Nghỉ hưu sớm – Xu hướng của giới lao động trẻ tại Châu Á hiện nay

Đối với nhiều người trẻ, tự do, đam mê và thời gian quan trọng hơn tiền bạc. Họ không muốn gắn cả cuộc đời ở văn phòng, chạy theo lối sống vật chất hay trở thành những “Zombie nơi công sở”. Vì thế, trào lưu nghỉ hưu sớm đã nhận được đông đảo sự quan tâm và ủng hộ của nhóm lao động trẻ tại các nước Châu Á những năm gần đây và đặc biệt khi đại dịch Covid-19 bùng phát.

Thế nào là nghỉ hưu sớm?

Nghỉ hưu sớm bắt nguồn từ trào lưu FIRE viết tắt của Financial Independence, Retire Early, tạm dịch là Độc lập tài chính, nghỉ hưu sớm. Phong trào này nở rộ trong giới trẻ có học thức cao ở Mỹ từ sau khủng hoảng tài chính năm 2008 và trở nên phổ biến ở các nước Châu Á những năm gần đây.

FIRE hướng đến tất cả các đối tượng có nhu cầu nghỉ hưu từ năm 30-40 tuổi thông qua lối sống tối giản và tiết kiệm triệt để. Để có thể thực hiện FIRE, những người trẻ cần có tính kỷ luật “thép” và chấp nhận hy sinh những thú vui hưởng thụ trước mắt cho mục tiêu cuối cùng.

Nguyên tắc chính của FIRE

Người sống theo phong cách FIRE luôn cố gắng giữ chi phí sinh hoạt ở mức thấp nhất có thể nhưng vẫn phải đảm bảo được những nhu cầu thiết yếu. Họ sẽ tiết kiệm từ 50-70% thu nhập hằng năm để đạt được khối tài sản nhất định khi đến độ tuổi muốn nghỉ hưu. Khoản tiền này giúp trang trải cho chi phí sinh hoạt sau khi nghỉ hưu sớm.

Để có thể cân đối giữa việc chi tiêu và tiết kiệm sau nghỉ hưu, người ủng hộ FIRE cần thanh toán hết toàn bộ các khoản nợ cá nhân. Bên cạnh đó, những người nghỉ hưu sớm còn mở rộng thu nhập bằng cách đầu tư số tiền tiết kiệm hay kiếm tiền từ những khoản thu nhập thụ động khác như xây dựng thương hiệu cá nhân, hình thức affiliate marketing, kiếm tiền online MMO, phí bản quyền,…

Xu hướng nghỉ hưu sớm của giới trẻ hiện nay

Theo khảo sát của Insider và Morning Consult tại Mỹ, gần 5% thế hệ Millennials dự kiến nghỉ hưu ở tuổi 45 và 6% dự kiến nghỉ hưu ở tuổi 55.

Xu hướng nghỉ hưu sớm cũng đang manh nha trong giới trẻ Châu Á. FIRE đang trở thành trào lưu đối với những người từ 20 đến 30 tuổi tại Hàn Quốc. Vào tháng 3 năm 2021, công ty NH Investment and Securities đã tiến hành khảo sát 2.536 người ở Hàn Quốc trong độ tuổi từ 25 đến 39 về việc nghỉ hưu sớm. Kết quả cho thấy 65,9% mong muốn nghỉ hưu sớm với khoản tiết kiệm mục tiêu là 1,37 tỷ won.

Đối với nhiều người trẻ và trung niên ở Trung Quốc, họ cũng chú ý đến việc lập kế hoạch dưỡng già từ rất sớm. Theo Báo cáo Hưu trí Quốc gia do Đại học Thanh Hoa phát hành vào tháng 10/2020, hơn 70% thế hệ 9x đã bắt đầu xem xét việc lập kế hoạch nghỉ hưu. Đối với thế hệ 8x, tỷ lệ này thậm chí lên đến 80%.

Còn tại Việt Nam, theo báo cáo “Thách thức không ngừng” của HSBC, người lao động đang có xu hướng nghỉ hưu sớm mặc dù độ tuổi nghỉ hưu quy định ở nước ta thấp hơn so với nhiều nước trên thế giới. Báo cáo này cho thấy phần lớn trong số người khảo sát (68%) đã bắt đầu tiết kiệm cho hưu trí, với độ tuổi tiết kiệm trung bình là 26 tuổi.

Tại sao người trẻ lại chọn nghỉ hưu sớm?

Áp lực công việc

Trào lưu nghỉ hưu sớm là cách giới trẻ phản kháng lại lối sống công nghiệp hối hả, bào mòn sức lực và tuổi trẻ của người lao động. Thị trường lao động hiện nay có độ cạnh tranh ngày càng cao, đi kèm là những yêu cầu khắt khe về kỹ năng, kinh nghiệm và mức độ cống hiến. Áp lực công việc ngày càng gia tăng.

Người lao động ngoài làm đủ 8 tiếng một ngày theo luật định thì còn phải làm thêm giờ, bị vắt kiệt sức lao động hay thậm chí còn không được trả lương cho số giờ làm thêm và không nhận được đãi ngộ xứng đáng. Ngoài ra, thời gian dành cho gia đình và bản thân cũng bị giới hạn đáng kể. Những điều này có tác động tiêu cực đến thể chất và tâm lý của người lao động.

Zombie Công sở

Cụm từ này để chỉ những người lao động đi làm mà không có đam mê với công việc, thậm chí là chán ghét công việc mình đang làm. Họ cố gắng bám trụ công việc hiện tại để đảm bảo nguồn thu nhập hằng ngày và đối phó với tình trạng bất ổn của thị trường lao động hiện nay.  Điều này càng khiến cho thế hệ trẻ, đặc biệt là thế hệ Millennials càng nỗ lực để đạt được mục tiêu nghỉ hưu sớm.

Ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19

Đại dịch Covid 19 khiến cho những người trẻ lưu ý hơn đến các vấn đề tiết kiệm để đối mặt với những biến động kinh tế xã hội sẽ tác động lên kế sinh nhai của bản thân trong tương lai.

Khi đại dịch xảy ra, một loạt các công ty phải tạm dừng hoạt động hay cắt giảm nhân sự. Tâm lý bất mãn và sự không chắc chắn về công việc hiện tại cũng khiến giới trẻ ngày càng quan tâm đến trào lưu FIRE.

Cần bao nhiêu tiền để nghỉ hưu sớm?

Cách tiếp cận phổ biến để đạt được FIRE phải kể đến quy tắc 25x và 4%. Hai quy tắc này dùng để ước tính số tiền cần tiết kiệm để có thể phân bổ chi tiêu mỗi năm sau khi nghỉ hưu sớm.

Quy tắc 25x

Giả định của quy tắc:

• Cá nhân không có các nguồn thu nhập hưu trí nào khác (lương hưu phúc lợi xác định, an sinh xã hội, lương hưu do chính phủ tài trợ hoặc thu nhập cho thuê)
• Khoản tiết kiệm hưu trí sẽ tạo ra tỷ suất lợi nhuận hàng năm ít nhất 4%, cao hơn lạm phát. Trong trường hợp lạm phát cao, quy tắc 25x không đủ để tài trợ quỹ hưu trí vì sức mua của đồng tiền giảm đáng kể.

Nội dung quy tắc

Khoản tiền tiết kiệm cần gấp 25 lần chi phí sinh hoạt hàng năm để nghỉ hưu.

Giả sử chi phí trong tương lai khoảng 100.000.000 Việt Nam Đồng mỗi năm. Theo quy tắc 25x, để có thể tài trợ cho việc nghỉ hưu, số tiền tiết kiệm cần có khoảng 2,5 tỷ (100 triệu x 25 )

Quy tắc 4%

Giả định của quy tắc:

• Quỹ hưu trí tăng giá trị trung bình cao hơn mức lạm phát 4% mỗi năm. Vì vậy, nếu lạm phát là 1%, nó giả định lợi tức trung bình hàng năm từ các khoản đầu tư sẽ là 5%.
• Các biến số kinh tế vĩ mô ổn định và không có các phát sinh ngoài kế hoạch

Nội dung quy tắc 4%

Qua việc nghiên cứu dữ liệu thị trường trong 75 năm, William P. Bengen nhận thấy, trong chu kỳ 30 năm, với mức lạm phát trung bình là 3%, 90% nhà đầu tư có thể bảo toàn được khoản tiền đầu tư của mình khi mỗi năm rút ra 4% số tiền ấy.

Nếu bạn ước tính chi phí trung bình một năm của mình sau khi về hưu sẽ là 100 triệu đồng thì số tiền bạn cần để nghỉ hưu tối thiểu là 2,5 tỷ đồng (100 triệu/4%). 

Tuy nhiên, trong bối cảnh tỷ lệ lạm phát và các biến cố kinh tế khó đoán như hiện nay thì quy tắc này không phù hợp. Chuyên gia tư vấn tài chính Bob Dockendorff  khuyên rằng, nếu vẫn muốn áp dụng nguyên tắc này thì chúng ta cần học cách phân bổ tiền hợp lý hơn. Thay vì rút 4% số tiền để sử dụng thì nên mang đi đầu tư. Điều này giúp tối thiểu rủi ro mất giá của đồng tiền.

Những lưu ý khi nghỉ hưu sớm

Theo một số báo cáo, nghỉ hưu sớm dẫn đến suy giảm sức khỏe tinh thần, suy giảm trí nhớ và khả năng vận động. Tuy nhiên, tình trạng này chỉ xảy ra đối với những người không duy trì hoạt động thể chất thường xuyên, ít kết nối giao tiếp xã hội và không duy trì một lối sống lành mạnh.

Một điều đáng quan tâm nữa là chi phí sức khỏe. Khi có tuổi thì chi phí cho sức khỏe càng cao, chưa tính đến những xác suất mắc bệnh hiểm nghèo hoặc tai nạn. Khoản tiền tiết kiệm ước tính có thể không đủ để đáp ứng các chi phí phát sinh trong tương lai.

Vì vậy, khi quyết định nghỉ hưu sớm, ngoài tập trung vào việc kiếm tiền và tiết kiệm, bạn cần lên kế hoạch cho cuộc sống sau khi nghỉ hưu để vừa đủ khả năng thanh toán các khoản chi tiêu sinh hoạt, vừa đảm bảo chất lượng đời sống thể chất và tinh thần.