Tại sao phái sinh lại là dự phòng rủi ro cho chứng khoán cơ sở?

Đứng trước biến động của chứng khoán cơ sở, thị trường phái sinh lại sôi nổi hơn gần đây. Nhiều người đầu tư số tiền không nhỏ vào phái sinh để giúp họ phân tán bớt rủi ro. Vậy tại sao phái sinh lại là dự phòng rủi ro cho chứng khoán cơ sở?

Chứng khoán phái sinh là gì?

Phái sinh là một dạng hợp đồng tài chính có giá trị dựa trên giá trị của một tài sản cơ sở. Đó có thể là cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa hoặc các chỉ số khác. Tại Việt Nam, nhà đầu tư thường biết đến phái sinh trên thị trường chứng khoán với việc giao dịch dưa trên chỉ số VN30.

Chứng khoán phái sinh khác gì chứng khoán cơ sở?

Chứng khoán cơ sở là loại chứng khoán được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam. Đồng thời là thành phần cơ bản, tài sản cơ sở của các loại hợp đồng chứng khoán phái sinh. 

Với chứng khoán cơ sở, nhà đầu tư chủ yếu kiếm lời từ xu hướng đi lên của thị trường. Còn chứng khoán phái sinh sẽ mang lại lợi nhuận cả khi thị trường lên và xuống. 

Nhà đầu tư phái sinh hoàn toàn có thể tham gia vị thế bán mà không cần nắm giữ tài sản cơ sở. Có nghĩa là việc bán khống được phép tồn tại trên thị trường này. 

Tại sao phái sinh là dự phòng rủi ro cho chứng khoán cơ sở?

Cơ chế phòng ngừa rủi ro

Bản chất của chứng khoán phái sinh là phòng ngừa rủi ro do đầu tư trên các thị trường khác. Khi các nhà đầu tư lo ngại về biến động mạnh của giá tài sản cơ sở, họ sẽ đề phòng rủi ro bằng cách mở vị thế mua/bán sản phẩm phái sinh.

Thay vì bán tài sản để cắt lỗ khi giá thị trường cơ sở giảm, họ sẽ đóng vị thế bán trên phái sinh để kiếm lời. Phần lợi nhuận này có thể bù đắp cho phần giá trị thiệt hại của danh mục tài sản cơ sở với chi phí thấp. Từ đó bảo vệ tài sản và hạn chế việc bán tháo.

Đóng mở vị thế trong ngày

Trong khi thời gian thanh toán của chứng khoán cơ sở là T+2,5. Giao dịch chứng khoán phái sinh sẽ được thực hiện ngay tại thời điểm T+0. Nhà đầu tư có thể đóng mở vị thế liên tục trong các phiên giao dịch, bù trừ trong thời gian thực và thanh toán trong ngày.

Một đặc điểm quan trọng của thị trường chứng khoán phái sinh là giao dịch hai chiều. Điều này cho phép các nhà đầu tư kiếm lợi nhuận ngay cả khi thị trường cơ sở giảm.

Tính thanh khoản cao

Theo quy luật của thị trường, nơi nào có cơ hội sinh lời thì nơi đó thu hút dòng tiền. Đặc biệt vào các giai đoạn thị trường cơ sở biến động mạnh, dù theo chiều tăng hay giảm, tính thanh khoản của thị trường phái sinh cũng sẽ tăng mạnh.

Thị trường phái sinh như một giải pháp hiệu quả để giữ chân nhà đầu tư. Nó giúp tránh được tình trạng tháo chạy khỏi thị trường chứng khoán cơ sở khi thị trường này sụt giảm. Nhưng nó cũng không hút nguồn tiền từ thị trường chứng khoán cơ sở sang.