Nền kinh tế phục hồi mạnh mẽ từ cuối năm 2024, dự báo sẽ tiếp tục duy trì sang năm 2025. Theo đó, nhu cầu vốn tín dụng sẽ có xu hướng tăng trong thời gian tới.

Mặt bằng lãi suất thấp kỷ lục

Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết trong năm 2024, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục duy trì lãi suất điều hành ở mức thấp để định hướng thị trường giảm lãi suất cho vay hỗ trợ doanh nghiệp và người dân. Mặt bằng lãi suất cho vay đối với các giao dịch phát sinh mới của các ngân hàng thương mại (NHTM) đã giảm 0,44% so với năm 2023.

Điển hình, từ đầu năm đến nay, Agribank đã 4 lần điều chỉnh giảm sàn lãi suất cho vay với mức giảm 1,0% - 2,5%/năm. Đến thời điểm 30/11, lãi suất cho vay bình quân của ngân hàng này đã giảm khoảng 1,5%/năm so với đầu năm. Hiện nay, sàn lãi suất cho vay thông thường của Agribank từ 5,0%/năm đối với ngắn hạn và từ 7,0%/năm đối với trung, dài hạn.

Chuyên gia dự báo lãi suất cho vay có thể tăng tiếp, song mức tăng sẽ thấp.

Theo đó, Agribank thực hiện cho vay trung, dài hạn phục vụ đầu tư phát triển với mức lãi suất cố định đến 24 tháng chỉ từ 5,5%/năm. Tổng quy mô của gói tín dụng ưu đãi lên đến 250.000 tỷ đồng với lãi suất cho vay bình quân thấp hơn từ 2%-3%/năm so với lãi suất thông thường.

Ông Nguyễn Đặng Hiến, Tổng giám đốc Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Tân Quang Minh (Bidrico) cho biết thời gian qua, doanh nghiệp của ông không quá khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn. Đặc biệt là những lĩnh vực ưu tiên, các doanh nghiệp có cơ hội tốt để vay vốn với mức lãi suất phù hợp.

"Lãi suất cho vay hiện nay ở mức 5,8-6,5%/năm là khá thấp so với nhiều năm qua và rất thuận lợi cho các doanh nghiệp trong ngành tiếp cận các nguồn vốn rẻ, đáp ứng mùa cao điểm kinh doanh cuối năm. Nguồn vốn trung dài hạn để doanh nghiệp đầu tư tài sản cố định cũng không gặp quá nhiều khó khăn," ông Hiến chia sẻ.

Trong Báo cáo triển vọng ngân hàng năm 2025, Chứng khoán Vietcombank (VCBS) chỉ rõ lãi suất cho vay đã giảm về mức thấp kỷ lục trong quý III/2024.

Cụ thể, theo dữ liệu tổng hợp từ báo cáo tài chính của 27 ngân hàng niêm yết, lãi suất cho vay trung bình đã giảm khoảng 2,7 điểm % từ mức đỉnh của quý I/2023. Theo VCBS, đây là mức lãi suất cho vay thấp nhất trong nhiều năm qua.

Các chuyên viên phân tích dự báo việc lãi suất huy động đã điều chỉnh tăng trở lại từ quý II/2024 sẽ có độ trễ 3 - 6 tháng để phản ánh vào lãi suất cho vay. Do đó, mặt bằng lãi suất cho vay trên thị trường sẽ đi ngang trong quý IV/2024.

Kịch bản nào cho lãi suất?

Tuy nhiên, lãnh đạo một NHTM cho biết mức lãi suất cho vay doanh nghiệp cao hay thấp cũng phụ thuộc vào chính nhu cầu vay vốn, khả năng tài chính của doanh nghiệp và chính sách riêng của từng ngân hàng.

Chẳng hạn, khi nhu cầu vốn vay tăng cao, nguồn cung vốn của ngân hàng có thể bị hạn chế, dẫn đến việc điều chỉnh lãi suất tăng lên để đảm bảo cân bằng thị trường. Hay như hiện nay, các ngân hàng đang cung cấp nhiều gói vay cho từng lĩnh vực, từng đối tượng khách hàng với mức lãi suất khác nhau.

“Ví dụ ngân hàng A. cho doanh nghiệp xuất khẩu vay với lãi suất 7%/năm, nhưng cho vay tiêu dùng chỉ từ 6,5%/năm; Ngược lại, ngân hàng B. cho vay ở lĩnh vực xuất khẩu chỉ 6,5%/năm trong khi vay tiêu dùng có thể lên tới 7,5%/năm. Doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ các gói vay, so sánh lãi suất, điều kiện vay và lựa chọn gói vay phù hợp nhất với nhu cầu và khả năng tài chính của mình", vị này nói.

Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ ngân hàng năm 2025 được tổ chức ngày 14/12, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cũng chia sẻ, việc điều hành lãi suất hiện nay gặp không ít khó khăn do áp lực từ thị trường quốc tế và tình hình trong nước. “Nếu lãi suất cho vay giảm mạnh, tỷ giá có nguy cơ tăng cao, gây mất ổn định kinh tế vĩ mô và tâm lý lo ngại cho nhà đầu tư nước ngoài”, bà Hồng nói.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đề nghị NHNN tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ cần giữ được ổn định cả lãi suất và tỷ giá, triển khai hiệu quả các giải pháp hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ trên tinh thần “cả hai cùng thắng”.

Dự đoán về lãi vay trong năm 2025, nhiều chuyên gia cho rằng lãi vay sẽ tăng tiếp nhưng ở mức thấp chứ không quá mạnh để thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, NHNN về việc giảm mặt bằng lãi vay, hỗ trợ doanh nghiệp.

Các chuyên gia của VCBS dự đoán lãi suất cho vay tăng thêm 0,5 - 0,7 điểm % vào năm 2025 trong bối cảnh kinh tế hồi phục và nhu cầu tín dụng mạnh mẽ hơn.

Trong khi đó, chuyên gia kinh tế cũng nhận định, ngày 18-19 tới, nhiều khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ tiếp tục cắt giảm 0,25% lãi suất, nhưng gần như chắc chắn là đồng USD vẫn neo cao, gây sức ép lên tỷ giá trong nước. Dĩ nhiên, nếu tỷ giá tăng, thì mục tiêu tiếp tục giảm lãi suất cho vay của Chính phủ và NHNN khó đạt được. Thậm chí, một số thời điểm, không loại trừ khả năng NHNN phải nâng lãi suất để hạ nhiệt tỷ giá.

“Có thể NHNN sẽ tăng lãi suất điều hành lên lần lượt 4,75% và 5% vào cuối năm 2025 và 2026”, chuyên gia của HSC dự báo.

Khi NHNN thay đổi lãi suất điều hành, các ngân hàng thương mại sẽ là đối tượng bị tác động đầu tiên. Các ngân hàng sẽ phải điều chỉnh mức lãi suất huy động, cho vay cũng như định hướng kinh doanh của mình để phù hợp với quy định và đảm bảo hoạt động hiệu quả.

Huyền Anh