Trong quý 3 vừa qua, Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (Ngân hàng VIB, mã cổ phiếu VIB - sàn HoSE) ghi nhận lợi nhuận trước thuế “đi lùi” 26% so với cùng kỳ năm trước, còn 1.998 tỷ đồng.

Nguyên nhân chủ yếu do hầu hết các mảng kinh doanh chính đều suy giảm đáng kể, điển hình thu nhập lãi thuần giảm 13%, lãi từ dịch vụ giảm 42%, hoạt động kinh doanh ngoại hối giảm 58%, lãi từ mua bán chứng khoán đầu tư giảm 42% so với quý 3/2023.

Luỹ kế 9 tháng đầu năm, Ngân hàng VIB ghi nhận 6.603 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, hoàn thành chưa tới 55% kế hoạch lợi nhuận năm nay. Nhà băng này cũng là một trong số ít ngân hàng niêm yết ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng âm trong quý 3/2024.

Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2024 hồi tháng 4/2024, khi trả lời câu hỏi của cổ đông về triển vọng kinh doanh, ông Đặng Khắc Vỹ - Chủ tịch HĐQT Ngân hàng VIB cho biết, trong bối cảnh thị trường đối mặt nhiều khó khăn thì theo thời gian, nhà đầu tư sẽ nhìn thấy sự khác biệt giữa ngân hàng bán lẻ và bán buôn.

Một số hãng chứng khoán đánh giá, danh mục cho vay của Ngân hàng VIB có khả năng phân tán rủi ro cao nhờ cho vay cá nhân lớn (là các khoản vay nhỏ lẻ) với 91% các khoản vay có tài sản đảm bảo và 99,5% có tài sản đảm bảo là sổ đỏ, sổ hồng, đảm bảo tính minh bạch.

Tuy nhiên, sức khoẻ tài chính của khách hàng cá nhân trong thời gian qua phục hồi chậm hơn so với khách hàng doanh nghiệp và nhu cầu tín dụng của nhóm khách hàng này vẫn yếu hơn kỳ vọng. Qua đó, ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động kinh doanh và chất lượng tài sản của Ngân hàng VIB - một ngân hàng bán lẻ điển hình trên thị trường.

Trên thực tế, chất lượng tài sản của Ngân hàng VIB liên tục suy giảm từ đầu năm đến nay với tỷ lệ nợ xấu chạm mức 2,67% vào cuối quý 3/2024, so với mức 2,2% hồi đầu năm. Tổng nợ xấu của nhà băng này đang ở mức 11.503 tỷ đồng, tăng 37% so với thời điểm đầu năm. Theo đó, Ngân hàng VIB đang thuộc nhóm có tỷ lệ nợ xấu cao nhất trong số các ngân hàng niêm yết.

Đáng chú ý, nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) của Ngân hàng VIB tính đến cuối quý 3/2024 đã tăng gấp 2,7 lần so với đầu năm, lên tới 6.028 tỷ đồng, chiếm 52% tổng nợ xấu. Trong đó, nợ có khả năng mất vốn từ hoạt động cho vay khách hàng là hơn 5.986 tỷ đồng.

Theo đánh giá mới đây của Chứng khoán DSC, với mô hình bán lẻ đặc trưng, cho vay khách hàng cá nhân và hộ kinh doanh cá thể chiếm đến 80% tổng dư nợ cho vay khách hàng tính đến ngày 30/9/2024, áp lực nợ xấu của Ngân hàng VIB cố thể kéo dài hơn so với các ngân hàng có tỷ trọng cho vay doanh nghiệp cao.

Bên cạnh sự suy yếu về lợi nhuận lẫn chất lượng tài sản, Ngân hàng VIB còn đang chứng kiến việc cổ đông chiến lược Commonwealth Bank of Australia (CBA) mạnh tay thoái vốn. CBA từng nắm giữ đến 20% vốn điều lệ Ngân hàng VIB, nhưng chỉ trong vòng 1 tháng trở lại đây, mức độ sở hữu đã giảm xuống chỉ còn khoảng 5%.

CBA cũng cho biết việc thoái vốn tại Ngân hàng VIB sẽ giúp tăng tỷ lệ an toàn vốn cấp 1, dựa trên số liệu tài sản có rủi ro tín dụng (RWA) vào ngày 30/6/2024. Hiện CBA chưa cho biết có tiếp tục thoái thêm vốn tại Ngân hàng VIB nữa hay không. CBA là ngân hàng đa quốc gia hàng đầu của Australia , được thành lập vào năm 1911.

Xem thêm: "Ngân hàng VIB chịu áp lực trích lập dự phòng cao, hụt hơi trước kế hoạch lợi nhuận" trên Tạp chí Công Thương tại đây.

Dựa trên các điều kiện thị trường hiện nay, Chứng khoán ACB dự phóng lợi nhuận trước thuế cả năm nay của Ngân hàng VIB sẽ đạt 10.747 tỷ đồng, gần như đi ngang so với năm 2023. Đồng quan điểm, Chứng khoán DSC ước tính lợi nhuận trước thuế của Ngân hàng VIB năm nay sẽ đạt 10.782 tỷ đồng.

Nếu các dự phóng trên diễn ra đúng, Ngân hàng VIB sẽ chỉ hoàn thành 89% kế hoạch lợi nhuận được Đại hội đồng cổ đông giao.