Theo báo cáo thị trường tiền tệ từ Khối Nghiên cứu, Công ty Cổ phần Chứng khoán MB (MBS Research), lãi suất huy động có khả năng sẽ tăng khoảng 20 điểm cơ bản (bps) vào cuối năm nay, do nhu cầu tín dụng gia tăng nhanh chóng trong khi tăng trưởng huy động vốn lại chậm hơn. Sự chênh lệch này đòi hỏi các ngân hàng phải nỗ lực thu hút vốn mới để đảm bảo thanh khoản ổn định. Thực tế cho thấy, lãi suất liên ngân hàng đã tăng từ mức 2,7% vào giữa tháng 10 lên 3,8% vào cuối tháng, biểu hiện rõ nét của tình trạng thiếu hụt thanh khoản trong hệ thống.

Diễn biến lãi suất liên ngân hàng qua các kỳ hạn chính từ tháng 11/2023 đến tháng 10/2024 - Nguồn: Bloomberg, MBS Research.

Bên cạnh đó, theo MBS Research, sự mạnh lên của đồng USD do kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ duy trì lãi suất cao cũng đang gây áp lực lớn lên tỷ giá USD/VND. Đến cuối tháng 10, tỷ giá USD/VND đã tăng gần 3%, đạt mức 25.295 VND/USD, làm gia tăng chi phí cho các khoản nợ ngoại tệ. Để hỗ trợ thanh khoản và giảm áp lực tỷ giá, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã triển khai các biện pháp can thiệp trên thị trường mở (OMO) và phát hành tín phiếu kỳ hạn ngắn nhằm hút bớt thanh khoản dư thừa.

Biến động thanh khoản thị trường mở qua kênh OMO và phát hành tín phiếu từ tháng 4 đến tháng 10/2024 - Nguồn: NHNN, MBS Research.

Nguyên nhân đẩy lãi suất huy động tăng: Tăng trưởng tín dụng và áp lực tỷ giá

Theo phân tích của MBS Research, tăng trưởng tín dụng đang tăng mạnh, đạt mức 9% vào cuối tháng 9/2024, cao hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước (6,92%). Điều này chủ yếu là do nhu cầu vốn của doanh nghiệp tăng cao để đáp ứng sản xuất trong giai đoạn cuối năm. Bên cạnh đó, tỷ giá USD/VND tăng cao gây ra sự gia tăng chi phí vốn ngoại tệ cho các ngân hàng, khiến họ phải đẩy mạnh huy động vốn trong nước để đảm bảo thanh khoản.

Tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế (tính từ đầu năm đến hiện tại) (%ytd) - Nguồn: Bloomberg, MBS Research.

Tác động của tỷ giá lên hệ thống ngân hàng còn được MBS Research phân tích thông qua nhu cầu USD tăng lên do hoạt động nhập khẩu nguyên vật liệu của các doanh nghiệp và nhu cầu trả nợ quốc tế của Kho bạc Nhà nước (KBNN). Vào tháng 10, KBNN đã phải mua khoảng 940 triệu USD từ các ngân hàng thương mại để đáp ứng nhu cầu này, tạo thêm áp lực lên cung ngoại tệ và khiến tỷ giá leo thang.

Động thái của các ngân hàng trong nước: Chuẩn bị cho đợt tăng lãi suất

Trước áp lực về thanh khoản và tỷ giá, các ngân hàng thương mại đã triển khai các giải pháp linh hoạt. Theo MBS Research, một số ngân hàng thương mại cổ phần đã điều chỉnh tăng nhẹ lãi suất huy động kỳ hạn dài nhằm thu hút nguồn vốn từ dân cư và ổn định thanh khoản.

Lãi suất huy động kỳ hạn 3 tháng và 12 tháng của các nhóm Ngân hàng - Nguồn: NHNN, Bloomberg, MBS Research.

Nhằm giảm thiểu sự căng thẳng, NHNN cũng đã phát hành tín phiếu kỳ hạn 14 ngày với lãi suất từ 3,6% đến 3,75%, và kỳ hạn 28 ngày với mức lãi suất 4%. Chính sách này nhằm ổn định mặt bằng lãi suất ngắn hạn, giúp duy trì tính thanh khoản và kiểm soát áp lực lên tỷ giá. NHNN cũng đã thực hiện bơm vốn qua kênh OMO, với mức lãi suất 4% cho kỳ hạn 7 ngày. Việc duy trì các biện pháp bơm vốn đã giúp lãi suất qua đêm giảm từ mức cao 4% vào đầu tháng 10 về mức 2,7% vào cuối tháng, duy trì ổn định cho hệ thống ngân hàng trong ngắn hạn.

Dự báo và tác động dài hạn đến thị trường tiền tệ

Theo dự báo của MBS Research, mức lãi suất huy động tăng nhẹ khoảng 20 điểm cơ bản vào cuối năm 2024 vẫn nằm trong vùng an toàn, hạn chế rủi ro lạm phát cao. Điều này phản ánh xu hướng điều chỉnh lãi suất của các ngân hàng nhằm cân bằng thanh khoản trong bối cảnh nhu cầu vốn tăng cao. Động thái tăng lãi suất huy động của các ngân hàng cũng cho thấy sự hỗ trợ cần thiết của NHNN trong việc duy trì ổn định thị trường tiền tệ.

Khi cung tín dụng tăng nhanh, các ngân hàng thường phải điều chỉnh lãi suất để thu hút vốn mới. Dự báo của MBS Research cũng chỉ ra rằng, với sự can thiệp kịp thời của NHNN và khả năng Fed sẽ giảm tốc độ tăng lãi suất, áp lực tỷ giá sẽ có thể giảm bớt vào đầu năm sau, giúp hệ thống tài chính Việt Nam giữ vững sự ổn định.

Việc lãi suất huy động có thể tăng nhẹ vào cuối năm là một bước đi cần thiết giúp các ngân hàng thương mại duy trì nguồn vốn trong bối cảnh biến động quốc tế. Với các biện pháp can thiệp linh hoạt từ NHNN và điều chỉnh phù hợp của các ngân hàng, hệ thống tài chính Việt Nam được kỳ vọng sẽ vượt qua giai đoạn khó khăn hiện tại và đảm bảo thanh khoản ổn định cho cả nền kinh tế.

Xem thêm tại nguoiquansat.vn