Top 4 điều cần chú ý về ngày đáo hạn phái sinh

Gần đây nhiều công ty chứng khoán đã lưu ý nhà đầu tư mỗi khi đến ngày đáo hạn phái sinh. Vậy nhà đầu tư cần chú ý những gì trong ngày đặc biệt này? Hãy cùng DNSE tìm hiểu ngay nhé.

Xem trước ngày đáo hạn phái sinh

Nếu bạn chỉ đầu tư ở thị trường chứng khoán cơ sở thì thật khó để biết được ngày đáo hạn phái sinh là ngày nào. Ở Việt Nam, đó là ngày thứ 5 của tuần thứ ba mỗi tháng. Chi tiết ngày đáo hạn phái sinh năm 2024 có thể xem tại đây.

Cho dù không đầu tư chứng khoán phái sinh nhưng bạn cũng nên biết trước ngày đáo hạn. Bạn sẽ có thể chuẩn bị tâm lý nếu chẳng may thị trường chứng khoán cơ sở biến động. Điều này sẽ giúp bạn kiểm soát sự sợ hãi và không bán tháo cổ phiếu mình đang giữ. Vì nếu thị trường giảm điểm do đáo hạn phái sinh thì đó chỉ là ngắn hạn. 

Việc biết trước lịch đáo hạn sẽ giúp nhà đầu tư chứng khoán phái sinh chủ động hơn. Bạn có thể không cần theo dõi thị trường trong suốt một khoảng thời gian dài. Thay vào đó, bạn chỉ cần chú ý lúc gần đến thời gian đáo hạn để có thể đóng/mở vị thế có lợi nhất cho mình.

Nếu bạn đang sử dụng bot để giao dịch phái sinh tự động, bạn cần đặc biệt chú ý thời điểm này. Đây là lúc chỉ số có biến động mạnh. Có những trường hợp bot tự đóng lệnh theo ngưỡng giới hạn lỗ mà bạn đặt ra. Vì vậy, hãy theo dõi thật kỹ từng biến động trong ngày đáo hạn phái sinh.

Lãi/lỗ trong ngày đáo hạn phái sinh

Ngày đáo hạn là ngày giao dịch cuối cùng của hợp đồng chứng khoán phái sinh. Trong ngày này, nếu bạn vẫn chưa đóng vị thế thì sẽ có hai trường hợp xảy ra. Bạn có thể chủ động đóng vị thế của mình, hoặc hợp đồng tự động hết hạn vào cuối ngày. Lãi/lỗ của bạn cũng sẽ khác nhau một chút theo hai cách trên. Cụ thể như sau:

Giả sử bạn mua hợp đồng phái sinh VN30F2401 có ngày đáo hạn là 18/01/2024 với giá là 1,167.8. Đến ngày đáo hạn, thông tin giá như sau:

• Giá đóng cửa hợp đồng là 1,172.8
• Giá đóng cửa tại phiên ATC của chỉ số VN30 là 1,173.91

Nếu trong ngày 18/01, nhà đầu tư bán hợp đồng để đóng vị thế thì giá bán sẽ là giá đóng cửa của hợp đồng (1,172.8). Nhưng nếu bạn không đóng vị thế thì hợp đồng sẽ được thanh toán theo giá ATC của chỉ số VN30 (1,173.91)

Chọn hợp đồng có ngày đáo hạn phù hợp

Thị trường chứng khoán luôn dao động hàng ngày. Vậy nên thời gian đáo hạn của hợp đồng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến kết quả đầu tư. Để gia tăng thêm khả năng có lãi, bạn có thể mở vị thế mua khi thị trường chứng khoán nói chung đang trong xu hướng tăng. Ngược lại, bạn nên cân nhắc mở vị thế bán khi thị trường chung đang trong xu hướng giảm. Trước khi mở vị thế, nhà đầu tư cần dự đoán được xu hướng tăng hay giảm của thị trường sẽ kéo dài trong bao lâu. Từ đó, bạn có thể quyết định chọn các hợp đồng có ngày đáo hạn thích hợp. 

Thị trường cơ sở có thể biến động

Hiện tại trên thị trường chứng khoán Việt Nam mới chỉ có một sản phẩm phái sinh. Đó là là hợp đồng tương lai của chỉ số VN30. Chính vì vậy, sự dao động của chỉ số này sẽ quyết định mức lời, lỗ của hai phe mua và bán hợp đồng tương lai. Giá thanh toán hợp đồng có thể là giá ATC của VN30 vào ngày đáo hạn. Sẽ có những cá nhân hoặc tập thể có nhiều tiền, hay còn gọi là “tay to”, “cá mập”. Họ có thể tác động vào giá các cổ phiếu trong VN30 nhằm mục đích “kéo” hoặc “dìm” chỉ số VN30 xuống, tùy theo vị thế trên thị trường phái sinh mà họ đang nắm giữ.

Ví dụ về tác động của chứng khoán cơ sở đến chỉ số phái sinh

Những “cá mập” có thể làm điều này bằng cách “sang tay” một vài cổ phiếu tiêu biểu trong VN30. Giả sử, một “cá mập” đang sở hữu 1.000.000 cổ phiếu MSN và một lượng lớn tiền mặt. Vào ngày đáo hạn, “cá mập” sẽ đặt lệnh ATC bán 1.000.000 cổ phiếu MSN, đồng thời đặt lệnh ATC mua MSN với mức giá trần của phiên. Lúc này, chỉ số VN30 sẽ được kéo tăng đột ngột chỉ trong 15 phút cuối phiên. “Cá mập” đang ở vị thế mua (Long) có được lợi nhuận ở thị trường phái sinh. Đồng thời, họ bảo toàn được số cổ phiếu ở thị trường chứng khoán cơ sở. Tuy đây là một trong những hình thức thao túng giá cổ phiếu, thế nhưng hiện tượng này vẫn xảy ra trên thị trường chứng khoán.

Từ những hành động này mà vào ngày đáo hạn, chỉ số VN30 có thể biến động mạnh mẽ ở phiên ATC. Chỉ số VN30 lại có ảnh hưởng khá lớn đến chỉ số VN-index. Thế nên chúng ta hay thấy những thông tin chỉ số VN-index tăng/giảm điểm theo phái sinh là vì vậy.

Hy vọng rằng qua bài viết này, mỗi khi đến ngày đáo hạn chứng khoán phái sinh, bạn sẽ không còn ngỡ ngàng về những diễn biến có thể xảy ra trên thị trường chứng khoán. Hãy theo dõi bài viết tiếp theo của DNSE để biết thêm nhiều kiến thức đầu tư bổ ích nhé.