Tất tần tật những điều bạn nên biết về mô hình CAMELS

Mô hình CAMELS là mô hình dùng để đánh giá sức khỏe của các tổ chức tài chính, dựa trên 6 yếu tố cơ bản là: Tính ổn định vốn; chất lượng tài sản; quản lý; lợi nhuận; thanh khoản và mức độ nhạy cảm thị trường.

Mô hình CAMELS là gì?

Mô hình CAMELS là một phương pháp đánh giá tính ổn định tài chính của các tổ chức tài chính. Mô hình này được phát triển bởi Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED) vào những năm 1970 và 1980.

CAMELS là viết tắt của sáu chỉ số chính mà mô hình này đánh giá, bao gồm:

• C – Capital Adequacy (Tính ổn định vốn)
• A – Asset Quality (Chất lượng tài sản)
• M – Management (Quản lý)
• E – Earnings (Lợi nhuận)
• L – Liquidity (Thanh khoản)
• S – Sensitivity to market risk (Mức độ nhạy cảm với rủi ro thị trường)

Các yếu tố của hệ thống xếp hạng CAMELS

C – CAPITAL ADEQUACY

Tổ chức tài chính cần đáp ứng các yêu cầu về vốn tối thiểu. Lượng vốn này để bảo vệ khách hàng và đối tác với rủi ro có thể xảy ra. Do đó các tổ chức tài chính thường được đánh giá dựa trên tỷ lệ giữa tổng số tiền vốn và tổng số tài sản. Đồng thời cũng phải đáp ứng được tỷ lệ tối thiểu được quy định bởi ngân hàng nhà nước.

A – ASSET QUALITY

Những tài sản tổ chức có như khoản cho vay, khoản đầu tư cũng là nguyên nhân dẫn đến việc mất khả năng thanh toán, vỡ nợ. Để đánh giá Asset Quality, có thể sử dụng các chỉ số như: Tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ các khoản vay có rủi ro cao, tỷ lệ dư nợ, nợ xấu so với tổng dư nợ,…

Đặc biệt là tỷ lệ nợ không trả được/tổng số tiền cho vay thể hiện mức độ rủi ro của tổ chức tài chính trong hoạt động cho vay. Nếu tỷ lệ này cao, tổ chức tài chính có thể gặp khó khăn trong việc thu hồi nợ và dẫn đến thua lỗ.

M – MANAGEMENT

Tiêu chí về Quản lý đánh giá năng lực điều hành để tổ chức có thể hoạt động hiệu quả. Tiêu chí này gồm các yếu tố:

Khả năng quản lý tài sản và quản lý rủi ro: Tổ chức phải có một chính sách quản lý tài sản rõ ràng, giúp quản lý rủi ro tài chính và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động kinh doanh.
Chính sách, chiến lược: Các nhà quản lý phải có khả năng đưa ra các quyết định tài chính, các chiến lược kinh doanh hiệu quả, cân bằng giữa lợi nhuận và rủi ro, đảm bảo tuân thủ các quy định tài chính và đảm bảo sự tăng trưởng bền vững của tổ chức.
Tổ chức và quản lý nhân sự: Tổ chức phải có một kế hoạch quản lý nhân sự hiệu quả, bao gồm việc tuyển dụng, đào tạo và phát triển nhân viên, để đảm bảo sự phát triển bền vững của tổ chức.

E – EARNINGS

Tổ chức tài chính cần phải đạt được lợi nhuận đủ để đáp ứng các nhu cầu của khách hàng, nhân viên và cổ đông.

Các cơ quan đánh giá sẽ xem xét các thông tin về doanh thu, chi phí và lợi nhuận của tổ chức tài chính. 

• Tỷ lệ lợi nhuận trên tài sản (ROA – Return on Assets)
• Tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE – Return on Equity).
• Tỷ lệ lợi nhuận trên doanh thu (Profit Margin). 

Nếu các chỉ số này cao đồng nghĩa với việc tổ chức tài chính có khả năng tạo ra lợi nhuận cao hơn từ các hoạt động kinh doanh của mình. 

L – LIQUIDITY

Tiêu chí về thanh khoản đánh giá tổ chức tài chính phải có năng lực đáp ứng thanh toán ngay lập tức. Đó có thể là yêu cầu giải ngân khoản vay cho khách hàng mà không cần phải chờ thu hồi khoản vay cũ trong hạn. Hoặc nhu cầu rút tiền bất ngờ của khách hàng.

Các cơ quan đánh giá sẽ xem xét các chỉ số:

• Tỷ lệ tiền mặt và các khoản tương đương tiền mặt 
• Tỷ lệ dự trữ tiền mặt/tổng số khoản vay và tài sản thanh khoản 
• Năng lực đáp ứng các khoản vay ngắn hạn
• Thời gian giải quyết khoản nợ
• Khả năng huy động vốn

S – SENSITIVITY TO MARKET RISK

Mức độ nhạy cảm rủi ro thị trường đánh giá khả năng của tổ chức tài chính phản ứng và ứng phó với các biến động trên thị trường tài chính và khả năng của ban lãnh đạo ngân hàng trong việc xác định, giám sát, quản lý và kiểm soát rủi ro thị trường. Các chỉ số được đánh giá gồm:

• Tỷ lệ vốn chủ sở hữu so với tổng tài sản.
• Tỷ lệ các khoản nợ không có tài sản đảm bảo (Tỷ lệ này càng thấp thì tổ chức tài chính càng ít bị ảnh hưởng bởi các rủi ro thị trường).
• Tỷ lệ các khoản nợ dài hạn so với tổng tài sản (Tỷ lệ này càng cao thì tổ chức tài chính càng có khả năng chịu đựng được các biến động thị trường)
• Tỷ lệ hoán đổi ngoại tệ so với tổng tài sản .

Mô hình CAMELS hoạt động như thế nào?

Mỗi chỉ số sẽ được đánh giá theo các tiêu chí khác nhau, và kết quả đánh giá của từng chỉ số sẽ được tổng hợp để đưa ra tổng điểm của tổ chức tài chính. Tổng điểm của một tổ chức tài chính sẽ được phân loại thành các nhóm từ 1 đến 5, với 1 là điểm cao nhất và 5 là điểm thấp nhất.

Điểm số của từng yếu tố được tính dựa trên các chỉ số và thông tin tài chính được lấy từ báo cáo tài chính và các tài liệu khác của tổ chức. Sau đó, các điểm số của từng yếu tố được tổng hợp để tính toán ra điểm tổng thể. 

Thông thường, các tổ chức được xếp hạng từ 1 đến 5, trong đó:

• Hạng 1: Tổ chức tài chính hoạt động rất hiệu quả và có sức khỏe tài chính tốt.
• Hạng 2: Tổ chức tài chính hoạt động tốt và có sức khỏe tài chính đáng tin cậy.
• Hạng 3: Tổ chức tài chính có một số vấn đề và rủi ro nhất định, nhưng vẫn có khả năng hoạt động.
• Hạng 4: Tổ chức tài chính có nhiều vấn đề và rủi ro, và có nguy cơ phá sản hoặc phải được tái cơ cấu.
• Hạng 5: Tổ chức tài chính có nhiều vấn đề nghiêm trọng, không có khả năng hoạt động và đang đối mặt với nguy cơ phá sản.

Ưu và nhược điểm của mô hình CAMELS

Ưu điểm:

• Đơn giản và dễ áp dụng: Đây là một mô hình đơn giản, dễ hiểu và dễ áp dụng. Điều này làm cho nó trở thành một công cụ hữu ích trong đánh giá sức khỏe tài chính của một tổ chức.
• Cung cấp một cái nhìn tổng thể về sức khỏe tài chính của tổ chức: Mô hình này đánh giá từng yếu tố trong hệ thống tài chính của tổ chức và gán điểm cho mỗi yếu tố, sau đó tổng hợp các điểm để tính toán ra điểm tổng thể. 
• Tính khách quan: Mô hình CAMELS sử dụng các tiêu chuẩn và tiêu chí cụ thể để đánh giá sức khỏe tài chính của tổ chức, giúp tăng tính khách quan của quá trình đánh giá.
• Sử dụng phổ biến: Mô hình CAMELS được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới và được nhiều cơ quan quản lý tài chính đánh giá sức khỏe tài chính của các tổ chức tài chính.

Nhược điểm

• Không phản ánh đầy đủ tình hình tài chính của tổ chức: Mô hình này chỉ đánh giá các yếu tố tài chính cơ bản theo một cách tổng thể chứ không tìm hiểu thật kỹ đến tình hình của tổ chức đó hoặc bỏ qua các yếu tố quan trọng khác, chẳng hạn như quản lý rủi ro, việc định giá tài sản, các chi phí không rõ ràng.
• Tương đối chậm trong việc đưa ra xếp hạng: Quá trình đánh giá sức khỏe tài chính của tổ chức có thể mất nhiều thời gian, đặc biệt là đối với các tổ chức lớn và phức tạp. Việc đưa ra xếp hạng cũng có thể chậm và không phù hợp với thời gian thực.
• Có thể bị thay đổi bởi các yếu tố bên ngoài: Mô hình chỉ đánh giá sức khỏe tài chính của tổ chức từ các yếu tố nội bộ của nó, mà không bao gồm các yếu tố bên ngoài, chẳng hạn như chính sách kinh tế, sự biến động của thị trường và các yếu tố chính trị.