CIR gia tăng tại nhiều ngân hàng

Tối ưu hóa hoạt động, kiểm soát tốt chi phí, mỗi đồng chi phí tạo được doanh thu lớn hơn đang ngày càng trở thành một chỉ báo hiệu quả quan trọng của các ngân hàng. Một tỷ lệ chi phí hoạt động/tổng thu nhập - CIR càng thấp thì càng cho thấy ngân hàng hoạt động hiệu quả, do tốn ít chi phí hoạt động hơn để tạo ra một đồng doanh thu.

Những năm gần đây, một xu hướng thể hiện rõ là CIR của nhiều NHTM Việt Nam liên tục giảm, phản ánh hướng hiệu quả hơn trong tối ưu hóa vận hành với giá trị của chuyển đổi số, chất lượng nhân sự nâng cao và giảm thiểu các chi phí đầu tư theo mô hình ngân hàng truyền thống như trước đây.

Tuy nhiên, số liệu 3 tháng đầu năm nay đang cho thấy dấu hiệu không còn mấy tích cực khi tỷ lệ CIR có xu hướng tăng trở lại tại nhiều thành viên.

Khảo sát của chúng tôi tại 27 ngân hàng cho thấy, có tới 16 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ chi phí/thu nhập tăng so với cùng kỳ. CIR trung bình của nhóm khảo sát tăng khá mạnh lên 42,7%, từ mức 40,4% cùng kỳ năm trước. Trong đó, đáng chú ý, có tới 6/27 ngân hàng sở hữu CIR trên 50%.

Báo cáo tài chính quý 1/2023 của BaoVietBank cho thấy, tổng thu nhập hoạt động (TOI) của ngân hàng đạt 193 tỷ đồng, tăng 17,7% so với kết quả đạt được cùng kỳ năm trước.

Trong khi đó, chi phí hoạt động (OPEX) tăng tới 20% so với cùng kỳ năm 2022, lên 186 tỷ đồng, điều này khiến tỷ lệ chi phí trên thu nhập (CIR) của ngân hàng ở mức 96,4%, tăng so với mức 94,5% cùng kỳ năm 2022. Với kết quả này, BaoVietBank đang là ngân hàng sở hữu CIR cao nhất trong hệ thống.

Một trường hợp khác, tại ngân hàng Bản Việt, kết thúc 3 tháng đầu năm, tổng thu nhập hoạt động giảm 23,5% so với cùng kỳ, đạt 359 tỷ đồng. Trong khi đó, chi phí hoạt động chỉ giảm nhẹ 1,3% so với cùng kỳ khiến CIR tăng vọt lên 82,5%, từ mức 64% cùng kỳ năm trước.

Tương tự, tại Saigonbank, tỷ lệ CIR đã tăng mạnh từ mức 37,7% lên 48,9%, tương đương mức tăng tới 11,2 điểm % do chi phí hoạt động tăng cao (+22,4%) trong khi tổng thu nhập hoạt động lại đi xuống (-5,6%). Một loạt các ngân hàng khác cũng ghi nhận CIR tăng cao trong kỳ như VPBank (11,3 điểm %), VietABank (10,5 điểm %), TPBank (9 điểm %),…

CIR 3 tháng đầu năm của các ngân hàng, nguồn: BCTC hợp nhất quý 1/2023 của các NHTM. Tổng hợp: Trần Thúy.

Ở chiều ngược lại, một số nhà băng vẫn duy trì được tỷ lệ CIR thấp nhờ việc đẩy mạnh doanh thu song song với khả năng kiểm soát, tiết giảm và sử dụng hiệu quả chi phí.

Báo cáo tài chính hợp nhất quý 1/2023 của SHB cho thấy, tổng thu nhập hoạt động của ngân hàng đạt hơn 6,2 nghìn tỷ đồng, tăng tới 32,2% so với kết quả đạt được cùng kỳ năm trước.

Trong cùng khoảng thời gian trên, chi phí hoạt động hợp nhất chỉ tăng 21,6% so với cùng kỳ, ở mức hơn 1,2 nghìn tỷ đồng, chủ yếu nhờ việc đổi mới mô hình kinh doanh, đẩy mạnh hệ thống công nghệ thông tin, phát triển các sản phẩm - dịch vụ ngân hàng số.

Theo đó, kết thúc 3 tháng đầu năm, tỷ lệ chi phí trên thu nhập hợp nhất của ngân hàng chỉ ở mức 19,5%, giảm 1,7 điểm % so với mức 21,2% cùng kỳ năm 2022. Điều này có nghĩa, để tạo ra 100 đồng thu nhập, SHB chỉ phải chi ra 19,5 đồng chi phí. Đây cũng là ngân hàng sở hữu CIR thấp nhất trong hệ thống.

Tại VietinBank, kết thúc 3 tháng đầu năm, tổng thu nhập hoạt động tăng 21% so với cùng kỳ, đạt hơn 17 nghìn tỷ đồng. Trong khi đó, chi phí hoạt động chỉ tăng 12,9% so với cùng kỳ giúp CIR được rút ngắn xuống còn 25,3%, giảm khá mạnh so với mức 27,2% cùng kỳ năm trước và tiếp tục nằm trong nhóm có CIR thấp nhất hệ thống.

Trong số 27 ngân hàng trong nhóm khảo sát, ACB là ngân hàng có sự cải thiện CIR ấn tượng nhất khi ngân hàng này đã thành công đưa tỷ lệ chi phí trên thu nhập từ mức cao 40% trong 3 tháng đầu năm 2022 xuống còn 31,7% trong 3 tháng đầu năm nay, tương đương với mức giảm 8,3 điểm %. Nguyên nhân là nhờ tổng thu nhập hoạt động của ngân hàng tăng 15,6% trong khi chi phí hoạt động lại được tiết giảm 8,4%.

Tương tự, tại Sacombank, tổng thu nhập hoạt động tăng tới 32,7% so với cùng kỳ trong khi chi phí hoạt động chỉ tăng 20,6% giúp CIR 3 tháng đầu năm dù vẫn ở mức cao 50,2% nhưng đã giảm 5,1 điểm % so với cùng kỳ.

2 chiều tác động

CIR tăng có tác động từ hai chiều: ngân hàng gia tăng đầu tư với chi phí hoạt động tăng lên nhưng hiệu quả tạo doanh thu đạt được không tăng tương ứng; hoặc nhà băng tiết giảm chi phí hoạt động nhưng chiều doanh thu đi xuống nhanh hơn.

Theo đó, phần lớn các thành viên ghi nhận CIR tăng trong 3 tháng đầu năm nay chủ yếu do tốc độ tăng trưởng doanh thu không bắt kịp với tốc độ tăng trưởng của chi phí.

Rõ ràng, CIR càng thấp thì càng cho thấy ngân hàng hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, cũng cần phải nhấn mạnh, việc CIR của ngân hàng ở mức cao đôi khi không hẳn mang tính tiêu cực, như trong trường hợp ngân hàng trong giai đoạn đầu tư thì sẽ khiến CIR gia tăng, còn nhìn về dài hạn, việc đầu tư này sẽ giúp ngân hàng giảm bớt chi phí vận hành, từ đó kéo CIR xuống thấp trong tương lai.

Bên cạnh đó, cấu phần chiếm tỷ trọng lớn nhất trong chi phí hoạt động chính là quỹ lương. Theo giới phân tích, ngân hàng sở hữu một quỹ lương thưởng lớn không hẳn là một điều không tốt khi nó có thể có tác động tích cực đến hiệu quả làm việc của nhân viên.