Tỷ giá hối đoái là gì? Những kiến thức cơ bản về tỷ giá hối đoái

Khái niệm tỷ giá hối đoái được nhắc đến khá nhiều trong những năm gần đây bởi nhu cầu trao đổi tiền tệ cũng như giao thương giữa các nước ngày càng lớn. Vậy tỷ giá hối đoái là gì? Nó có ảnh hưởng đến nền kinh tế và thị trường hay không? Hãy cùng DNSE tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Tỷ giá hối đoái là gì?

Hiểu một cách đơn giản, tỷ giá hối đoái (Exchange Rate) chính là giá trị đồng tiền của một nước được thể hiện bằng đồng tiền của một nước khác. Chẳng hạn như tỷ giá hối đoái của USD vào ngày 26/11/2021 là 22.672 VND. Điều đó có nghĩa 1 USD có thể đổi được 22.672 VND. 

Có một điều bạn cần lưu ý rằng khi đến các quầy giao dịch tại ngân hàng, bạn sẽ luôn thấy có 2 loại tỷ giá hối đoái. Đó là tỷ giá mua và tỷ giá bán. Tỷ giá mua luôn cao hơn tỷ giá bán một lượng nhất định. Điều này có nghĩa rằng ngân hàng luôn thu mua ngoại tệ với giá rẻ hơn mà ngân hàng bán ra. Khoản chênh lệch này chính là tiền lãi mà ngân hàng kiếm được từ dịch vụ của mình.

Ví dụ: Tỷ giá hối đoái USD vào ngày 26/11/2021 có tỷ giá mua là 22.500 VND và tỷ giá bán là 22.700 VND. Như vậy, khi bán 1 USD cho ngân hàng thì bạn sẽ nhận được 22.500 VND (theo tỷ giá mua). Ngược lại, nếu mua 1 USD từ ngân hàng thì bạn phải bỏ ra số tiền là 22.700 VND (theo tỷ giá bán). Lúc này, khoảng chênh lệch 200 đồng chính là tiền lãi mà ngân hàng kiếm được. 

Mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái và xuất nhập khẩu

Tỷ giá hối đoái là một thuật ngữ cực kỳ quan trọng. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu và nhập khẩu của một quốc gia. Hay có thể nói bao quát hơn là cả nền kinh tế của quốc gia đó. Để hiểu hơn về mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái và xuất nhập khẩu, bạn cần phải biết khi nào một đồng tiền sẽ trở nên mạnh hơn và ngược lại. 

Người ta sẽ nói đồng USD mạnh hơn khi đồng tiền này có thể đổi được nhiều VND hơn. Ví dụ, thay vì 1 USD = 23.000 VND thì nó đã có thể đổi được 25.000 VND. Lúc này, ta nói đồng USD đã trở nên mạnh hơn. Ngược lại, USD sẽ yếu hơn khi nó đổi được ít VND hơn. 

Một đồng đô la mạnh hơn sẽ giúp thúc đẩy nhập khẩu của Mỹ. Bởi vì giờ đây, hàng hóa của Việt Nam sẽ trở nên rẻ hơn đối với người Mỹ. Từ đó, họ sẽ có xu hướng chi tiêu mạnh tay hơn đối với các hàng hóa đến từ Việt Nam. Trong khi đó, một đồng đô la yếu hơn sẽ giúp thúc đẩy xuất khẩu. Bởi vì điều đó làm cho hàng hóa nước Mỹ trở nên rẻ hơn đối với khách hàng nước ngoài. 

Các chế độ tỷ giá hối đoái

Nhìn chung, có 3 chế độ tỷ giá hối đoái điển hình trên thị trường. Bao gồm tỷ giá thả nổi, tỷ giá cố định và tỷ giá thả nổi có điều tiết.

Tỷ giá thả nổi (Floating Exchange Rate):

Hiểu một cách đơn giản thì tỷ giá thả nổi phụ thuộc hoàn toàn vào quy luật cung cầu. Nhà nước sẽ không can thiệp vào sự thay đổi của tỷ giá với bất kỳ hình thức nào. 

Ví dụ, Mỹ quyết định mua 1000 tấn cá của Việt Nam. Vì vậy, Mỹ phải đổi một số lượng lớn USD thành VND để trả tiền cho ngư dân Việt Nam. Điều này sẽ làm tăng nhu cầu VND trên thị trường. Từ đó thúc đẩy VND tăng giá và trở nên mạnh hơn. Lưu ý rằng trong trường hợp này, nhà nước Việt Nam sẽ không có bất kỳ động thái nào để can thiệp đến sự thay đổi của tỷ giá. 

Tỷ giá cố định (Fixed Exchange Rate)

Với chế độ này thì giá trị của một đồng tiền sẽ được gắn cố định với giá trị của một đồng tiền khác. Thông thường, điều này sẽ cần sự can thiệp của Chính phủ. 

Trở lại ví dụ bên trên thì khi VND mạnh hơn sẽ góp phần làm cho USD bị mất giá. Giả sử, lúc này 1 USD chỉ có thể đổi được 20.000 VND thay vì 23.000 VND như trước. Trong khi đó, chính phủ Việt Nam lại muốn tỷ giá này cố định ở mức 1 USD = 23.000 VND. Vậy nên, chính phủ sẽ thực hiện một số hành động để cân bằng lại tỷ giá giữa USD và VND. 

Tỷ giá thả nổi có điều tiết (Manage Exchange Rate)

Đây là một chế độ tỷ giá đặc biệt được kết hợp từ 2 chế độ trước. Tức là vừa thả nổi nhưng lại vừa có sự can thiệp của nhà nước. Sự can thiệp này nhằm ngăn chặn những biến động quá lớn của tỷ giá trên thị trường. 

Tổng kết

Trên đây là những thông tin cơ bản nhất mà bạn cần hiểu về tỷ giá hối đoái. Bao gồm tỷ giá hối đoái là gì, các chế độ tỷ giá và mối quan hệ của nó đối với nền kinh tế và xuất nhập khẩu. Hy vọng bạn sẽ thu nạp cho mình thật nhiều kiến thức bổ ích để áp dụng vào cuộc sống cũng như trong đầu tư. Đừng quên ghé thăm DNSE thường xuyên để không bỏ lỡ những kiến thức thú vị trong thời gian tới nhé.