Trong bối cảnh số liệu việc làm và thước đo lạm phát của Mỹ tăng mạnh hơn dự kiến, nhiều dự báo cho rằng Fed có thể lùi thời hạn hạ lãi suất, kéo dài hơn so với dự báo trước đó. Thậm chí, một số người cho rằng Fed có thể giữ lãi suất không đổi cho đến năm 2025.

Đây là sẽ kịch bản có tác động cực kỳ lớn với chính sách tiền tệ của các nước khác, trong đó có Việt Nam. Trong bối cảnh USD Index vẫn giữ ở mức cao, gây áp lực không nhỏ lên tỷ giá.

Tuy nhiên, theo một số nhận định từ các chuyên gia và các tổ chức trong nước, tác động từ việc Fed giữ lãi suất cao đến tỷ giá năm nay đã khác biệt so với hai năm trước do bối cảnh kinh tế hiện tại đã khác. Ở thời điểm hiện tại, nền kinh tế có sự cải thiện đáng kể, kết hợp với các biện pháp can thiệp sớm của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) giúp Việt Nam không chịu quá nhiều tác động tiêu cực.

Tại báo cáo chiến lược thị trường tháng 4, các chuyên gia từ Maybank Investment Bank (MSVN) đánh giá nhu cầu tăng cao đối với USD tiếp tục gây áp lực lên tỷ giá. Trong tháng 3, NHNN đã phát hành tín phiếu hút ròng tổng cộng 171 nghìn tỷ đồng thông qua hợp đồng Repo với kỳ hạn 28 ngày từ ngày 11/03 đến 29/03. Tuy nhiên, quy mô của những lần phát hành tín phiếu đã suy giảm đáng kể, với lãi suất của những đợt phát hành đã tăng dần từ 1,4% lên 2,49% vào ngày 29/3.

Bước sang tháng 4, NHNN đã chuyển sang bơm ròng hơn 8 nghìn tỷ đồng (với lãi suất 4%, kỳ hạn 7 ngày) thông qua hợp đồng Reverse Repo, nhằm mục đích tăng cường tính thanh khoản trong kênh liên ngân hàng đồng thời rút lại 0,3 nghìn tỷ đồng thông qua tín phiếu. Lãi suất qua đêm đã tăng từ 0,31% lên 4,36% giữa ngày 28/03 và ngày 02/04, cùng với sự gia tăng đáng kể trong doanh số giao dịch trung bình cho cùng kỳ.

Tỷ giá trên thị trường tự do dao động quanh mức 25.400 vào ngày 03/04, đánh dấu mức mất giá 2,87% so với đầu năm. Tương tự, tỷ giá bán ra được Vietcombank niêm yết cũng cho thấy sự tăng vọt bất thường lên 25.130 VND vào cùng ngày, ghi nhận mức mất giá 2,91% so với đầu năm (tăng mạnh so với mức mất giá 2,25% vào ngày 29/03). 

Với quý I/2024, MSVN nhận định bối cảnh trong năm 2024 tiếp tục có sự khác biệt đáng kể so với hai năm trước. Mặc dù quý I/2024 vẫn bị ảnh hưởng bởi tác động kéo dài của việc tăng lãi suất của Fed trước đó và tâm lý chung về việc Fed duy trì lãi suất cao lâu hơn.

Tuy nhiên, tác động thực tế sẽ khác biệt so với hai năm trước do bối cảnh kinh tế hiện tại đã thấy sự cải thiện đáng kể, kết hợp với các biện pháp can thiệp sớm của NHNN thông qua việc sửa đổi Thông tư 02 NHNN, nhằm mục đích mở rộng phạm vi can thiệp bằng cách kiểm soát mức chênh lệch hoán đổi.

Các chuyên gia từ MSVN nhận định, việc giảm quy mô phát hành tín phiếu của NHNN, cùng với việc điều chỉnh lãi suất phát hành trong những phiên gần đây, phản ánh sự linh hoạt và cách tiếp cận có đo lường của phía NHNN trong việc can thiệp vào tỷ giá hối đoái.

"Thay vì vội vàng hành động, chúng tôi tin rằng NHNN đang dần chuẩn bị các phương án tiếp theo nhằm giảm áp lực tỷ giá hối đoái, có khả năng sẽ bắt đầu với việc bán hợp đồng kỳ hạn đối với đồng USD", báo cáo nêu rõ.

Các chuyên gia từ Công ty Chứng khoán Yuanta cũng cho rằng lạm phát của Mỹ ở mức cao làm dấy lên lo ngại khả năng Fed sẽ giảm lãi suất chậm hơn kỳ vọng.

Do đó, trong 6 tháng đầu năm sẽ còn duy trì ở mức cao do chênh lệch lãi suất USD - VND vẫn cao và Nhu cầu nhập khẩu nguyên liệu sản xuất tăng. Tuy nhiên, áp lực tỷ giá có thể hạ nhiệt trong cuối năm nhờ khả năng Fed giảm lãi suất từ tháng 6/2024 và lãi suất VND có thể hồi phục cuối năm khi thanh khoản không còn dồi dào.

Yuanta đánh giá, tỷ giá tăng do đồng USD tăng giá và Fed hạ lãi suất chậm hơn dự báo, tuy nhiên NHNN cũng đã có nhiều động thái giúp hạ nhiệt tỷ giá trong thời gian qua. Rủi ro vĩ mô trong ngắn hạn chỉ có giá vàng tăng.

Dù vậy, giá vàng có thể sớm hạ nhiệt trong thời gian tới do hiện tại đã cao hơn giá vàng thế giới khá xa, một phần do các hoạt động đầu cơ. "Hiện tại, chúng tôi cho rằng lợi suất trái phiếu Chính phủ nhìn chung là đi ngang đang phản ánh rủi ro vĩ mô vẫn ở mức thấp, tình hình kinh tế đang dần hồi phục", chuyên gia từ Yuanta nhận định.