Nhằm ngăn chặn triệt để tình trạng lừa đảo thông qua tài khoản ngân hàng, đồng thời làm sạch dữ liệu khách hàng, ngày 28/6/2024, Ngân hàng Nhà nước ban thành Thông tư 17/2024/TT-NHNN (Thông tư 17) quy định việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.

Thông tư 17 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2024. Trong đó, Điều 22 của thông tư này quy định: Ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam có trách nhiệm cung cấp thông tin về tài khoản thanh toán của khách hàng theo hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước về thực hiện chức năng quản lý nhà nước.

Chậm nhất ngày 10 hàng tháng, ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam phải cung cấp theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước thông tin về các tài khoản có dấu hiệu gian lận, lừa đảo, vi phạm pháp luật. 

Việc cung cấp thông tin được thực hiện bằng phương tiện điện tử theo hướng dẫn kỹ thuật kết nối của Ngân hàng Nhà nước.

Danh sách khách hàng cá nhân mở và sử dụng tài khoản thanh toán nghi ngờ liên quan giả mạo, gian lận, lừa đảo được ngân hàng cập nhật bao gồm: mã khách hàng (CIF), số giấy tờ tuỳ thân, loại giấy tờ tuỳ thân, họ và tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, quốc tịch, số tài khoản, ngày mở tài khoản, số điện thoại đăng ký dịch vụ ngân hàng điện tử, lý do nghi ngờ, trạng thái tài khoản, và thông tin định danh duy nhất của thiết bị (địa chỉ MAC). 

Thời gian cung cấp chậm nhất ngày 10 hàng tháng, gửi qua hệ thống thông tin hỗ trợ quản lý, giám sát và phòng ngừa rủi ro gian lận trong hoạt động thanh toán của NHNN.

Hiện tại các ngân hàng phải gửi danh sách "tài khoản đen" bị nghi ngờ lừa đảo về Ngân hàng Nhà nước, còn việc chấm dứt, đóng các tài khoản này chưa có cách thực hiện thống nhất.

Đối với tài khoản nghi ngờ liên quan giả mạo, gian lận, lừa đảo, kể từ cuối tháng 6 vừa qua Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) đã tiên phong triển khai tính năng nhận diện và cảnh báo cho người dùng khi chuyển tiền đến số điện thoại trong danh sách “đen”.

Theo ông Vũ Thành Trung, Phó Chủ tịch HĐQT Ngân hàng MB, chỉ riêng trong tháng 7/2024 ngay khi tính năng này vừa đi vào triển khai, MB đã cảnh báo cho 2.700 khách hàng khi thực hiện giao dịch chuyển tiền. Kết quả là đã có 1.500 khách được cảnh báo lập tức chủ động dừng giao dịch. 

“Tính năng này được đánh giá đặc biệt hữu ích trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển nhanh chóng, với các hình thức lừa đảo ngày càng tinh vi. Theo đó, khi thao tác chuyển tiền, khách hàng sẽ nhận được cảnh báo trong trường hợp người nhận là tài khoản lừa đảo. Điều này cho phép khách hàng dễ dàng chặn các giao dịch lạ, nghi ngờ, giúp bảo vệ an toàn tài khoản và tài sản của mình,” ông Vũ Thành Trung nói.

Được biết, tính năng phát hiện và cảnh báo lừa đảo là kết quả của sự phối hợp giữa MB và Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an.

Theo đó, MB cùng với A05 cập nhật danh sách tất cả tài khoản tham gia hoặc có liên đới với hành vi lừa đảo trên toàn quốc. Danh sách này hiện có khoảng hơn 3.000 tài khoản, hằng ngày sẽ được cập nhật bổ sung giữa A05 và MB. 

Trước mỗi giao dịch chuyển tiền của khách hàng MB, ngân hàng sẽ kiểm tra nhanh để nhận diện tài khoản có nằm trong danh sách khả nghi hay không.

“Tôi khẳng định đây chỉ là danh sách trong diện nghi ngờ, trong đó có những tài khoản lừa đảo thật, nhưng cũng có những tài khoản đáng ngờ. Chúng tôi thực hiện cảnh báo rất rõ cho khách hàng trước khi chuyển tiền về việc tài khoản nhận tiền nằm trong danh sách nghi ngờ”, ông Vũ Thành Trung thông tin.

Tại hội nghị sơ kết triển khai Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 của Chính phủ (Đề án 06) và Kế hoạch phối hợp số 01/KHPH-BCA-NHNNVN giữa Bộ Công an và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về triển khai thực hiện các nhiệm vụ tại Đề án 06, tính năng phát hiện và cảnh báo tài khoản lừa đảo đã được tất cả ngân hàng thống nhất khẩn trương đưa lên hệ thống khi phối hợp với A05.