Thách thức lớn trong nửa cuối năm

Diễn biến căng thẳng về các chính sách thương mại đang diễn ra trên toàn cầu đã làm ảnh hưởng đến triển vọng kinh tế của thế giới, trong đó có Việt Nam. Ông Nguyễn Kỳ Minh, Kinh tế trưởng Công ty Cổ phần Chứng khoán Guotai Junan Việt Nam (IVS), nhận định rằng triển vọng kinh tế toàn cầu đang trở nên bấp bênh và suy yếu hơn. Các chính sách thương mại hiện hành nhiều khả năng sẽ kéo giảm tổng cầu toàn cầu, đặc biệt khi Mỹ đang nỗ lực thu hẹp thâm hụt chi tiêu.

Ngoài ra, các biện pháp áp thuế và yêu cầu dịch chuyển sản xuất đang làm gia tăng chi phí sản xuất trong ngắn hạn. Về phía Mỹ, các phát biểu gần đây từ Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cho thấy nhiều khả năng nền kinh tế nước này sẽ đối mặt với tình trạng "tăng trưởng chậm hơn và lạm phát cao hơn".

Theo ông Lương Duy Phước, Quyền Giám đốc Nghiên cứu Thị trường - Công ty Chứng khoán Kafi, thương mại toàn cầu có thể đang bước vào giai đoạn "hậu toàn cầu hóa", với xu hướng chuyển từ hợp tác đa phương sang song phương và khu vực hóa.

Trong bối cảnh đó, việc Việt Nam được tạm hoãn áp thuế trong 90 ngày là cơ hội quan trọng để củng cố vị thế, thu hút dòng vốn FDI và tận dụng quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Phước cũng lưu ý rằng nền kinh tế Việt Nam đối mặt với những rủi ro nhất định do mức độ mở cửa thương mại cao, đặc biệt khi thị trường Mỹ chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu.

Nếu mức thuế đối ứng 46% được áp dụng toàn diện, tăng trưởng GDP của Việt Nam có thể giảm từ 2 đến 3 điểm phần trăm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các ngành dệt may, gỗ, thủy sản và linh kiện điện tử.

Tuy nhiên, với thời gian hoãn áp thuế kéo dài 90 ngày, Việt Nam đang tích cực đàm phán để đạt được mức thuế hợp lý hơn, dự kiến dao động từ 10% đến 15%, cùng với cam kết giảm thặng dư thương mại nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực và giữ vững kỳ vọng của nhà đầu tư.

Trong bối cảnh nhiều bất ổn bên ngoài, các chính sách trong nước, đặc biệt là đầu tư công, kích cầu tiêu dùng và hỗ trợ doanh nghiệp, sẽ đóng vai trò là lực đẩy chính. Cơ hội tăng trưởng sẽ thuộc về các lĩnh vực phục vụ thị trường nội địa, cơ sở hạ tầng và công nghệ.

Mức tăng trưởng GDP 7,5% – 8% vẫn được xem là khả thi, nhưng không thể tiếp tục phụ thuộc vào xuất khẩu như trước đây. Dòng vốn đầu tư có xu hướng chuyển dịch sang các doanh nghiệp ít phụ thuộc vào thị trường Mỹ, có khả năng thích ứng linh hoạt với chuỗi cung ứng và được hưởng lợi trực tiếp từ đầu tư công.

Theo ông Phước, trong ngắn hạn, phần lớn các doanh nghiệp xuất khẩu chưa chịu ảnh hưởng trực tiếp từ chính sách thuế mới, đặc biệt trong quý I và đầu quý II/2025. Một số doanh nghiệp thậm chí ghi nhận tăng trưởng nhờ hoạt động nhập hàng "chạy thuế" từ phía đối tác Mỹ.

Tuy nhiên, thách thức lớn có thể xuất hiện rõ rệt trong nửa cuối năm nếu mức thuế đối ứng 46% tiếp tục được duy trì. Khi đó, biên lợi nhuận của các ngành xuất khẩu chủ lực như dệt may, gỗ, thủy sản và linh kiện điện tử có thể giảm từ 5% đến 20%, ảnh hưởng đến đơn hàng, chi phí sản xuất và logistics.

Ông Phước dự báo, dòng vốn FDI – vốn là động lực quan trọng đối với tăng trưởng dài hạn – có thể tạm thời chững lại để chờ đợi kết quả đàm phán thuế, gây áp lực lên các doanh nghiệp trong lĩnh vực khu công nghiệp và hạ tầng.

Trong bối cảnh này, nhiều doanh nghiệp có thể đang tăng tốc tái cơ cấu thị trường đầu ra, chuyển hướng sang các khu vực ít rủi ro thuế quan như châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN. Tuy nhiên, chiến lược này đòi hỏi thời gian và năng lực thích ứng linh hoạt. Do đó, nửa cuối năm 2025 sẽ là giai đoạn “sát hạch” khả năng chống chịu của các doanh nghiệp niêm yết trước những biến động chính sách từ bên ngoài.

Nhà đầu tư nên “chậm lại để nhìn xa hơn”

Trong bối cảnh thị trường đang chịu tác động mạnh từ yếu tố chính sách và tâm lý thận trọng, ông Lương Duy Phước nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản trị rủi ro và duy trì kỷ luật đầu tư.

Theo ông, nhà đầu tư nên “chậm lại để nhìn xa hơn”, tái đánh giá danh mục, giảm đòn bẩy tài chính và ưu tiên các doanh nghiệp có nền tảng hoạt động nội địa vững chắc, ít chịu ảnh hưởng từ thương mại toàn cầu.

Thị trường chứng khoán Việt Nam nhiều khả năng sẽ chứng kiến sự phân hóa rõ nét giữa các nhóm ngành. Các ngành xuất khẩu lớn vào thị trường Mỹ như dệt may, thủy sản, gỗ được dự báo sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp nếu các mức thuế mới chính thức có hiệu lực sau thời gian hoãn. Biên lợi nhuận của các doanh nghiệp trong nhóm này sẽ có xu hướng suy giảm rõ rệt từ quý III. Khu công nghiệp cũng có thể bị ảnh hưởng gián tiếp do dòng vốn FDI tạm thời chững lại.

Ngược lại, một số ngành vẫn duy trì được tính phòng thủ trong giai đoạn hiện tại. Ngành ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại cổ phần có trọng tâm tín dụng vào doanh nghiệp nội địa như MBB, ACB, đang hưởng lợi từ chính sách thúc đẩy đầu tư công, tiêu dùng cá nhân và xử lý nợ xấu. Đây sẽ là nền tảng giúp các ngân hàng này duy trì khả năng chống chịu tốt trước biến động bên ngoài.

Bên cạnh đó, các ngành như hạ tầng và vật liệu xây dựng cũng là điểm sáng khi đầu tư công có thể đóng vai trò là động lực thay thế cho nhu cầu suy yếu từ thị trường quốc tế. Đơn cử, Tập đoàn Hòa Phát (HPG) – doanh nghiệp đầu ngành – đang tham gia nhiều dự án trọng điểm quốc gia như đường cao tốc Bắc – Nam và được dự báo có thể đạt tăng trưởng lợi nhuận từ 15% đến 20% trong năm 2025.

Ngoài ra, các ngành ít phụ thuộc vào thị trường Mỹ như công nghệ, phần mềm, dịch vụ số (đại diện là FPT), hay nhóm ngành thực phẩm, đồ uống và dược phẩm, được đánh giá có triển vọng tích cực. Doanh nghiệp sở hữu chuỗi giá trị ổn định, thị trường cân bằng và khả năng mở rộng nội địa sẽ tiếp tục là lựa chọn an toàn cho dòng tiền đầu tư.

Theo ông Nguyễn Kỳ Minh, chiến lược đầu tư chủ động sẽ phù hợp hơn so với đầu tư bị động trong bối cảnh hiện nay. Ông khuyến nghị nhà đầu tư nên cẩn trọng với các thông tin từ truyền thông quốc tế do nguy cơ xuất hiện những thông tin trái chiều trong thời gian ngắn. Thay vào đó, nên tập trung vào các doanh nghiệp có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, hoặc có cơ cấu khách hàng ít chịu tác động từ thương chiến.

Theo đánh giá của IVS, những doanh nghiệp phục vụ nhu cầu nội địa vẫn sở hữu triển vọng tăng trưởng đáng kể, đơn cử như nhóm đầu tư công, sắt thép do nhu cầu trong nước cùng định hướng các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng lớn trong thời gian gần đây.

Trong khi đó, các ngành tiêu dùng thiết yếu, năng lượng và tài chính có thể cần phải cân nhắc và lựa chọn thận trọng. Dự kiến, ngành ngân hàng có thể tăng trưởng lợi nhuận từ 10 - 15% trong năm 2025, ngành thép đạt mức tăng trưởng 8 – 10% và đầu tư công từ 10 – 12%. Đây là những mức tăng tương đối hấp dẫn so với mặt bằng lãi suất hiện nay và phù hợp để phân bổ một phần danh mục đầu tư.