Các chuyên gia của Trung tâm phân tích, Công ty cổ phần Chứng khoán SSI (SSI Research) dự báo dư địa tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng trong năm nay có thể được hậu thuẫn mạnh từ khối doanh nghiệp xây dựng hạ tầng, doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Tăng trưởng âm trong 2 tháng đầu năm

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Thanh Hà, trưởng tín dụng thấp trong 2 tháng đầu năm có nguyên nhân do yếu tố mùa vụ. Cụ thể, tín dụng tháng 12/2023 tăng trưởng mạnh với 4,35%, trong khi tháng 1 và tháng 2 vừa qua là tháng Tết nên nhu cầu vay vốn giảm.

Các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam chưa phục hồi mạnh mẽ. Kinh tế trong nước cũng khó khăn, ảnh hưởng đến cầu tín dụng của doanh nghiệp.

Kinh tế Việt Nam đang ghi nhận một số tín hiệu tích cực, do đó nhu cầu tín dụng sẽ tăng trong thời gian tới.

Do đó, ngay từ đầu năm, NHNN đã tập trung nhiều giải pháp để đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng, đơn giản hóa thủ tục vay vốn... “Tín dụng tháng 1 có giảm, tháng 2 giảm ít hơn. Như vậy, tín dụng tháng sau đã có sự tăng trưởng hơn. Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi mức tăng của tháng 3, quý I và các tháng tiếp theo để có giải pháp cụ thể thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, hỗ trợ người đi vay và tăng trưởng nền kinh tế”, ông Hà khẳng định.

Trong bối cảnh tín dụng toàn nền kinh tế giảm trong 2 tháng qua, nhưng tín dụng tại 2 đầu tàu kinh tế là TP.HCM và Hà Nội vẫn tăng trưởng tích cực.

Ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó giám đốc NHNN chi nhánh TP.HCM, phân tích nhu cầu vốn (chủ yếu ngắn hạn) đã tăng mạnh trong 3 tháng cuối năm 2023, dành cho hoạt động sản xuất, thương mại phục vụ kỳ nghỉ lễ. Do đó, phần dư nợ này sẽ giảm theo kỳ hạn vay và thời hạn trả nợ vào dịp Tết (khai thác hiệu quả nguồn vốn vay, hạn chế việc phải chi trả lãi vay trong kỳ nghỉ).

Số liệu thực tế cũng cho thấy, dư nợ tín dụng ngắn hạn trên địa bàn TP. HCM tháng 1 giảm 2,32%, trong khi dư nợ tín dụng trung và dài hạn vẫn tăng 0,35%. Lãnh đạo NHNN chi nhánh TP.HCM đánh giá thành phố đã có những tín hiệu tích cực trong sản xuất kinh doanh của một số ngành vào đầu năm, chẳng hạn như có đơn hàng sản xuất, công nhân trở lại làm việc đạt tỷ lệ cao, nhiều thông tin tuyển dụng, xuất khẩu và đầu tư công tiếp tục thực hiện tốt.

Còn theo số liệu mới công bố của Cục Thống kê Hà Nội, tính đến cuối tháng 2/2024, tổng dư nợ tín dụng trên địa bàn thành phố ước đạt 3,688 triệu tỷ đồng, tăng 0,93% so với tháng trước và 1,96% so với cuối năm 2023.

Trong đó, dư nợ cho vay ngắn hạn ở mức 1,536 triệu tỷ đồng, tăng 2,04% so với cuối năm ngoái; dư nợ trung hạn và dài hạn đạt 2,152 triệu tỷ đồng, tăng 1,9%.

Tín dụng đang có dấu hiệu phục hồi

Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng kinh tế Việt Nam cũng đang ghi nhận một số tín hiệu tích cực như các doanh nghiệp đang tăng cường nhập nguyên liệu để sản xuất. Điều này chứng tỏ các doanh nghiệp sản xuất đang có lượng đơn hàng trở lại; nhu cầu tiêu dùng trong nước cải thiện…

Nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh vì thế cũng sẽ tăng cao, dự báo tăng trưởng tín dụng có thể phục hồi tăng trở lại ngay từ tháng 3 này. Và các ngân hàng cũng sẽ nắm bắt được tín hiệu của thị trường để chủ động đẩy mạnh cho vay, đảm bảo kế hoạch tăng trưởng.

Mặc dù vậy, các chuyên gia nhận định tín dụng sẽ tăng trưởng chậm ít nhất là đến tháng 6, do sự phục hồi của kinh tế thế giới có tác động lớn đến tăng trưởng tín dụng trong nước.

Đồng thời, các chuyên gia dự báo sang đầu tháng 6, sự cân bằng của lãi suất huy động và cho vay sẽ được kéo xuống mức chênh lệch khoảng 3 - 4%. Như vậy, khi lãi suất cho vay được kéo xuống cùng với nhu cầu vốn phục vụ cho xuất khẩu, nhu cầu vốn cho luân chuyển hàng hoá, vật tư khi các thị trường đã bắt đầu hồi phục thì tín dụng năm nay có khả năng tăng tốc từ quý III và đạt mục tiêu tăng trưởng từ 14 - 15%.

Tuy nhiên, cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa bày tỏ mong muốn ngành ngân hàng có cơ chế cho vay phù hợp với từng đối tượng doanh nghiệp.

Ông Mạc Quốc Anh, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa, cho hay một tỷ lệ lớn doanh nghiệp hiện nay chỉ có thể tiếp cận được những khoản vay ngắn hạn, còn các khoản vay trung và dài hạn tiếp cận còn hạn chế.

Hiện, một số công ty đang vay vốn ngân hàng với lãi suất khoảng 8 - 10%/năm, theo hình thức thế chấp tài sản với lãi suất thị trường, chưa dễ tiếp cận được các gói vay ưu đãi. Do đó, ông mong muốn được tiếp cận các gói vay vốn với lãi suất thấp hơn cho hoạt động sản xuất - kinh doanh trong thời gian tới. Đồng thời, ngân hàng cần chuyển hướng sang cho vay tín chấp nhiều hơn.

Lãnh đạo NHNN khẳng định, “thanh khoản rất dồi dào và phía ngân hàng sẵn sàng nguồn vốn cho nền kinh tế”. Tuy nhiên, đại diện NHNN cho biết cần có sự phối hợp chính sách của các cơ quan một cách đồng bộ hơn. Cần nâng cao hiệu quả hoạt động của các quỹ như quỹ bảo hiểm tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, quỹ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, để tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng của các doanh nghiệp này.

Huyền Anh