Hai tuần sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) triển khai phương án bán vàng mới, giá vàng miếng SJC giảm nhanh, thu hẹp chênh lệch với giá thế giới. Thế nhưng, hành trình mua vàng của nhiều người cũng trầy trật, vất vả hơn.

Hết vàng, hết thời gian giao dịch

Theo thông báo của NHNN, 4 NH thương mại nhà nước gồm Vietcombank, Agribank, BIDV, VietinBank và Công ty Vàng bạc - Đá quý Sài Gòn (Công ty SJC) bắt đầu bán vàng miếng SJC với giá bình ổn từ 14 giờ 30 phút ngày 3-6. Mục tiêu của việc này là để kéo giảm mức chênh lệch quá cao giữa giá vàng trong nước với giá thế giới theo chỉ đạo của Chính phủ.

Lúc 13 giờ cùng ngày, khi đến một điểm bán vàng miếng của Vietcombank ở quận 1, TP HCM, chúng tôi đã thấy hàng chục người cầm số thứ tự chờ đến lượt vào làm thủ tục mua vàng, dù lúc này giá bán vẫn chưa được công bố. Đúng 14 giờ 30 phút, Vietcombank công bố giá bán vàng miếng SJC ngày 3-6 là 79,98 triệu đồng/lượng, thấp hơn 1 triệu đồng so với giá trên thị trường.

Lập tức, chúng tôi đến quầy tiếp nhận thông tin, xuất trình CCCD, cung cấp số vàng cần mua và nhận số thứ tự 45. Tuy vậy, nhân viên Vietcombank cho biết do thời gian giao dịch của NH kết thúc lúc 16 giờ nên với số thứ tự này, chúng tôi khó mua được vàng trong ngày. Lượt giao dịch của chúng tôi có thể được NH giải quyết vào hôm sau nhưng giá bán sẽ xác định lại tại thời điểm mua - bán.

Thấy mức giá 79,98 triệu đồng/lượng mà các NH thương mại bán ra là quá hời so với thị trường vài ngày trước, nhiều người cùng cảnh ngộ như chúng tôi liền vội vàng lao sang điểm bán vàng miếng của VietinBank cách đó không xa. Tại đây, chúng tôi và nhiều khách hàng khác được nhân viên yêu cầu đăng ký thông tin cá nhân, mở tài khoản NH rồi chờ đến lượt giao dịch. Thế nhưng, do khách hàng quá đông nên khi gần đến lượt của chúng tôi thì đã hết thời gian giao dịch! Lúc này, đồng hồ điểm 16 giờ.

Không bỏ cuộc, chúng tôi nhanh chóng đến trụ sở Công ty SJC trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, quận 3, TP HCM để xem nơi này còn bán vàng hay không. Tuy nhiên, Công ty SJC đã bán hết số vàng cung ứng trong ngày, dù bên ngoài khách hàng vẫn đến nườm nượp.

Nhân viên Công ty SJC yêu cầu những người chưa mua được vàng làm thủ tục đặt cọc để nhận vàng sau vài ngày. Thế nhưng, nhiều khách hàng không đăng ký mua vì lo ngại đến ngày nhận, giá vàng tăng trở lại, lúc đó nếu không mua thì sẽ mất tiền cọc.

Tuy vậy, diễn biến thị trường những ngày sau đó không như nhiều người nghĩ. NHNN liên tục hạ giá cung ứng vàng miếng cho các đơn vị đầu mối, khiến giá bán trên thị trường giảm rất mạnh. Nhiều người tiếc hùi hụi vì ngày đầu đã không chịu đặt cọc trước nên họ càng nung nấu quyết tâm mua cho bằng được vàng "bình ổn".

Lý do mà nhiều người đổ xô mua vàng khá đa dạng, như để trả nợ vay, để đầu tư, để dành vì sợ sau này giá lên không mua được hoặc những người trước đây đã bán giá cao nay mua lại để cất giữ. Thậm chí, có cả những người mua vàng theo… phong trào. Ngoài ra, việc các tiệm vàng và những đơn vị khác không còn vàng SJC đã khiến người dân đổ dồn vào 4 NH thương mại nhà nước và Công ty SJC.

"Điệp khúc" xếp hàng lấy số

Trong 2 tuần qua, chúng tôi đã xếp hàng cả chục lần tại các điểm bán ở TP HCM nhưng chưa mua được miếng vàng nào.

Tại trụ sở Công ty SJC, chúng tôi đến bất kỳ thời điểm nào trong ngày cũng thấy khách xếp hàng chật kín, thậm chí tràn ra tận vỉa hè. Có hôm, chúng tôi xếp hàng chờ hàng giờ, chưa tới lượt được bốc số thì nhân viên công ty đã thông báo "tạm ngưng giao dịch" để giải quyết cho lượng khách hàng đang chờ từ sáng sớm, chưa biết khi nào mở cổng trở lại cho khách vô trong sân chờ.

Hỏi một số khách hàng vừa mua được vàng và bước ra khỏi cửa, chúng tôi được biết họ đã đến công ty từ lúc 5 giờ, có người xếp hàng từ 3-4 giờ sáng. Trong khi đó, nhân viên Công ty SJC cũng không biết khách đến xếp hàng từ khi nào. Họ chỉ biết công ty mở cửa lúc 8 giờ thì số thứ tự giao dịch trong ngày đã được phát hết.

Không chỉ phải chen lấn, thậm chí xô đẩy trong dòng người chờ tới lượt, chúng tôi còn phải thường xuyên nhìn trước ngó sau, giữ giỏ, giữ túi vì sợ mất trộm… Những người đứng cạnh cũng toát mồ hôi vì xếp hàng, chờ đợi dưới cái nóng gay gắt ngày hè.

Hòa trong dòng người chờ xếp hàng, chúng tôi nghe được không ít chuyện bên lề. Một phụ nữ trạc 50 tuổi, xếp hàng từ 6 giờ nói với chúng tôi: "Chị tính mua vàng miếng SJC, chờ 3 giờ rồi mà mới có đứa bạn được vô nên nhờ nó mua giùm 1 lượng. Nếu Công ty SJC cho mua mỗi người 2 lượng hoặc hơn, chị sẽ để dành 1 lượng, còn 1 lượng sang tay cho ai cần, lời 500.000 đồng hay 1 triệu đồng mỗi lượng, coi như tiền công xếp hàng".

Một người khác bộc bạch: "Chị từ Long An lên TP HCM mua vàng miếng SJC. Ở tỉnh không bán vàng này, coi tivi nghe NHNN bán vàng "bình ổn" nên đón xe sớm lên mua, không ngờ khách đông vậy. Giá các tiệm vàng ở tỉnh chênh lệch mấy triệu đồng, bán ra tới 80-81 triệu đồng/lượng"…

Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở một số điểm giao dịch của Công ty SJC ở TP HCM và các điểm bán vàng của NH thương mại quốc doanh tại TP HCM hay TP Hà Nội.

Tuần qua, chúng tôi từng đến một cửa hàng của Công ty SJC trên đường Nguyễn Văn Nghi, quận Gò Vấp, TP HCM. Nhân viên cửa hàng này cho biết: "Mấy ngày nay, khách phải xếp hàng từ đêm hôm trước chờ cửa hàng phát số thứ tự cho sáng hôm sau. Mỗi ngày, cửa hàng chỉ phát số thứ tự cho khoảng 70 - 100 người là dừng lại để phù hợp thời gian kết sổ lúc 16 giờ, số vàng hiện có trùng khớp với số lượng khách hàng (trong 1 ngày, mỗi khách chỉ được mua 1 lượng vàng - PV)".

Thuê người mua vàng để trục lợi?

Ông Trần Hữu Đang, Tổng Giám đốc Công ty CP Vàng bạc - Đá quý ASEAN (AJC - Hà Nội), cho hay từ đầu tháng 6 đến nay, rất ít khách đến bán vàng miếng SJC nên công ty gần như không có hàng bán lại cho người cần. "Có thời điểm khách quen đặt mua hàng chục lượng vàng, do không thể thu mua đủ số lượng từ người dân bán lẻ nên chúng tôi phải từ chối" - ông Đang nói.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, một số "đại gia" vàng ở TP HCM và Hà Nội vẫn có cách thu gom vàng miếng SJC để tích trữ, chờ thời cơ sinh lời. Cách dễ nhất là họ cho "quân" xếp hàng mua vàng từ các điểm bán của 4 NH và Công ty SJC. Sau đó, những người này bán lại vàng cho doanh nghiệp vàng. Đương nhiên, các giao dịch này đều có nguồn gốc, chứng từ hợp lệ. Khi đó, doanh nghiệp sẽ giữ vàng trong kho, chờ NH dừng bán sẽ tung ra thị trường kiếm lời.

"Các đầu mối kinh doanh lớn có thể trục lợi bằng cách thuê người xếp hàng mua vàng rồi bán lại cho khách quen với mức cao hơn giá bán của NH 1 - 2 triệu đồng/lượng" - chủ một tiệm vàng ở khu vực chợ Bến Thành, TP HCM tiết lộ.

Tuy vậy, nhiều người am hiểu về giao dịch vàng cho hay các thông tin như: người mua, chứng từ giao dịch, dãy số thể hiện trên miếng vàng SJC... đều được các điểm bán nhập vào hệ thống. Những thông tin này có thể được kết nối với dữ liệu dân cư quốc gia để cơ quan quản lý theo dõi, giám sát, đánh giá, xử lý những tình huống bất thường trên thị trường.

"Việc này sẽ góp phần hạn chế đối tượng thu gom vàng để đầu cơ, làm giá, thao túng thị trường hoặc rửa tiền thông qua mua vàng. Khi cần thiết, nhà nước có thể xác định nguồn gốc số vàng mà các tổ chức, cá nhân nắm giữ; từ đó truy vết các đối tượng vi phạm pháp luật và đưa thị trương vàng đi vào lề lối" - một người trong nghề kỳ vọng. 

(Còn tiếp)