Từ sau đại dịch COVID-19, ngành Fintech tại Việt Nam đối mặt nhiều thách thức, khi không có thêm công ty nào được cấp phép mới và hàng loạt nhân sự chuyển hướng sang các ngân hàng thương mại.

Tại Diễn đàn Vietnam Banking Innovation Summit 2024 diễn ra ngày 13/12 tại TP.HCM, ông Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng của BIDV - cho biết Fintech tại Việt Nam đang trải qua giai đoạn thoái trào. Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước cho thấy hiện vẫn có hơn 170 công ty Fintech hoạt động như trước đại dịch, trong đó khoảng 50 công ty tập trung vào mảng thanh toán. Tuy nhiên, từ năm 2020 đến nay, không có thêm đơn vị nào được cấp phép mới.

Theo ông Lực, Fintech là lĩnh vực có nội hàm rất rộng, bao gồm hàng trăm hoạt động kinh doanh trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Tại Việt Nam, các doanh nghiệp Fintech chủ yếu phát triển ví điện tử, cổng thanh toán và các dịch vụ liên quan. Dù vậy, nhiều ứng dụng đã hoạt động ngoài khuôn khổ pháp lý, gây ảnh hưởng đến niềm tin của thị trường. Một số vụ việc như chuyển tiền phục vụ đánh bạc hay cá độ bị phát hiện khiến hình ảnh của ngành Fintech bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Hệ sinh thái Fintech tại Việt Nam năm 2024

Trong khi đó, các ngân hàng thương mại đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội để phát triển hệ sinh thái tài chính số toàn diện. Các ứng dụng ngân hàng điện tử (mobile banking) được nâng cấp mạnh mẽ, đi kèm với mã QR liên thông, cho phép khách hàng chuyển tiền, thanh toán giữa các ngân hàng mà không cần ví điện tử. Đồng thời, khả năng bảo mật và tiềm lực tài chính mạnh mẽ của ngân hàng đã tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn so với các doanh nghiệp Fintech.

Ông Lực nhận định rằng các ngân hàng thương mại cần tiếp tục là trụ cột chính trong hệ sinh thái tài chính số. Đặc biệt, Luật các Tổ chức tín dụng mới, có hiệu lực từ 1/7/2024, đã tạo điều kiện để các ngân hàng cung cấp nhiều dịch vụ mới, từ các khoản vay trực tuyến đến các giải pháp tài chính tiện ích khác.

Một trong những điểm sáng của ngành ngân hàng là việc liên thông mã QR với quốc tế. Khách hàng Việt Nam giờ đây có thể sử dụng mã QR để thanh toán ở các quốc gia như Thái Lan, Campuchia, Lào và Hàn Quốc mà không cần đổi ngoại tệ hay sử dụng thẻ tín dụng. Ngoài ra, các quy định pháp lý mới cũng cho phép ngân hàng thương mại thực hiện các khoản vay điện tử dưới 100 triệu đồng mà không cần chứng minh mục đích sử dụng vốn.

Về triển vọng, kinh tế số của Việt Nam đang tăng trưởng 20% mỗi năm, cao hơn mức trung bình 15% của ASEAN. Theo dự báo của ông Lực, các lĩnh vực như chứng khoán, bảo hiểm sẽ tiếp tục mở rộng qua kênh tài chính online, với mức tăng trưởng gần 50% vào năm 2030. Đặc biệt, việc phát triển tiền kỹ thuật số VNĐ sẽ là một xu hướng quan trọng trong tương lai. Hiện đã có 68 quốc gia và vùng lãnh thổ triển khai tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương, bao gồm cả Trung Quốc và Campuchia.

Các chuyên gia nhận định rằng, để Fintech có thể phục hồi và phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần xây dựng hệ sinh thái minh bạch và tuân thủ pháp luật. Ông Lực cũng đề xuất cần có cơ chế thử nghiệm (sandbox) để các mô hình Fintech mới được kiểm chứng và phát triển an toàn. Bên cạnh đó, việc khuyến khích chia sẻ dữ liệu giữa các bên liên quan, song song với chính sách thu phí sử dụng dữ liệu, sẽ tạo động lực để dữ liệu trở thành tài sản có giá trị trong giao dịch kinh doanh.

"Phát triển tài chính số không chỉ cần công nghệ mà còn phải đảm bảo an toàn và tin cậy. Ngân hàng thương mại, với tiềm lực hiện tại, sẽ tiếp tục đóng vai trò trung tâm trong hệ sinh thái tài chính tại Việt Nam", ông Lực nhấn mạnh.

Xem thêm tại nguoiquansat.vn