TS. Nguyễn Quân - nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ - trao đổi về xu hướng phát triển đô thị thông minh trên thế giới và những việc Hà Nội cần làm để trở thành đô thị thông minh:

Từ rất lâu rồi, xây dựng thành phố thông minh là xu hướng chung của thế giới, đặc biệt khi bước vào cuộc cách mạng công nghệ 4.0, công nghệ số. Ngành ngân hàng là 1 trong 3 lĩnh vực đứng đầu trong chuyển đổi số, 2 lĩnh vực còn lại là ngành viễn thông và hàng không.

Cách đây 40 năm, khi ra nước ngoài học tập, công tác, rất ngỡ ngàng khi thấy thành tựu ứng dụng công nghệ ở ngành ngân hàng, mơ ước một ngày nào đó ở Việt Nam cũng có kết quả tương tự. Thời điểm đó, thẻ ATM ngân hàng “là rất ngạc nhiên”.

TS. Nguyễn Quân - nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ.

Ngành ngân hàng, viễn thông, hàng không của Việt Nam đã tiệm cận, sánh ngang với mức phát triển trên thế giới. Ngành ngân hàng ở Việt Nam hầu hết là “tự nghiên cứu, tự đổi mới, tự chuyển đổi số” trên định hướng, đề án phát triển của Ngân hàng Nhà nước.

Công cuộc chuyển đổi số đối với các đô thị, xây dựng thành phố thông minh là một quá trình phức tạp, nếu thành công sẽ đem lại sức sống mới cho đô thị. Hà Nội hiện nay là thành phố lớn, là một “mega city” với hơn 10 triệu dân, tốc độ phát triển rất nhanh, đặt ra các vấn đề điều hành, quản lý theo xu hướng thông minh.

Dù Hà Nội đã có nhiều thành công, thành tựu trong xây dựng thành phố thông minh, nhưng đó mới là kết quả bước đầu và còn chậm so với thế giới. Các dự án thông minh về giáo dục, y tế, dịch vụ công, giao dịch trực tuyến còn nhiều vấn đề, chưa đồng bộ với quy hoạch của thành phố. Đó là thách thức, nhưng tôi tin Hà Nội sẽ quyết liệt thực hiện để xây dựng thành phố thông minh.

Ông Trần Văn Thành - Phó Trưởng Phòng phát triển kênh số và đối tác Vietcombank:

Chuyển đổi số không chỉ là xu thế phổ biến mà còn là yêu cầu tất yếu với mỗi thành phố, mỗi quốc gia với ba trụ cột là Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Với định hướng của Chính phủ đến năm 2030, Việt nam vào nhóm 50 quốc gia dẫn đầu về Chính phủ điện tử, 100% dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 được cung cấp trên phương tiện điện tử khác nhau, 80% dân số có tài khoản thanh toán điện tử, các tỉnh thành trên cả nước, đặc biệt là các thành phố trọng điểm, cần tập trung cho hành trình chuyển đổi số để đạt được mục tiêu đề ra.

Vietcombank là ngân hàng tiên phong gây dựng nền móng cho thị trường thanh toán không dùng tiền mặt với những thành tựu dẫn đầu trên thị trường.

Ông Trần Văn Thành.

Tính đến tháng 7/2024, Vietcombank có hơn 26 triệu khách hàng cá nhân, trong đó hơn 50% sử dụng ứng dụng ngân hàng điện tử với tỷ trọng giao dịch trên kênh số đạt hơn 97%, đồng thời là ngân hàng dẫn đầu với 18 triệu thẻ nội địa và quốc tế, hơn 130.000 đơn vị chấp nhận thanh toán trong tất cả các lĩnh vực dịch vụ. Các sản phẩm dịch vụ thanh toán của Vietcombank luôn được đa dạng hóa, ứng dụng các công nghệ tiên tiến trên thế giới theo tiêu chuẩn bảo mật quốc tế.

Thành phố thông minh được định nghĩa là một khu vực đô thị sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông cùng các cảm biến điện tử để thu thập và phân tích dữ liệu nhằm mục đích nâng cao chất lượng cuộc sống, đồng thời quản lý tài nguyên một cách hiệu quả. Trong đó, các giải pháp thông minh cho tiện ích đô thị được coi yếu tố cơ bản xuyên suốt, đặc biệt, thanh toán số sẽ là công cụ đắc lực để thực hiện điều đó. Thanh toán số hiện diện trong mọi lĩnh vực từ các dịch vụ thiết yếu như: Giao thông thông minh, y tế số, giáo dục số, dịch vụ tiện ích, dịch vụ hành chính công trực tuyến đến ngành bán lẻ, du lịch thương mại…

Năm 2023, Vietcombank đã triển khai giải pháp thanh toán số toàn diện cho Bộ Công An áp dụng cho việc thu các loại phí, lệ phí cho cả người dân trong nước và khách du lịch nước ngoài khi sử dụng dịch vụ trực tuyến của quốc gia.

Ông Nguyễn Hoàng Long - Phó Tổng Giám đốc Napas:

Theo số liệu của cơ quan chức năng, về hạ tầng thanh toán bán lẻ cho thành phố thông minh, so với cùng kỳ năm 2023, trong 7 tháng đầu năm nay giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) đạt 9,31 tỷ giao dịch với giá trị đạt 160 triệu tỷ đồng (tăng 58,44% về số lượng và 35,13% về giá trị); qua kênh Internet đạt 1,72 tỷ giao dịch với giá trị đạt 42,08 triệu tỷ đồng (tăng 49,83% về số lượng và 33,72% về giá trị); qua kênh điện thoại di động đạt 6,48 tỷ giao dịch với giá trị đạt 41,09 triệu tỷ đồng (tăng 59,09% về số lượng và 37,97% về giá trị), giao dịch qua QR Code đạt 151,7 triệu giao dịch với giá trị đạt 84,6 nghìn tỷ đồng (tăng 106,83% về số lượng và 105,51% về giá trị).

Ông Nguyễn Hoàng Long.

Giao dịch qua ATM, POS giảm, người dân tăng cường thanh toán không dùng tiền mặt. Số liệu qua hệ thống NAPAS cho thấy, sự phát triển bùng nổ của mã VietQR trở thành phương thức được người dân lựa chọn như một thói quen thanh toán tiêu dùng hàng ngày, góp phần thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt và phổ cập tài chính toàn diện quốc gia.

Số lượng giao dịch VietQR năm 2023 tăng trưởng gấp 8 lần năm 2022, gấp hơn 1000 lần so với năm 2021. Năm 2023 có gần 62 triệu mã VietQR được sử dụng để nhận tiền, gấp hơn 10 lần so với số lượng mã VietQR được tạo năm 2022 (khoảng 5.9 triệu mã).

Bên cạnh VietQR, dịch vụ Chuyển nhanh NAPAS 247 cũng tăng mạnh qua các năm, xét cả về số lượng và giá trị giao dịch, phản ánh rõ nét sự chuyển dịch từ nhu cầu thanh toán tiền mặt bằng các dịch vụ thanh toán thông minh trong các hoạt động thường ngày.

Sắp tới, Napas sẽ nâng cấp dịch vụ QR, khách hàng có thể dùng thẻ tín dụng nội địa để thanh toán QR.

Với dịch vụ công, Napas đã tích hợp thanh toán thông minh vào cổng dịch vụ công quốc gia, VNEID, thanh toán hồ sơ bằng các phương thức không tiền mặt. Khách hàng thực hiện ngay trên phần mềm dịch vụ công quốc gia, hay thành phố.

Trong thời gian tới, NAPAS sẽ tiếp tục chú trọng phát triển mở rộng hệ sinh thái thanh toán số với các sản phẩm dịch vụ, phương thức thanh toán mới, an toàn, tiện lợi, đem lại lợi ích, thiết thực cho người dân, doanh nghiệp.

Bà Trần Thị Phương Thảo - Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý và điều hành giao thông TP. Hà Nội:

Chuyển đổi số trong quản lý giao thông đô thị tại Hà Nội đang được đẩy mạnh nhằm hướng đến mục tiêu xây dựng một thành phố thông minh. Một trong những ưu tiên hàng đầu của Sở Giao thông vận tải Hà Nội là tăng cường áp dụng công nghệ hệ thống giao thông thông minh (ITS) để nâng cao chất lượng dịch vụ và hiệu quả quản lý.

Bà Trần Thị Phương Thảo.

Thời gian qua, mạng lưới vận tải hành khách công cộng đa phương thức trên địa bàn Thành phố đã bước đầu hình thành bao gồm: 2 tuyến đường sắt đô thị tuyến Cát Linh - Hà Đông và đoạn trên cao Nhổn - Cầu Giấy đã đi vào hoạt động; 11 tuyến buýt nhanh BRT và 152 tuyến buýt (trong đó có 10 tuyến xe buýt điện và 10 tuyến buýt sử dụng năng lượng sạch khí CNG).

Trung tâm Quản lý và điều hành giao thông TP. Hà Nội đã phối hợp các đơn vị liên quan triển khai nhiều ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ cho hành khách và tăng cường năng lực quản lý của cơ quan nhà nước, trong đó phải kể đến như: Thí điểm hệ thống thẻ vé điện tử liên thông đa phương thức; Phần mềm giám sát hành trình (GPS); Ứng dụng Busmap; Thí điểm hệ thống giao thông thông minh. Trong đó có các dự án trọng điểm như: Thí điểm hệ thống vé điện tử liên thông; về phần mềm giám sát hành trình xe buýt (GPS) tại các đơn vị xe buýt; Đối với việc ứng dụng thông tin cho hành khách.

Trong thời gian tới, Trung tâm Quản lý và điều hành giao thông TP. Hà Nội sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị có liên quan, tổng kết, đánh giá giai đoạn thí điểm và đề xuất triển khai chính thức hệ thống vé điện tử liên thông trên toàn mạng lưới và giai đoạn 1 của hệ thống giao thông thông minh từ năm 2025; tiếp tục nghiên cứu, đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ trong điều hành và quản lý hệ thống vận tải hành khách công cộng, góp phần xây dựng Thủ đô Hà Nội văn minh, hiện đại.

Ông Phạm Tiến Dũng - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước:

Hội thảo ngày hôm nay trong chuỗi sự kiện Ngày Thẻ Việt Nam lần thứ 4 diễn ra trong bối cảnh Hà Nội chuẩn bị chào đón một sự kiện kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 10/10/2024). Đặc biệt, sự tham gia của lãnh đạo TP. Hà Nội ngày hôm nay đã thể hiện sự quan tâm đối với ngành ngân hàng nói chung và sự kiện Ngày thẻ Việt Nam của Báo Tiền Phong nói riêng.

Ông Phạm Tiến Dũng - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

Tại hội thảo này sẽ thấy một bức tranh Hà Nội mới, phát triển và hiện đại theo đúng mục tiêu hướng tới mô hình thành phố thông minh, nằm trong nhóm các địa phương dẫn đầu cả nước về chuyển đổi số. Bên cạnh đó là bức tranh riêng khác của ngành ngân hàng, bức tranh về hệ sinh thái ngân hàng mở. Có thể nói, đây là một khái niệm tương đối mới.

Dưới sự định hướng, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng, các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán đang dần chuyển mình, thay đổi mô hình hoạt động truyền thống sang mô hình ngân hàng mở, gắn liền với sự kết nối và tích hợp nên tảng công nghệ, giải pháp thanh toán, chia sẻ dữ liệu... nhằm phát triên một hệ sinh thái số, hệ sinh thái ngân hàng mở.

Với chủ đề thành phố thông minh, trong hội thảo gần đây tại Đà Nẵng có một tiến sĩ nói về thành phố thông minh và quan điểm thành phố thông minh phải đạt được 2S: Sạch và số. Mối quan hệ mật thiết giữa thành phố thông minh và chuyển đổi số trong hệ thống ngân hàng.

Ông Hà Minh Hải - Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội:

Phát biểu tại sự kiện, ông Hà Minh Hải - Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội - cho biết, Hội thảo "Hà Nội - thành phố thông minh và hệ sinh thái ngân hàng mở", diễn ra vào đúng dịp kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Thủ đô. Đây là một sự kiện quan trọng và rất có ý nghĩa, là dịp để cùng trao đổi, thảo luận về những cơ hội và thách thức trong việc xây dựng Hà Nội trở thành một đô thị thông minh, hiện đại và hệ sinh thái ngân hàng mở; đặc biệt là trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ với sự tiến bộ vượt bậc của lực lượng sản xuất.

Ông Hà Minh Hải - Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội.

Theo Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội, từ ngày Thủ đô được giải phóng (10/10/1954), Hà Nội đã và đang thực hiện tốt lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về mục tiêu xây dựng Hà Nội thành Thủ đô xã hội chủ nghĩa bình yên, tươi đẹp, phồn thịnh về vật chất, tinh thần. Qua đó, Hà Nội đã không ngừng vươn lên, từng bước khẳng định vị thế là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, trung tâm lớn về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của cả nước.

Những thành tựu phát triển của Thủ đô không chỉ thể hiện qua sự phát triển về kinh tế, văn hóa, xã hội, qua diện mạo hiện đại, phồn thịnh của đô thị mà còn được minh chứng qua những chủ trương chính sách, chiến lược phát triển dài hạn, hướng tới một thành phố thông minh, xanh, bền vững, được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô tổng kết, tham mưu cho Đảng và Nhà nước ban; Quy hoạch Thủ đô và điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Thủ đô vừa được Bộ Chính trị và Quốc hội cho ý kiến, thành phố đang trình Chính phủ.

Giữa bối cảnh hội nhập quốc tế và sự phát triển của cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Hà Nội xác định rằng việc xây dựng một đô thị thông minh là điều tất yếu và cấp thiết. Thành phố thông minh không chỉ là giải pháp để giải quyết những thách thức về dân số, môi trường, giao thông và quản lý tài nguyên, mà còn là nền tảng để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, tối ưu hóa quản lý đô thị và phát triển xanh, toàn diện, bao trùm, bền vững.

Theo ông Hà Minh Hải, bài viết của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh: “Chúng ta đang đứng trước yêu cầu phải có một cuộc cách mạng, với những cải cách mạnh mẽ, toàn diện để điều chỉnh quan hệ sản xuất, tạo động lực mới cho phát triển. Đó là cuộc cách mạng chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ nhằm tái cấu trúc quan hệ sản xuất phù hợp với sự tiến bộ vượt bậc của lực lượng sản xuất. Chuyển đổi số không đơn thuần là việc ứng dụng công nghệ số vào các hoạt động kinh tế - xã hội, mà còn là quá trình xác lập một phương thức sản xuất mới, tiên tiến và hiện đại - phương thức sản xuất số”.

Chuyển đổi số không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là chìa khóa để Hà Nội tiếp tục phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và đặc biệt là nâng cao chất lượng sống cho người dân. Với quan điểm lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm trong phát triển, chuyển đổi số không chỉ giúp xây dựng một hệ thống dịch vụ công minh bạch, hiện đại và hiệu quả mà còn góp phần vào quá trình xây dựng nền kinh tế số, xã hội số, thúc đẩy sự phát triển của Thủ đô và của đất nước, đem đến hạnh phúc cho người dân.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Phùng Công Sưởng - Tổng Biên tập báo Tiền Phong, Trưởng Ban tổ chức Ngày thẻ Việt Nam 2024 - vui mừng chào đón quý lãnh đạo, quý đại biểu về dự Hội thảo “Hà Nội - thành phố thông minh và Hệ sinh thái mở”.

Nhà báo Phùng Công Sưởng nhấn mạnh, đây là hoạt động chuyên môn được ban tổ chức chuẩn bị công phu, trăn trở từ việc chọn chủ đề đến đặt tham luận chất lượng từ các nhà quản lý, các chuyên gia, ngân hàng, đại diện trường đào tạo… nhằm tham góp tiếng nói xung quanh các vấn đề thể chế, chính sách, hành lang pháp lý, thực tiễn sinh động của đời sống.

Nhà báo Phùng Công Sưởng.

Theo Tổng Biên tập Báo Tiền Phong, Ngày thẻ Việt Nam 2024 đánh dấu lần đầu tiên UBND TP. Hà Nội tham gia với vai trò đồng chỉ đạo Hội thảo “Hà Nội - thành phố thông minh và hệ sinh thái ngân hàng mở”.

“Sở dĩ ban tổ chức đưa câu chuyện Hà Nội xây dựng thành phố thông minh là bởi Hà Nội là trái tim của cả nước, là đầu tàu trên nhiều lĩnh vực. Hà Nội đã tiên phong xây dựng thành phố thông minh từ nhiều năm trước, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị gần đây được thể hiện qua Nghị quyết số 18 ngày 30/12/2022 của Thành ủy Hà Nội về chuyển đổi số, xây dựng thành phố Hà Nội thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, ông Sưởng nói.

Ông Sưởng thông tin, sau 3 mùa tổ chức thành công, Ngày thẻ Việt Nam 2024 luôn kiên định tiêu chí tiếp cận và lan tỏa những công nghệ thanh toán tiên tiến nhất, tiệm cận xu hướng thế giới. Vì thế, tại hội thảo lần này, khái niệm “hệ sinh thái ngân hàng mở” còn rất mới mẻ ở Việt Nam được ban tổ chức làm khảo sát, nghiên cứu và đề xuất đặt tham luận chuyên sâu của lãnh đạo Vụ Thanh toán - Ngân hàng Nhà nước cùng các chuyên gia, ngân hàng tiên phong.

Ngân hàng mở (Open Banking) là xu hướng nổi bật trong ngành tài chính, ngân hàng mang đến nhiều cơ hội phát triển và cải thiện trải nghiệm khách hàng thông qua sự kết nối giữa ngân hàng và các bên thứ ba. Ban tổ chức nhận thấy, đây là một trong những nội dung quan trọng giúp Hà Nội giải bài toán đô thị thông minh, bởi lãnh đạo thành phố xác định lấy người dân làm trung tâm, hướng đến người dân để tạo dựng được thành phố thông minh bền vững, phát triển.

“Chuyển đổi số, cách mạng 4.0 và đặc biệt là sự can dự của Chat GPT khiến các thành tựu về kinh tế - xã hội đạt được những bước tiến vượt trội trong thời gian ngắn. Vì vậy, Ban tổ chức Ngày thẻ Việt Nam kỳ vọng các nhà quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp ngồi lại để nhận diện bức tranh tổng thể, nhìn rõ nút thắt về cơ chế và các vấn đề trong thực tiễn xung quanh băn khoăn về bảo mật, quản lý dữ liệu... từ đó đề xuất được những giải pháp căn cơ, thiết thực”, Tổng Biên tập báo Tiền Phong nêu.