Khủng hoảng tài chính là gì? 5 Cuộc khủng hoảng tài chính “khủng khiếp” nhất trong lịch sử nhân loại

Đại dịch Covid-19 kéo theo sự suy thoái trầm trọng của nền kinh tế thế giới. Điều này đã khiến không ít các nhà đầu tư bắt đầu lo sợ. Liệu cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 có một lần nữa diễn ra hay không? Để nhận định rằng những gì thị trường đang trải qua trong năm 2020-2021 có tương đồng với quá khứ hay không. Hãy cùng DNSE nhìn lại 5 cuộc khủng hoảng tài chính lớn nhất trong lịch sử qua bài viết sau đây. 

Thế nào là khủng hoảng tài chính?

Khủng hoảng tài chính trong tiếng Anh được gọi là Financial Crisis. Đây là hiện tượng xuất hiện khi thị trường tài chính sụp đổ. Hay nói cách khác là các tài sản tài chính bị mất đi giá trị đáng kể. Hiện tượng này thường đi kèm với sự sụp đổ của thị trường chứng khoán, khủng hoảng ngân hàng… Và đặc biệt là việc các nhà đầu tư “đua nhau” rút tài sản. Thông thường sẽ có một cuộc suy thoái kinh tế xảy ra sau khi thị trường tài chính gặp khủng hoảng.

Xem thêm: Khủng hoảng kinh tế là gì? Có nên đầu tư trong thời kỳ khủng hoảng?

Nhìn lại 5 cuộc khủng hoảng tài chính lớn nhất trên thế giới

Khủng hoảng Hoa Tulip ở Hà Lan

Vào những năm 1636-1637, cơn sốt “Hoa Tulip” bắt đầu trở nên bùng nổ. Hàng nghìn người đổ xô mua hoa Tulip nhiều màu có xuất xứ từ Hà Lan. Giá cả của những bông hoa này lên cao đến mức không tưởng. Thậm chí có người còn phải bán nhà để mua được chúng. 

Đỉnh điểm là cuộc đấu giá huyền thoại diễn ra vào 05/02/1637. Cuộc đấu giá này được tổ chức nhằm mục đích quyên góp tiền cho trẻ em mồ côi. Một cành hoa Tulip Viceroy được bán với giá 4.203 florin. Và một cành hoa Tulip Admiral Van der Eyck có giá bán lên đến 5.200 florin. Vào thời điểm đó, 1 florin có giá trị tương đương với 3,5 gram vàng nguyên chất, xấp xỉ với 98 đô la ngày nay. 

Nguồn cầu cho loài hoa này đã đạt đến đỉnh điểm khi được giao dịch phổ biến và rộng rãi với giá cả cao bất ngờ. Tuy nhiên, bong bóng hoa Tulip nhanh chóng vỡ tan ngay sau đó. Chỉ vì một tin đồn về dịch bệnh phát tán từ loài hoa này. 

Những người đã bỏ số tiền lớn để mua hoa bắt đầu rao bán chúng một cách tuyệt vọng. Chính điều này đã tạo ra một sự sụt giảm mạnh về giá cả. Giá một cành hoa Tulip giảm chỉ còn 1/10 so với trước đó không lâu. Hàng loạt các hãng kinh doanh hoa Tulip tuyên bố phá sản trên khắp Hà Lan. Kinh tế Hà Lan trở nên suy sụp trong giai đoạn này do cuộc khủng hoảng tài chính của hoa Tulip.

Đại khủng hoảng 1929-1939

Sự sụp đổ lớn nhất trong lịch sử tài chính của Phố Wall đã được báo trước với cao trào đầu cơ xuất hiện trong những năm 1920. Khi hàng nghìn người đổ xô đầu tư vào thị trường chứng khoán. Thậm chí nhiều người còn vay nợ để mua thêm cổ phiếu. Điều này đã tạo ra một bong bóng chứng khoán không thể kiểm soát. 

Cho đến ngày 24/10/1929, cú sốc tài chính đầu tiên đã xảy ra. Bảng niêm yết giá chứng khoán bỗng chốc sụp đổ trong nháy mắt. Điều này làm cho sự hoảng loạn tài chính lan ra khắp đường phố New York lúc bấy giờ. 

Sự kiện này đã chấm dứt cơn sốt đầu cơ vốn đã mang lại nhiều lợi nhuận cho những người đầu tư vào thị trường chứng khoán. Các ngân hàng phá sản, các công ty cũng dần dần đóng cửa. Và hàng trăm nghìn người rơi vào tình cảnh trắng tay. Cuộc khủng hoảng tài chính này đã tạo ra dấu ấn mãi mãi trong lịch sử. Khi nó không chỉ tàn phá nền kinh tế Mỹ, mà còn mở ra thời kỳ đại suy thoái kéo dài hơn 10 năm (1929-1939). 

Cú sốc giá dầu OPEC 1973

Cuộc khủng hoảng này bắt đầu khi các thành viên của OPEC tuyên bố cấm vận dầu mỏ, đột ngột ngừng xuất khẩu dầu sang Mỹ và các nước đồng minh của Mỹ. Điều này đã gây ra tình trạng thiếu hụt lượng lớn dầu. Và giá dầu bắt đầu tăng đột biến. 

Cùng lúc với sự đình trệ kinh tế là sự xuất hiện của lạm phát cực cao. Nguyên nhân là do sự tăng vọt của giá cả năng lượng. Do đó, các nhà kinh tế đã đặt tên cho kỷ nguyên này là thời kỳ “Stagflation”. Đây là một thuật ngữ tài chính chỉ sự đình trệ của kinh tế kết hợp với lạm phát. 

Sự sụp đổ của các công ty Dot-com

Chính sự phát triển chóng mặt của Internet vào cuối những năm 1990 đã dẫn đến việc hình thành bong bóng Dot-com. Giá trị của một số công ty công nghệ được định giá quá cao so với thu nhập thực tế của họ. Một số doanh nhân công nghệ bắt đầu trở thành triệu phú. Còn các nhà đầu tư thì “đua nhau” đi mua cổ phiếu mà họ nghĩ rằng sẽ tiếp tục tăng giá. Nhiều công ty Dot-com được định giá đến hàng tỷ đô la. 

Cơn sốt này bắt đầu hạ nhiệt vào cuối tháng 10/2002. Khi các báo cáo chứng minh sự thật rằng nhiều doanh nghiệp đang làm ăn không có lời. Giá trị của chứng khoán dần dần chạm mức đáy. Bong bóng Dot-com từ đó cũng tan vỡ theo. Cuộc khủng hoảng tài chính này khiến nước Mỹ rơi vào tình trạng suy thoái không lâu sau đó. 

Khủng hoảng tài chính năm 2008

Cuộc khủng hoảng độc hại này xảy ra khi các ngân hàng Mỹ cho vay thế chấp mua nhà lãi suất cao đối với những người không có khả năng chi trả. Bong bóng tài chính bắt đầu bùng nổ khi các khoản nợ tín dụng không thể thanh toán.

Giá nhà đất bắt đầu chạm đáy trong khi hàng triệu người mất nhà cửa. Thị trường chứng khoán dần dần sụp đổ. Thất nghiệp bắt đầu tăng cao. Hệ thống ngân hàng “lao đao”, đặc biệt là Lehman Brothers – một trong những ngân hàng đầu tư lớn nhất thế giới lúc bấy giờ. 

Đặc biệt, mặc dù khởi nguồn từ nước Mỹ, thế nhưng cuộc khủng hoảng này đã mau chóng lan sang các đất nước khác. Sự kiện này góp phần tạo thành một thảm họa tài chính đối với những quốc gia không đủ khả năng chống cự. Căn bệnh này đã gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của nền kinh tế thế giới. Và khiến nhiều quốc gia  một lần nữa rơi vào tình cảnh suy thoái. 

Trên đây là 5 cuộc khủng hoảng tài chính được xem là tàn khốc nhất trong lịch sử nhân loại. Từ đầu năm 2020, kinh tế toàn cầu đang đứng trước ngưỡng cửa của một cuộc khủng hoảng mới với quy mô dự đoán còn lớn hơn năm 2008 do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, dựa trên những diễn biến tích cực của tình hình dịch bệnh cũng như những nỗ lực của các quốc gia trên thế giới. Chúng ta có thể kỳ vọng về một kịch bản tích cực hơn sẽ đến với nền kinh tế toàn cầu trong thời gian tới.