Chính sách tài khóa: Nền tảng thúc đẩy kinh tế nội địa

Việt Nam đã và đang tận dụng hiệu quả các công cụ tài khóa để thúc đẩy tăng trưởng. Theo báo cáo tháng 12/2024 của Công ty Cổ phần chứng khoán BIDV (BSC), giải ngân vốn đầu tư công trong 11 tháng đầu năm đạt 572.049 tỷ đồng, tương đương 73,48% kế hoạch cả năm. Dù chưa đạt mục tiêu 95%, mức giải ngân này cao hơn đáng kể so với cùng kỳ năm 2023 (549.145 tỷ đồng).

Các dự án đầu tư công chủ yếu tập trung vào phát triển hạ tầng giao thông, năng lượng và khu công nghiệp, giúp cải thiện khả năng kết nối và năng lực sản xuất của nền kinh tế. Tuy nhiên, việc triển khai các dự án trọng điểm vẫn gặp nhiều trở ngại về thủ tục hành chính, cần có sự cải thiện mạnh mẽ hơn.

Tình hình giải ngân đầu tư công tại Việt Nam giai đoạn 2023-2024. Nguồn: CTCK BIDV (BSC), tổng hợp từ Tổng cục Thống kê.

Chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) từ 10% xuống 8% trong nửa cuối năm 2024 đã mang lại hiệu quả tích cực, thúc đẩy tiêu dùng nội địa tăng trưởng mạnh mẽ. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt 5.820.000 tỷ đồng, tăng 8,82% so với cùng kỳ. Đây là động lực quan trọng giúp kinh tế Việt Nam đứng vững trước những tác động từ suy giảm thương mại quốc tế. Tiêu dùng nội địa không chỉ tăng tổng cầu mà còn thúc đẩy sản xuất và tạo việc làm.

Tăng trưởng tiêu dùng tại Việt Nam duy trì ổn định giai đoạn 2022-2024. Nguồn: CTCK BIDV (BSC), tổng hợp từ Tổng cục Thống kê.

Thêm vào đó, Chính phủ đã triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp như miễn giảm thuế thu nhập, gia hạn thuế nhập khẩu và thúc đẩy các gói kích thích kinh tế. Tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị giảm xuống 2,55% trong 9 tháng đầu năm, thấp hơn mục tiêu dưới 4%, minh chứng cho hiệu quả trong việc duy trì và tạo việc làm. Cơ cấu thu chi ngân sách cũng được điều chỉnh linh hoạt, với tổng thu ngân sách nhà nước đạt 1.808.500 tỷ đồng, tăng 16,1% so với cùng kỳ năm trước, tạo dư địa tài chính cho các chính sách phát triển kinh tế tiếp theo.

Chính sách tiền tệ: Cân bằng giữa tăng trưởng và ổn định

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã khéo léo điều hành chính sách tiền tệ nhằm duy trì tăng trưởng kinh tế mà vẫn đảm bảo kiểm soát lạm phát. Theo BSC, lạm phát bình quân 11 tháng đầu năm 2024 chỉ ở mức 3,69%, thấp hơn ngưỡng mục tiêu 4,5%. Kết quả này đạt được nhờ việc kiểm soát giá cả hàng hóa thiết yếu, quản lý chặt chẽ tỷ giá và tận dụng sự giảm giá của dầu thế giới. Tỷ giá USD/VND vẫn ổn định, nhờ dự trữ ngoại hối đạt 89,1 tỷ USD, giúp bảo vệ nền kinh tế trước những biến động từ thị trường quốc tế.

Lạm phát duy trì ở mức thấp, áp lực giá cả không lớn giai đoạn 2021-2024. Nguồn: CTCK BIDV (BSC).

Tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đạt 11,9% vào cuối tháng 11/2024, phản ánh nhu cầu vốn phục hồi mạnh mẽ từ doanh nghiệp và cá nhân. NHNN đã giảm lãi suất tái cấp vốn xuống mức 4,5%-4,75%, tạo điều kiện cho doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vốn hơn, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên như sản xuất và xuất khẩu. Mặt khác, cung tiền M2 chỉ tăng 5,1%, thấp hơn mức trung bình nhiều năm, cho thấy sự thận trọng trong việc kiểm soát rủi ro lạm phát từ các biện pháp kích thích kinh tế.

Tăng trưởng tín dụng cải thiện tích cực, cung tiền M2 tăng trưởng chậm trong năm 2024. Nguồn: CTCK BIDV (BSC).

Thanh khoản hệ thống ngân hàng được đảm bảo thông qua các hoạt động thị trường mở (OMO). Trong tháng 11, NHNN đã bơm ròng 87.000 tỷ đồng, ổn định lãi suất liên ngân hàng, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho tín dụng. Chính sách này, kết hợp với sự quản lý chặt chẽ cung tiền, đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà không gây áp lực lớn lên giá cả hoặc tài chính hệ thống.

Cải cách thể chế: Xây dựng niềm tin và thu hút đầu tư

Cải cách thể chế đóng vai trò then chốt trong việc tạo môi trường kinh doanh minh bạch và hiệu quả hơn. Ba luật lớn về đất đai, nhà ở và kinh doanh bất động sản có hiệu lực từ tháng 8/2024 đã khắc phục những bất cập lâu nay, mang lại sự minh bạch và hấp dẫn hơn cho thị trường. Theo BSC, những thay đổi này không chỉ cải thiện hiệu quả quản lý đất đai mà còn tạo động lực lớn thu hút đầu tư trong và ngoài nước.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục là điểm sáng với vốn thực hiện đạt 21,68 tỷ USD trong 11 tháng đầu năm 2024, tăng 7,06% so với cùng kỳ. Vốn đăng ký mới đạt 31,38 tỷ USD, tập trung vào các ngành chế biến, chế tạo và bất động sản. Những tín hiệu tích cực này thể hiện niềm tin của các nhà đầu tư quốc tế đối với môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Tuy nhiên, để duy trì sức hút, Việt Nam cần cải thiện hạ tầng logistics và đơn giản hóa hơn nữa các thủ tục hành chính.

Dòng vốn FDI vào Việt Nam tăng tốc mạnh mẽ đến tháng 11/2024. Nguồn: CTCK BIDV (BSC).

Thương mại quốc tế: Bệ phóng cho tăng trưởng

Thương mại quốc tế đóng vai trò quan trọng trong bức tranh tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Theo BSC, xuất khẩu tăng 15,5% trong 11 tháng đầu năm 2024, đưa cán cân thương mại đạt thặng dư 24 tỷ USD. Các ngành hàng chủ lực như điện tử, dệt may và nông sản tiếp tục dẫn đầu về kim ngạch xuất khẩu. Sự linh hoạt trong chính sách thương mại, kết hợp với lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) như EVFTA và RCEP, đã mở rộng cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam tại các thị trường lớn.

Xuất nhập khẩu Việt Nam duy trì tăng trưởng tích cực trong năm 2024. Nguồn: CTCK BIDV (BSC), tổng hợp từ FiinProX và Bloomberg.

Việc giữ ổn định tỷ giá và tận dụng tối đa các chính sách hỗ trợ đã giúp hàng hóa Việt Nam cạnh tranh hơn. Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng, doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng sản phẩm, đổi mới công nghệ sản xuất và mở rộng chuỗi cung ứng. Đây sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam giữ vững vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Những chính sách tài khóa, tiền tệ và cải cách thể chế đã tạo ra động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Các nỗ lực này không chỉ giúp duy trì sự ổn định kinh tế vĩ mô mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh quốc gia, mở ra cơ hội phát triển bền vững trong tương lai. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu GDP tăng trưởng 8% vào năm 2025, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện hiệu quả quản lý và thực thi chính sách, tận dụng tốt hơn các hiệp định thương mại và đầu tư quốc tế. Những bước tiến này sẽ giúp Việt Nam củng cố vị thế của mình trên trường quốc tế và mang lại sự thịnh vượng lâu dài cho đất nước.

Xem thêm tại nguoiquansat.vn