Ngày 1/1, UBND tỉnh Cao Bằng đã tổ chức khởi công dự án đầu tư tuyến cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) – Trà Lĩnh (Cao Bằng).

14.300 tỷ xây 93,35km cao tốc

Theo đó, tỉnh Cao Bằng là cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện dự án. Liên danh nhà đầu tư dự án là Tập đoàn Đèo Cả - Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng ICV Việt Nam - Công ty cổ phần đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả (HHV) - Công ty cổ phần Xây dựng Công trình 568. Dự án được đầu tư theo hình thức PPP, hợp đồng BOT.

Cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh có chiều dài 93,35km, điểm đầu tại tại nút giao cửa khẩu Tân Thanh, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn và điểm cuối tại nút giao Quốc lộ 3 thuộc xã Chí Thảo, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng. Tổng mức đầu tư giai đoạn là 14.331 tỷ đồng, thời gian thực hiện 36 tháng.

Dự án được phân kỳ đầu tư thành 2 giai đoạn. Trong giai đoạn 1, dự án có vận tốc thiết kế 80km/h, với bề rộng mặt cắt ngang nền đường 17m đối với các đoạn thông thường và đối với các đoạn khó khăn bề rộng mặt cắt ngang nền đường 13,5m. Trên tuyến bố trí 7 nút giao và 1 điểm ra vào cao tốc, 4 trạm dừng nghỉ, 7 trạm thu phí, hệ thống giao thông thông minh (ITS) đồng bộ.

Dự án đường cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh được kỳ vọng sẽ mở cánh cửa giao thương với Trung Quốc, sớm đưa Cao Bằng trở thành cửa ngõ kết nối các tỉnh phía Tây Nam Trung Quốc với các tỉnh lân cận của Việt Nam.

Ban đầu, dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh, được Bộ Giao thông Vận tải lập quy hoạch có chiều dài 144km, với tổng vốn đầu tư trên 47.000 tỷ đồng. Đây là dự án rất khó về yếu tố kỹ thuật bởi địa hình hiểm trở, đặc biệt là suất đầu tư rất lớn, lưu lượng thấp dẫn đến bài toán hoàn vốn khó khăn. Đã có nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước quan tâm, nghiên cứu nhưng vẫn chưa thể thực hiện được.

Sau khi tiếp cận dự án, Tập đoàn Đèo Cả đã đề xuất phương án điều chỉnh hướng tuyến với 4 hầm xuyên núi cùng các cầu vượt thung lũng, rút ngắn 23km chiều dài tuyến xuống còn 121km, tổng mức đầu tư cả 2 giai đoạn còn gần 23.000 tỷ đồng, giảm hơn một nửa so với phương án ban đầu.

Trên cơ sở tính toán về phương án tài chính và sự phù hợp với tính khả thi để có thể thu xếp vốn nhưng đảm bảo tiết kiệm tối đa cho ngân sách nhà nước, UBND tỉnh Cao Bằng đề xuất vốn ngân sách tham gia khoảng 9.800 tỷ đồng (chiếm 68,76% tổng mức đầu tư).

Nguồn vốn nhà đầu tư huy động hơn 4.451 tỷ đồng (chiếm 31,24% tổng mức đầu tư) đã được các nhà đầu tư thu xếp đủ, trong đó ngân hàng VPBank đồng ý cấp nguồn tín dụng 2.500 tỷ đồng cho dự án. Về phía tỉnh Cao Bằng đã cắt giảm 22 dự án đầu tư công, dồn nguồn lực, tăng vốn tham gia của ngân sách địa phương từ 2.500 tỷ đồng lên 4.080 tỷ đồng.

Đại diện Đèo Cả cho biết tại dự án này, doanh nghiệp sẽ hợp tác với các trường đại học, trường đào tạo nghề,  để nâng cao tay nghề cho công nhân, khả năng thực hành, ứng dụng công nghệ cho kỹ sư và đúc kết mô hình quản lý, thi công chuẩn mực cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ số, mô hình BIM để kiểm soát giải phóng mặt bằng, minh bạch trong thiết kế, tối ưu hóa chi phí; các quy tắc ứng xử, sơ cứu cấp cứu sẽ được tổ chức đào tạo và diễn tập thường xuyên tại công trường.

Dự án PPP đầu tiên có vốn góp nhà nước 70%

Phát biểu tại lễ khởi công, thay mặt các nhà đầu tư dự án, Chủ tịch Đèo Cả Hồ Minh Hoàng đánh giá dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có ý nghĩa rất đặc biệt khi triển khai ngay trên mảnh đất biên viễn, phên dậu phía Bắc của Tổ quốc.

Đây cũng là dự án đầu tiên được khởi công cho việc thí điểm vốn ngân sách nhà nước hỗ trợ lên đến 70%, là tiền đề minh chứng cho sự tháo gỡ thành công của cơ chế chính sách hiện nay để tiếp tục triển khai các dự án trọng điểm khó khăn trong thời gian tới.

Lãnh đạo Đèo Cả đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan cho phép Viện Nghiên Cứu - Đào tạo Đèo Cả đăng ký 3 đề tài khoa học cấp nhà nước sẽ nghiên cứu ứng dụng là nghiên cứu cơ cấu vốn đầu tư hạ tầng giao thông theo phương thức đối tác công tư (PPP) tại Việt Nam bằng mô hình PPP++; nghiên cứu ứng dụng mô hình thông tin công trình (BIM) cho dự án hạ tầng giao thông tại Việt Nam; nghiên cứu giải pháp tối ưu trong thi công hầm giao thông có chiều dài lớn theo công nghệ NATM với phương pháp đào cải tiến hệ Đèo Cả.

Qua dự án, phía Đèo Cả cũng mong Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải làm đầu mối để cùng các Bộ ngành, các cơ quan chức năng xậy dựng chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nghành giao thông hợp tác, học tập các mô hình của doanh nghiệp quốc tế là Nhật Bản, Trung Quốc... về các công nghệ lõi của ngành giao thông sẽ phải triển khai trong thời gian tới nhằm đón bắt cơ hội phát triển doanh nghiệp như metro, đường sắt, cầu dây văng, dây võng, thí nghiệm đặc thù… để tiếp nhận việc chuyển giao ứng dụng công nghệ mới trong quá trình hợp tác.

Bên cạnh đó, có cơ chế, chính sách đầu tư cho việc nghiên cứu phát triển khoa học - công nghệ thông qua mô hình hợp tác của doanh nghiệp với các đơn vị đào tạo nhằm chuẩn bị kiến thức và con người sẵn sàng tiếp nhận, làm chủ các công nghệ đột phá để doanh nghiệp Việt Nam có thể đón đầu các công việc đòi hỏi kỹ thuật, công nghệ cao trong lĩnh vực hạ tầng giao thông.

Ngoài ra, tổ chức đào tạo, ứng dụng công nghệ số đồng bộ không chỉ cho doanh nghiệp mà còn cho các đối tác, đơn vị tư vấn, cơ quan quản lý và ban ngành chuyên môn để nhất quán và thuận lợi trong quá trình thực hiện. Đồng thời tổ chức đánh giá để qua đó điều chỉnh tiêu chuẩn, quy định pháp luật phù hợp để có hành lang pháp lý tạo sự minh bạch trong quản lý đầu tư, thi công.

Phấn đấu thông xe toàn tuyến vào đầu năm 2026 

Phát biểu chỉ đạo, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá dự án cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh là dự án có tính chất, ý nghĩa rất quan trọng. Dự án sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh và giữ vững chủ quyền biên giới quốc gia; tạo ra một tuyến cao tốc đối ngoại huyết mạch mới kết nối giao thương hàng hóa từ cảng quốc tế Lạch Huyện (Hải Phòng) đi Trùng Khánh - Urumqi (Trung Quốc) - Khorgos (Kazakhstan), sang Trung Á và các nước châu Âu, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn và khu vực Đông Bắc Bộ, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc.

Theo Thủ tướng, dự án thực hiện trong giai đoạn pháp lý, chính sách về dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư có thay đổi, đặc biệt đây là một trong những dự án thực hiện theo hình thức BOT, đầu tư đối tác công - tư sau khi Luật PPP có hiệu lực. Do vậy, trong quá trình thực hiện phải tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc.

Mặt khác, dự án thực hiện trong bối cảnh nguồn vốn huy động ngoài ngân sách rất khó khăn. Các kênh huy động vốn, tín dụng, trái phiếu… đều thắt chặt dẫn đến phải có sự điều chỉnh kịp thời đối với sự tham gia nguồn vốn đầu tư công (thông qua tăng thu, tiết kiệm chi) để tăng tính hiệu quả dự án, tăng sức thu hút huy động các nguồn vốn nhà đầu tư, tổ chức tài chính cho dự án.

Thủ tướng nêu rõ việc khởi công dự án chỉ là bước khởi đầu, để triển khai dự án hoàn thành, đưa vào khai thác, sử dụng còn rất nhiều việc phải làm, nhiệm vụ còn rất nặng nề và chắc chắn còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần giải quyết; cần nỗ lực, cố gắng, quyết tâm, quyết liệt hơn nữa, tiếp tục phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các chủ thể.

Nhấn mạnh tinh thần “qua sông bắc cầu, qua núi khoét núi, qua đồng đổ đất đổ cát”, xây dựng tuyến đường thẳng nhất, ngắn nhất có thể, Thủ tướng yêu cầu chủ đầu tư, tỉnh Cao Bằng và tỉnh Lạng Sơn, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu việc mở rộng ngay tuyến đường từ 2 làn lên 4 làn.

Người đứng đầu Chính phủ cũng đề nghị chủ đầu tư, nhà thầu dự án tiếp tục thực hiện, đúc rút kinh nghiệm trong thực hiện mô hình PPP+, mô hình quản trị BIM, đào tạo nhân lực.

"Phải coi việc triển khai dự án là một chiến dịch Đông Khê 2024", Thủ tướng nói và đề nghị xây dựng tuyến đường này với tinh thần chiến thắng Đông Khê, phấn đấu đầu năm 2026 thông xe toàn tuyến và tiếp tục nghiên cứu nâng cấp, kéo dài tuyến đường; sau khi dự án hoàn thành, tỉnh Cao Bằng và các bộ ngành liên quan tiếp tục nghiên cứu, triển khai các công trình hạ tầng quy mô lớn khác trên địa bàn.