Nhiều quốc gia cũng cung cấp ưu đãi về thuế đối với cổ tức, trong đó chúng được coi là thu nhập miễn thuế. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn đầy đủ các thông tin về chia cổ tức.