Sự thay đổi nhanh chóng trong thói quen tiêu dùng sang các kênh hiện đại thay chợ truyền thống và cửa hàng tạp hóa nhỏ lẻ, hàm ý thị trường bán lẻ tạp hóa của Việt Nam là mảnh đất màu mỡ cho các nhà bán lẻ hiện đại. 

BÁN LẺ HIỆN ĐẠI DẦN THAY THẾ TRUYỀN THỐNG

Trên thực tế, nhiều nhà bán lẻ hiện đại ghi nhận tốc độ tăng trưởng bứt tốc trong những tháng đầu năm. Công ty Đầu tư Thế giới Di động (mã MWG-HOSE) vừa công bố kết quả kinh doanh 5 tháng đầu năm 2024 với doanh thu thuần đạt 54.240 tỷ đồng, tăng 15% so với cùng kỳ, hoàn thành 43% kế hoạch cả năm

Về cơ cấu doanh thu, đóng góp nhiều nhất là chuỗi Thế giới Di động và Bách Hóa Xanh với tỷ lệ lần lượt là 47,4% và 29,2% tổng doanh thu. Với riêng Bách Hóa Xanh, lũy kế 5 tháng đầu năm đã mang về 15.800 tỷ đồng doanh thu, tăng 42% so với cùng kỳ. Riêng tháng 5, doanh thu đạt 3.400 tỷ đồng, tăng 6% so với tháng trước, chủ yếu đến từ hai ngành hàng tươi sống và FMCGs. Doanh thu bình quân trên mỗi cửa hàng đạt 2 tỷ đồng/tháng. Vượt mức kỳ vọng của ban lãnh đạo doanh nghiệp.

Tương tự, với Masan, trong quý 1/2024, doanh thu thuần của WCM sở hữu chuỗi Winmart+ và Winmart tăng 8,5% so với cùng kỳ lên 7.957 tỷ đồng từ mức 7.335 tỷ đồng của quý I/2023. Sự tăng trưởng của doanh thu thuần được thúc đẩy bởi hoạt động mở thêm nhiều cửa hàng mới, số lượng cửa hàng tăng mạnh từ năm ngoái. WinMart+ có doanh thu thuần tăng 11,4%, đạt 5.364 tỷ đồng, siêu thị WinMart đạt 2.523 tỷ đồng trong quý 1/2024, ghi nhận mức tăng 3,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong quý I/2024, 40 siêu thị mini (“WinMart+” hoặc “WMP”) đã được mở mới trong quý I/2024, nâng tổng số cửa hàng, siêu thị trên toàn quốc lên 3.667.

Nhận định về xu hướng bán lẻ hiện đại tại thị trường Việt Nam, theo Chứng khoán Rồng Việt, trong giai đoạn 2017-2023, lạm phát giá và mở rộng thị trường nông thôn, dẫn dắt tăng trưởng doanh số bán lẻ tạp hóa của Việt Nam mặc cho sản lượng bán hàng bão hòa tại các khu vực đô thị.

Tổng doanh số của thị trường bán lẻ bách hóa sẽ đạt mức tăng trưởng một chữ số khi tỷ lệ tiêu thụ hàng tạp hóa trên đầu người tại Việt Nam đạt đến mức giới hạn (~30% thu nhập). Theo dự báo của Euromonitor, giá trị thị trường bán lẻ bách hóa của Việt Nam sẽ tăng trưởng với tỷ lệ CAGR 2,8% mỗi năm trong giai đoạn 2023-2028, giảm 28 bps so với tỷ lệ CAGR giai đoạn 2017-2022.

Mặc dù khả năng tăng trưởng quy mô thị trường thấp, nhưng có làn sóng gia nhập thị trường bán lẻ tạp hóa từ cả chuỗi hàng tạp hóa trong nước và nước ngoài trong những năm gần đây như Go!, Aeon, BigC, Winmart, Bách Hóa Xanh....

Điều này cho thấy thị trường bán lẻ bách hóa của Việt Nam là mảnh đất màu mỡ cho các chuỗi hiện đại, được thúc đẩy bởi: Sự thay đổi nhanh chóng trong thói quen tiêu dùng hướng tới việc ưa chuộng các kênh hiện đại, được hỗ trợ bởi dịch vụ vượt trội so với chợ truyền thống và cửa hàng tạp hóa nhỏ lẻ (như an toàn thực phẩm, không mặc cả giá, môi trường mua sắm sạch sẽ và rộng rãi). Thị phần ngày càng tăng đã xác nhận xu hướng này.

Về thị phần cụ thể, dựa trên khoảng 12% thị phần kênh hiện đại so với xấp xỉ 84% thị phần của cửa hàng tạp hóa nhỏ lẻ, cho thấy tiềm năng tăng trưởng đáng kể trong việc mở rộng thị phần của các chuỗi này trong những năm tới. Trong khi đó, sự phát triển của ngành bán lẻ tạp hóa hiện đại ở Việt Nam còn kém xa so với các nước Đông Nam Á. 

MẢNH ĐẤT MÀU MỠ CHO BÁCH HÓA XANH VÀ WINCOMMERCE

Nhìn lại giai đoạn trước khi tái cấu trúc của hai chuỗi WCM và BHX ghi nhận khoản lỗ khổng lồ 20.451 tỷ đồng và 8.077 tỷ đồng, tương đương với biên lợi nhuận ròng lần lượt là -24,3% và -8,6%. Trong bối cảnh "đốt tiền" chỉ để giành được 1-2% thị phần với trải nghiệm khách hàng kém và gánh nặng chi phí khổng lồ ngay cả sau 5-7 năm hoạt động, cả MSN và MWG đã tích cực triển khai các kế hoạch tái cấu trúc của mình.

Theo đại diện của MWG và MSN, các chuỗi này đã hoàn thành thành công các kế hoạch tái cấu trúc trong năm 2023, ghi nhận những điểm sáng tích cực sau: Mặc dù số lượng cửa hàng hiện tại ít hơn so với trước khi tái cấu trúc, thị phần tăng và doanh thu vững chắc trên mỗi cửa hàng trong giai đoạn 2021-23. Điều này cho thấy hiệu quả được cải thiện trong việc thu hút lượng khách hàng lớn hơn và đạt tỷ lệ chuyển đổi tốt hơn. 

Biên ròng dần đạt đến điểm hòa vốn, nhờ vào doanh thu được cải thiện trên mỗi cửa hàng và tối ưu hóa chi phí. 

Lưu ý điểm khác biệt chính giữa Bách Hóa Xanh và WCM so với các chuỗi bán lẻ hiện đại khác: Cách tiếp cận tiên phong trong việc thiết lập mạng lưới rộng lớn các mô hình siêu thị mini mở rộng vào cả khu vực đô thị và nông thôn. Chiến lược này giúp tăng cường điểm tiếp xúc với người tiêu dùng, định vị chuỗi là những người dẫn đầu tiềm năng trong tăng trưởng doanh số trong thị trường bán lẻ bách hóa.

"Tóm lại, nhờ vào vị thế thị trường nổi bật và mạng lưới cửa hàng rộng khắp, cùng với tiềm năng cải thiện chi phí đáng kể dựa trên tham khảo các chuỗi châu Á đi trước các chuỗi này đang đóng vai trò chủ chốt trong việc định hình tăng trưởng dài hạn của MSN và MWG", VDSC nhấn mạnh.