Mô hình ma trận BCG là gì? Ví dụ về ma trận BCG

Bạn đang muốn quan tâm tìm hiểu về ma trận BCG là gì và cần nắm những kiến thức quan trọng nhất về mô hình ma trận BCG? Dựa trên phân tích ma trận BCG bạn có thể đánh giá được vị trí và khả năng phát triển của một doanh nghiệp trong tương lai. Hãy cùng DNSE tìm hiểu về mô hình BCG qua bài viết dưới đây.

Ma trận BCG là gì?

Ma trận BCG hay còn gọi là Boston Consulting Group. Trên lý thuyết, ma trận này giúp doanh nghiệp có thể dễ dàng định hướng các chiến lược tăng trưởng thị phần bằng việc đưa các danh mục sản phẩm vào 4 nhóm và xác định vị trí của sản phẩm để đưa ra quyết định đầu tư hay dừng lại. Bằng cách thể hiện theo 2 trục ngang và dọc, người xem có thể đánh giá được doanh nghiệp theo hai mặt: 

• Thị phần (Market Share): Thị phần của sản phẩm trên thị trường là thấp hay cao.
• Triển vọng phát triển (Market Growth): Khách hàng tiềm năng trong thị trường có triển vọng phát triển hay không.

Cách thiết lập mô hình ma trận BCG

Ma trận BCG được chia thành 4 nhóm. Việc phân chia này được dựa trên các phân tích về tăng trưởng thị phần và thị phần tương đối.

Ngôi sao (star)

Các sản phẩm trong mục này thường có thị phần tương đối lớn ở các ngành có mức tăng trưởng cao. Những sản phẩm đó không chỉ có ưu thế trong việc cạnh tranh mà còn có nhiều cơ hội để phát triển lợi nhuận và sự tăng trưởng dài hạn. Chúng luôn được đánh giá cao về sự sinh lời cũng như tự đáp ứng được các nhu cầu về vốn.

Dấu chấm hỏi (question mark)

Đây là các sản phẩm có vị thế cạnh tranh và thị phần tương đối thấp. Bên cạnh đó chúng lại là những ngành có thể tăng trưởng và rất triển vọng. Các sản phẩm trong nhóm này có thể được tăng trưởng thành “ngôi sao” nếu được đầu tư vốn lớn và cần đánh giá đúng thực chất tiềm năng để có những kế hoạch đầu tư đúng lúc.

Con bò sữa (cow)

Những sản phẩm thuộc ngành này tăng trưởng thấp nhưng có thị phần cao và vị thế cạnh tranh mạnh. Các thế mạnh này bắt đầu từ việc tiết kiệm chi phí. Tuy có khả năng sinh lời cao nhưng lại không có cơ hội phát triển và tốc độ thấp. Vậy nên nhu cầu về vốn đầu tư không lớn và là nguồn lợi nhuận rộng rãi.

Con chó (dog)

Mức độ cạnh tranh của các sản phẩm trong nhóm này yếu và thị phần thấp, tăng trưởng chậm. Chúng cũng có triển vọng thấp vì đòi hỏi lượng đầu tư lớn để duy trì một thị phần thấp. Cơ hội đem về lợi nhuận cao rất thấp. 

Đặc điểm của ma trận BCG

• Công cụ hữu ích giúp phân bổ nguồn đầu tư cho doanh nghiệp một cách hợp lý.
• Một lát cắt nhỏ của bức tranh tổng quan về vấn đề hiện tại của doanh nghiệp.
• Ít có giá trị dự báo cho tương lai.
• Không quan tâm tới các khía cạnh liên quan tới môi trường bên ngoài.
• Sẽ có những sai sót dựa trên những giả định được đề ra từ ma trận.

Ví dụ về ma trận BCG

Ma trận BCG của Honda

Tại thị trường Việt Nam, sản phẩm của Honda được xếp vào Cash Cow có thể kể đến như xe máy Honda Lead, xe máy Honda Wave và xe ô tô Honda City. 

Đối với Honda, sản phẩm xe máy Honda Vision; Wave Alpha và Honda SH có thể được coi là Ngôi sao. Honda Vision là dòng xe bán chạy nhất với doanh số năm 2021 đạt 490.613; chiếm 24,6% tổng doanh số bán xe máy và Wave Alpha có doanh số đạt 376.514 xe; chiếm 18,9% tổng doanh số bán xe máy. Ngoài ra, các dòng xe phân khối lớn cũng được coi là Ngôi sao. Nó hiện đang trong quá trình chuyển đổi để trở thành Cash Cow.

Ma trận BCG của Apple

Có hai sản phẩm của Apple thuộc danh mục Cash Cow đó là Apple iTunes và MacBook. Trong những năm qua, iTunes và MacBook đã đạt được vị trí cao trong danh mục sản phẩm chủ yếu của hãng công nghệ này. Nhờ chip xử lý mới của Macbook, lượng xuất xưởng dự kiến vào năm sau sẽ đạt đến 17,1 triệu chiếc.

Đối với Apple, sản phẩm điện thoại iPhone chắc chắn là Ngôi sao. Với mỗi lần ra mắt mới của iPhone, một kỷ lục bán hàng mới lại được thiết lập. Iphone đang giữ 7/10 vị trí của top 10 dòng điện thoại bán chạy nhất trên toàn cầu. Đứng đầu là iPhone 12 chiếm 2,9% thị phần toàn cầu.

Những sản phẩm máy tính bảng iPad và đồng hồ Apple Watch cũng được coi là Ngôi sao và hiện đang trong quá trình chuyển đổi để trở thành Cash Cow cho công ty.

Apple TV được xếp vào danh mục Chó khi chúng không tạo được tác động đáng kể trên thị trường từ khi ra mắt.

Để có thể lập được chính xác Ma trận BCG, người lập cần nắm thông tin về sản phẩm, doanh số của các sản phẩm này và tương quan với thị trường để có đánh giá về tiềm năng, nhu cầu của khách hàng trong tương lai. Những thông tin này có thể đến từ công bố của chính doanh nghiệp, các báo cáo ngành từ cơ quan quản lý hay đơn vị khảo sát thị trường. Đối với những thông tin được doanh nghiệp công bố hoặc đã xuất hiện trên báo chí, nhà đầu tư có thể theo dõi qua Senses của DNSE để được cập nhật nhanh chóng và chính xác nhất.

Khi đã có một ma trận BCG hoàn chỉnh, nhà đầu tư có thể đánh giá doanh nghiệp đang có định hướng và đầu tư vào sản phẩm chính xác không.