Sáng 14/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024 tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam cho biết, Tập đoàn Dệt may có quy mô 5% lao động toàn ngành dệt may và kim ngạch xuất khẩu trên 8% của toàn ngành. Tuy nhiên, doanh nghiệp nói riêng và ngành dệt may xuất khẩu nói chung đang gặp rất nhiều khó khăn từ cả chính sách lãi suất và tỷ giá.

So sánh tương quan tỷ giá hối đoái giữa đồng nội tệ các nước xuất khẩu dệt may trong top 5 xuất khẩu dệt may thế giới, trong 2 năm 2022-2023 cho thấy, các quốc gia này (Trung Quốc, Việt Nam, Ấn Độ, Banglades, Thổ Nhĩ Kỳ) đều có xu thế kích thích xuất khẩu.

Cụ thể, các quốc gia sử dụng công cụ tỷ giá khá mạnh (giảm giá đồng nội tệ để xuất khẩu): Thổ Nhĩ Kỳ (giảm 50%); Banglades (giảm 21%); Trung Quốc (giảm 11%). Còn Việt Nam, đồng nội tệ chỉ giảm khoảng 5% trong 2 năm vừa qua.

"Chỉ so sánh riêng về tương quan tỷ giá hối đoái, 2 năm 2022-2023 thì hàng dệt may của Việt Nam đã đắt hơn so với các quốc gia trong top 5 xuất khẩu khoảng 15%", ông Trường nói. Vị này cho rằng, đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến xuất khẩu dệt may giảm 10% trong 2 năm qua và là nước giảm nhiều nhất trong 5 nước xuất khẩu dệt may lớn trên thế giới.

Về chính sách lãi suất và tín dụng, Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam nhận định, nhìn chung lãi suất của các quốc gia ở mức 3,5%, còn ở Việt Nam Tập đoàn Dệt may Việt Nam đang phải vay ở mức trung bình khoảng 7% với doanh nghiệp tốt và khoảng 9% đối với doanh nghiệp xấu.

Theo thống kê, Banglades hiện nay lãi suất khoảng 8% nhưng lạm phát trên 10%, nên lãi suất là thực âm. 

Riêng Việt Nam, ông Trường cho biết, lãi suất phải trả cho các ngân hàng năm 2023 của Vinatex trên Báo cáo hợp nhất tăng 10% so với năm 2022, trong khi tổng dư nợ giảm 11%. "Dư nợ giảm 11% nhưng lãi phải trả tăng 10%, tức là so với năm 2022 thì giá vốn đắt hơn, so với năm 2021 (có hỗ trợ) lãi phải trả tăng 30%. Và đứng trên các hợp đồng tín dụng mà tập đoàn đang có của tháng 1, 2/2024 chưa cho thấy tổng lãi phải trả năm 2024 sẽ thấp đi so với năm 2023", Chủ tịch Vinatex chia sẻ.

Ngành sợi lỗ, bị cắt hạn mức tín dụng

Chia sẻ về đặc điểm của ngành dệt may, ông Trường cho biết, doanh nghiệp không khó trong tiếp cận tín dụng khi có đơn hàng vì bản chất doanh nghiệp dệt may có đơn hàng thì có lời, nhưng trong suốt 18 tháng qua ngành khó khăn là ngành sản xuất nguyên liệu.

Ngành sợi toàn thế giới là lỗ, không chỉ riêng ở Việt Nam. Năm 2022 tiếp cận vốn dễ, năm 2023 thì khó hơn và đặc biệt vừa rồi, cuối năm 2023, đầu năm 2024, khi xem xét hạn mức tín dụng 2024 đối với các doanh nghiệp ngành sợi rất khó khăn.

"Hiện nay tất cả các ngân hàng đều cắt giảm hạn mức cho vay với công ty sợi, hoặc yêu cầu có tài sản đảm bảo 100% với khoản vay ngắn hạn năm 2024. Năm 2023 tính chung giá trị tài sản đảm bảo này các khoản vay chỉ khoảng 20%, còn năm nay yêu cầu phải 100% hoặc là áp dụng chính sách trả được 10 thì chỉ được vay lại 8 hoặc 9", ông Trường nói.

Theo đó, vị này cho rằng, trong khi các quốc gia khác như Trung Quốc, Banglades đang duy trì chính sách hỗ trợ mạnh mẽ cho ngành sợi, ngành sợi Việt Nam nếu không có sự hỗ trợ của ngân hàng, chỉ đạo của Chính phủ và các Bộ, ngành thì chúng ta có thể mất đi ngành sợi.

Cảnh báo về nguy cơ của ngành này, ông Trường cho rằng, giá trị tài sản đầu tư mới của ngành này khoảng 6 tỷ USD, giá trị còn lại khoảng 3 tỷ USD và hiện nay mỗi năm đang trả ngân hàng khoảng 300 triệu USD. Nếu giảm hạn mức cho vay, thu hẹp sản xuất, nghe có vẻ an toàn trong ngắn hạn nhưng lại mất an toàn trong dài hạn vì không sản xuất thì không có tiền trả vay dài hạn. 

Bên cạnh đó, ngành sợi cũng đang duy trì 150.000 lao động, tiền lương trả cho công nhân khoảng 1 tỷ đô, đặc biệt ngành sợi dùng điện nhiều, 1 năm đang trả khoảng 500 triệu đô tiền điện.

"Đây là câu chuyện của chu kỳ kinh tế toàn cầu, các doanh nghiệp sợi đều bị như vậy nên cần tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp sợi trong năm 2024, không giảm hạn mức tín dụng và cũng không yêu cầu tài sản bảo đảm cố định, để duy trì được sản xuất quay trở lại tỷ lệ huy động của họ", ông Trường đề xuất.

Cuối cùng, Chủ tịch Tập đoàn Dệt may khẳng định, lãi suất giảm nhưng tiếp cận giải ngân rất khó. Còn tỷ giá, với mức giảm giá VND khoảng 5% khiến ngành xuất khẩu gặp rất nhiều khó khăn để phục hồi.