Trách nhiệm trên vai ngân hàng
Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chủ trì cuối tuần trước, ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) cho biết, hiện lãi suất đã giảm nhưng tiếp cận nguồn vốn rất khó. Vì vậy, chính sách hỗ trợ như thời kỳ Covid-19 đối với giai đoạn phục hồi này hết sức quan trọng cho các ngành xuất khẩu.
Chủ tịch Vinatex dẫn giải, thực tế thị trường năm 2023 khó khăn hơn nhiều so với năm 2021, 2022 do Trung Quốc mở cửa trở lại và họ là quốc gia cạnh tranh nhất của thế giới. Đến tháng 12/2023, báo cáo của Trung Quốc cho thấy mới huy động được 60% công suất ngành dệt may nên họ tiếp tục chính sách hỗ trợ để nâng cao tỷ lệ huy động này.
Kiến nghị về giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ông Đặng Minh Trường, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Sun Group cho rằng, trước hết, cần giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, quan trọng nhất là ổn định lãi suất huy động và lãi suất cho vay…
“Sun Group mong muốn doanh nghiệp bất động sản có khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng có chi phí thấp hơn. Chênh lệch giữa lãi suất khoản vay ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân và ngân hàng thương mại gốc quốc doanh hiện khá lớn, từ 4 - 5%/năm. Doanh nghiệp mong muốn có sự thu hẹp khoảng cách này và nếu được thì các chi phí vay vốn giảm hơn nữa để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phục hồi”, ông Trường đề nghị.
Hạ lãi suất, giữ mặt bằng lãi suất cho vay ổn định ở mức thấp, tăng cơ hội tiếp cận vốn cho khách hàng là kiến nghị của nhiều doanh nghiệp với ngành ngân hàng.
Phó Thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú thông tin, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo 527/TB-VPCP ngày 18/12/2023, Ngân hàng Nhà nước đã quyết liệt chỉ đạo các tổ chức tín dụng thực hiện công bố lãi suất cho vay để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng.
Cụ thể, ngày 21/12/2023, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Công văn số 9759/NHNN-TD về tăng cường công tác tín dụng tháng cuối năm 2023 và đầu năm 2024, trong đó yêu cầu các tổ chức tín dụng công bố lãi suất cho vay bình quân trên website của ngân hàng. Tiếp đó, tại Chỉ thị 01/CT-NHNN ngày 15/1/2024 về tổ chức thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của ngành ngân hàng trong năm 2024, Ngân hàng Nhà nước đã yêu cầu các ngân hàng chủ động công bố công khai trên trang thông tin điện tử (website) của mình về lãi suất cho vay bình quân; chênh lệch lãi suất bình quân tiền gửi và cho vay; lãi suất cho vay các chương trình tín dụng, chương trình tín dụng ưu đãi và các loại lãi suất cho vay khác (nếu có).
Đến ngày 7/2/2024, Ngân hàng Nhà nước có công văn yêu cầu tổ chức tín dụng tiếp tục triển khai việc công bố lãi suất cho vay và gửi báo cáo tình hình triển khai về Ngân hàng Nhà nước. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện 18/CĐ-TTg ngày 5/3/2024, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục có Công văn số 1628/NHNN-CSTT ngày 6/3/2024 chỉ đạo tổ chức tín dụng công bố lãi suất cho vay.
Theo Phó thống đốc, nhiều ngân hàng đã tích cực triển khai việc niêm yết lãi suất như ACB, TPBank, LPBank, BacABank, Hong Leong Việt Nam, Maybank, First Commercial Bank, Lotte Finance Việt Nam...
“Thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục theo dõi và đôn đốc các ngân hàng triển khai việc công bố thông tin về lãi suất nhằm cung cấp thêm thông tin cho khách hàng tham khảo khi tiếp cận vốn vay”, ông Tú nói.
Đẩy vốn tín dụng, cần nỗ lực của nhiều bên
Thông tin từ Ngân hàng Nhà nước cho biết, tăng trưởng tín dụng toàn ngành âm trong 2 tháng đầu năm. Theo Phó Thống đốc Tú, thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục chủ động điều hành tăng trưởng tín dụng nhằm góp phần kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế; chỉ đạo các tổ chức tín dụng tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, đúng, trúng mục tiêu, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của nền kinh tế, hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng.
Tuy nhiên, ông Tú cũng kiến nghị các bộ, ngành thực hiện các giải pháp kích cầu đầu tư, tiêu dùng, thúc đẩy các động lực tăng trưởng kinh tế; đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu; khai thác cầu nội địa để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; gia tăng tác động lan tỏa của khu vực FDI; cải thiện môi trường kinh doanh, đơn giản hóa quy trình đầu tư và thủ tục hành chính.
Bên cạnh đó, ông Tú cho rằng, cần phát triển đồng bộ các thị trường, có các giải pháp ổn định, khơi thông dòng vốn. Chẳng hạn, Bộ Xây dựng cần chủ trì, phối hợp các bộ, cơ quan liên quan thực hiện có hiệu quả Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030”, khẩn trương trình Chính phủ ban hành các nghị định hướng dẫn Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và các thông tư hướng dẫn; thường xuyên thanh tra, kiểm tra tiến độ thực hiện các dự án bất động sản và việc tuân thủ quy định pháp luật về kinh doanh bất động sản; tổng hợp, thông báo danh mục những dự án đủ điều kiện để các ngân hàng thương mại tra cứu, xem xét cho vay theo đúng nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết 33/NQ-CP.
Ông Tú cũng kiến nghị, Bộ Tài chính cần chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan rà soát, hoàn thiện các quy định liên quan đến chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp nhằm phát triển thị trường chứng khoán trở thành kênh huy động vốn trung - dài hạn hiệu quả của doanh nghiệp, giảm sự phụ thuộc quá lớn vào dòng vốn tín dụng…
“Nâng cao năng lực, khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp thông qua việc doanh nghiệp tích cực thực hiện các biện pháp tái cấu trúc hoạt động, nâng cao năng lực quản trị điều hành, xây dựng các phương án, dự án sản xuất - kinh doanh khả thi, minh bạch tình hình tài chính… để các tổ chức tín dụng có cơ sở thẩm định, quyết định cho vay cũng như tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn từ các kênh huy động khác như cổ phiếu, trái phiếu... trong nền kinh tế”, ông Tú nói.
Từ phía doanh nghiệp, ông Quảng Văn Viết Cương, Phó giám đốc Tổng công ty Đầu tư và phát triển công nghiệp (Becamex) khẳng định, Becamex và các công ty trong hệ sinh thái luôn nhận được sự hợp tác của các ngân hàng, việc tiếp cận tín dụng của Becamex là không khó. Tuy vậy, ông cho biết, một vấn đề mà nhiều doanh nghiệp bất động sản - khối doanh nghiệp có nhu cầu vốn vay rất lớn để phát triển dự án - đang gặp phải là thời gian tiến hành các thủ tục pháp lý của dự án thường kéo dài, khiến dòng tiền và kế hoạch trả nợ gặp khó khăn, ảnh hưởng đến việc tiếp cận tín dụng.
Nhìn nhận những chỉ đạo của Chính phủ về việc tháo gỡ vướng mắc pháp lý của các dự án bất động sản đang lan toả tới tất cả các địa phương, ông Cương mong rằng, sự lan toả này sẽ đến từng cán bộ, công chức. Sự quyết tâm của Chính phủ đã rõ, nhưng chặng cuối là chặng quyết định nhất, đó là các thủ tục pháp lý của dự án hoàn thành để ngân hàng đến với doanh nghiệp.
“Tín dụng không khó tiếp cận, chỉ khó tiếp cận khi pháp lý của dự án chưa đầy đủ. Vì vậy, cần tập trung tháo gỡ ở khúc này”, ông Cương nói.
Còn theo ông Nguyễn Phú Cường, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem), hiện Vinachem đang có số dư nợ tại các ngân hàng khoảng 15.000 tỷ đồng. Hầu hết các đơn vị trong Tập đoàn có tình hình tài chính lành mạnh, xếp hạng tín dụng loại A, trả nợ đầy đủ, đúng hạn cả gốc và lãi.
Đối với ba đơn vị yếu kém thuộc một dự án yếu kém của ngành công thương, gồm Đạm Hà Bắc, Đạm Ninh Bình, DAP Lào Cai, ông Cường cho biết, trong quá trình cơ cấu lại các đơn vị này, khối ngân hàng thương mại đã có sự giúp đỡ rất nhiều trong việc bảo đảm vốn và dòng tiền.
“Đây là ba đơn vị âm vốn chủ sở hữu, thua lỗ nhiều năm, dẫn đến tình trạng rất khó để thoả mãn các yêu cầu về tín dụng để được cấp vốn. Tuy nhiên, các ngân hàng thương mại cũng đã tham gia vào việc hỗ trợ rất nhiều để ba đơn vị này hoạt động ổn định, duy trì được dòng tiền”, ông Cường nói.