Ngành thủy sản gặp nhiều “sóng lớn”

Ngành thủy sản là một trong những ngành trọng điểm của nền kinh tế Việt Nam nhưng lại đang đối mặt với nhiều thách thức lớn trong thời gian gần đây. Các doanh nghiệp Việt Nam phải đương đầu với những khó khăn đến từ thị trường quốc tế, chi phí sản xuất gia tăng cho đến sự cạnh tranh gay gắt. Tuy nhiên, giữa những “cơn sóng” lớn, chuyên gia phân tích của Công ty Cổ phần Chứng khoán VPS cho biết vẫn có những tín hiệu lạc quan về cơ hội tăng trưởng và kỳ vọng khởi sắc cho ngành vào giai đoạn cuối năm 2024.

Một trong những khó khăn của các doanh nghiệp thuỷ sản đến từ việc cước phí tàu biển tăng “phi mã” thời gian qua, khiến các doanh nghiệp đứng ngồi không yên. Cụ thể, cước tàu vận chuyển hàng đi Mỹ tăng đột biến 40% từ tháng 5/2024; cước tàu đi EU tăng 60%...; khoản chi phí này đã ăn mòn lợi nhuận của các doanh nghiệp. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do xung đột tại Biển Đỏ - con đường vận tải biển huyết mạch khiến hầu hết các khách hàng tránh đi vào khu vực này để phòng chống rủi ro.

Bên cạnh đó, Trung Quốc đang tích cực gom container rỗng để chuẩn bị cho việc xuất hàng sang Mỹ trước kỳ hạn áp thuế mới, dự kiến có hiệu lực vào tháng 8/2024. Họ sẵn sàng chi trả giá cao để có container, khiến giá thuê container bị đẩy lên.

Không chỉ vậy, thuỷ sản còn là ngành chịu tác động nặng nề nhất từ các biện pháp phòng vệ thương mại. Cụ thể, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đang tiến hành điều tra chống trợ cấp đối với tôm Việt Nam với hơn 40 chương trình. Kết quả sơ bộ xác định mức trợ cấp là 2,84% và từ tháng 4/2024, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm sẽ phải ký quỹ. Song song với đó, dù đã có nhiều nỗ lực nhưng Đoàn thanh tra EC đã vào Việt Nam đánh giá 4 lần và đến thời điểm này vẫn chưa tháo gỡ thẻ vàng IUU cho Việt Nam. Việc EU duy trì cảnh báo “thẻ vàng” đối với ngành khai thác thủy sản Việt Nam đã gây ra nhiều tác động tiêu cực đến việc tiêu thụ sản phẩm này tại thị trường châu Âu.

Trong đó, cá ngừ là mặt hàng đứng đầu về giá trị kim ngạch xuất khẩu trong nhóm hải sản của Việt Nam nhưng đang gặp khó khăn vì quy định mới. Nghị định 37/2024/NĐ-CP (có hiệu lực từ 19/5/2024) quy định về kích cỡ chiều dài nhỏ nhất cho phép khai thác đối với cá ngừ vằn là 0,5m khiến các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu cá ngừ không mua được nguyên liệu cá ngừ đúng theo tiêu chuẩn mới. Hơn nữa, cuộc cạnh tranh giữa các quốc gia xuất khẩu sản phẩm cá thịt trắng trên toàn cầu đang trở nên ngày càng khốc liệt. Thị trường nhập khẩu chỉ mới bắt đầu ấm lên từ cuối năm ngoái, khiến các doanh nghiệp trên toàn thế giới nỗ lực đẩy hàng ra thị trường, dẫn đến sức ép cạnh tranh ngày càng gia tăng. Những áp lực đó đã khiến kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước trong 8 tháng đầu năm chỉ tăng khoảng gần 9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Kỳ vọng vượt sóng lớn vào cuối năm

Theo quy luật thị trường, từ quý III trở đi, các nhà nhập khẩu thường tăng cường mua sắm để chuẩn bị cho nguồn hàng phục vụ dịp lễ và Tết cuối năm. Mức tiêu dùng của người dân Mỹ được kỳ vọng sẽ tiếp tục phục hồi so với cùng kỳ trong nửa cuối năm 2024 từ đó tác động tích cực lên giá trị xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam vào khu vực này.

Hành vi chi tiêu thận trọng của người tiêu dùng Trung Quốc có thể mang lại lợi thế cho các nhà xuất khẩu cá tra Việt Nam, bởi cá tra có giá trị kinh tế cao hơn so với các loại cá thịt trắng khác như cá rô phi và cá chép trong thị trường thủy sản phân mảnh của Trung Quốc. Tại thị trường EU, các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt đối với sản phẩm thủy sản từ Nga và Trung Quốc có thể mở ra nhiều cơ hội Việt Nam. Thị trường Nhật Bản dự kiến sẽ phục hồi mạnh mẽ vào nửa cuối năm 2024. Theo VASEP, các nhà sản xuất tôm Việt Nam đang có lợi thế cạnh tranh và vị thế thị trường vững mạnh trong việc xuất khẩu tôm chế biến chất lượng cao sang Nhật Bản so với các nhà xuất khẩu khác.

Các doanh nghiệp thuỷ sản trong nước đang bước vào đường đua kết quả kinh doanh, chủ động nắm bắt lấy những cơ hội mới trong thời gian tới. Công ty cổ phần Nam Việt- NAVICO (ANV) đặt mục tiêu năm 2024 mang về 5.000 tỷ đồng doanh thu và 306 tỷ đồng lãi ròng, lần lượt vượt 13% và 685% so với thực hiện năm 2023. ANV lập kế hoạch nâng cao chất lượng sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm, giảm chi phí, bảo vệ môi trường, mở rộng khách hàng mới và duy trì khách hàng hiện tại đồng thời cải thiện kỹ thuật nuôi trồng và chế biến để đảm bảo sản lượng ổn định, chất lượng cao và giá cả hợp lý. Nam Việt dự kiến trở thành doanh nghiệp cá tra có vốn điều lệ lớn nhất sàn chứng khoán phát hành thêm 133 triệu cổ phiếu thưởng với tỷ lệ thực hiện quyền 1:1.

Và một cái tên không thể không nhắc tới trong ngành thuỷ sản đó là “nữ hoàng cá tra” Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn- VINHHOAN CORP (VHC). VHC đang tập trung mở rộng dây chuyền sản xuất nhà máy C&G, dự kiến công suất mảng này sẽ tăng 50% sau khi hoàn thành, phục vụ chủ yếu cho thị trường châu Âu. Vĩnh Hoàn cũng thông qua việc chi hơn 20,5 tỷ đồng cho 6 thửa đất ở tỉnh An Giang để mở rộng vùng nuôi.

Chuyên gia phân tích VPS nhận định, mặc dù ngành thủy sản đang vướng phải nhiều khó khăn trước mắt nhưng tiềm năng tăng trưởng vẫn hiện hữu nhờ vào sự phục hồi của các thị trường lớn và chiến lược phát triển bền vững của các doanh nghiệp. Các nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng, lựa chọn những doanh nghiệp trong ngành có lợi thế cạnh tranh và khả năng vượt qua thách thức dài hạn để có thể thu được lợi nhuận kỳ vọng. (*)

(*) Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin cho các nhà đầu tư tham khảo. Quan điểm, dự báo và những ước tính trong báo cáo này chỉ thể hiện ý kiến của tác giả tại thời điểm phát hành và có thể thay đổi mà không cần thông báo trước. Bài viết không mang tính chất mời chào hay bán bất kỳ chứng khoán nào, nhà đầu tư nên có nhận định độc lập về thông tin trong bài viết này.