Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 18/CĐ-TTg ngày 5/3/2024, Công điện số 32/CĐ-TTg ngày 05/4/2024, Chỉ thị số 14/CT-TTg ngày 2/5/2024, Thông báo kết luận số 231/TB-VPCP ngày 18/5/2024 và tiếp tục triển khai nhiệm vụ tại Chỉ thị 01/CT-NHNN ngày 15/1/2024 về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của ngành Ngân hàng trong năm 2024, NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện một số giải pháp về tín dụng và lãi suất.

Thứ nhất, tiếp tục thực hiện quyết liệt các giải pháp tiết giảm chi phí, đơn giản hóa thủ tục cho vay, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số vào quy trình cho vay để nỗ lực phấn đấu giảm 1-2%/năm lãi suất cho vay, nhất là cho các động lực tăng trưởng truyền thống, các ngành mới nổi, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, nhà ở xã hội... nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân phát triển sản xuất kinh doanh, tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Duy trì mặt bằng lãi suất huy động ổn định, hợp lý, phù hợp với khả năng cân đối vốn, khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh và năng lực quản lý rủi ro, ổn định thị trường tiền tệ và mặt bằng lãi suất thị trường.

Thứ hai, tiếp tục triển khai các giải pháp tăng trưởng tín dụng hiệu quả, đúng, trúng mục tiêu, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn tín dụng của nền kinh tế, hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng kinh tế, quyết tâm thực hiện giải pháp thiết thực, hiệu quả để phấn đấu tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đến hết quý II/2024 ở mức 5-6% theo chủ trương của Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro, đảm bảo hoạt động tín dụng an toàn, hiệu quả.

Thứ ba, tích cực rà soát các Dự án để đảm bảo cung ứng tín dụng kịp thời cho các dự án khả thi, đẩy nhanh việc xét duyệt cho vay, áp dụng các biện pháp, hình thức tài sản đảm bảo cho vay linh hoạt, phù hợp quy định của pháp luật, thuận lợi cho khách hàng vay vốn. Đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ tín dụng ngân hàng phù hợp với từng phân khúc khách hàng, chú trọng phát triển các sản phẩm tín dụng mới đáp ứng nhu cầu phục vụ đời sống, tiêu dùng của người dân. Chủ động và tích cực truyền thông kịp thời, rõ ràng, đầy đủ về các chính sách, sản phẩm, dịch vụ của  tổ chức tín dụng để giúp người dân, doanh nghiệp nắm bắt, hiểu rõ và tiếp cận các chương trình, chính sách của  tổ chức tín dụng.

Thứ tư, tiếp tục đẩy mạnh tham gia các chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp, chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội để tổ chức trao đổi, đối thoại với khách hàng vay vốn nhằm nắm bắt và kịp thời xử lý, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của khách hàng có hiệu quả, thực chất, qua đó mở rộng khả năng tiếp cận vốn tín dụng của doanh nghiệp, người dân. 

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư, ông Nguyễn Khắc Trung, Trưởng ban Ngân hàng số của Ngân hàng Agribank cho hay, để đáp ứng quy định của NHNN, các ngân hàng thương mại phải song song thực hiện hai nhiệm vụ: tích cực xây dựng kho dữ liệu sinh trắc học về khách hàng của mình; hệ thống kết nối phải sẵn sàng để có thể kết nối ngay với kho dữ liệu của Bộ Công an khi cần thiết.

“Thời gian qua, Agribank tích cực thu thập dữ liệu sinh trắc học của khách hàng. Ngoài ra, ngay trong tháng 6/2024, toàn bộ hệ thống xác thực kết nối trực tuyến với Bộ Công an cũng sẽ được Agribank đưa vào vận hành, các ứng dụng (app) xác thực cũng đã được hoàn thiện. Agribank đã sẵn sàng để áp dụng quy định mới từ tháng 7/2024”, ông Trung cho biết. 

Dù chưa phải 100% khách hàng đã cung cấp dữ liệu sinh trắc học cho ngân hàng, nhưng theo ông Trung, từ ngày 1/7, khi áp dụng quy định mới, ngay cả khách hàng chưa cung cấp dữ liệu sinh trắc học cũng không cần lo lắng, bởi quy trình hoàn thiện thủ tục chỉ mất vài giây, không ảnh hưởng đến quá trình trải nghiệm giao dịch số của khách hàng, cũng như không làm gián đoạn cung cấp dịch vụ của ngân hàng.

Theo NHNN, lượng giao dịch trong ngày có giá trị dưới 10 triệu đồng (không cần xác thực khuôn mặt) chiếm khoảng 70%. Số giao dịch trong ngày trên 10 triệu đồng chiếm khoảng 11,3% số lượng giao dịch và khoảng 11,64% số tài khoản. Số tài khoản có tổng giá trị giao dịch trong ngày trên 20 triệu đồng chiếm tỷ lệ nhỏ, dưới 1%. Như vậy, lượng giao dịch buộc phải áp dụng xác thực khuôn mặt chiếm tỷ lệ chưa cao. 

Hiện cả nước có khoảng 87 triệu căn cước công dân gắn chip, tức là hầu hết khách hàng của các ngân hàng đã có căn cước công dân gắn chip. Do đó, việc xác thực sinh trắc học sẽ không gặp khó khăn gì.

Theo thông tin của các ngân hàng, vài tháng qua, tốc độ thu thập dữ liệu sinh trắc học của các ngân hàng tăng lên nhanh chóng. Tại các ngân hàng nhỏ, trung bình mỗi ngày có 10.000 - 20.000 mẫu khuôn mặt và căn cước công dân được cập nhật vào kho dữ liệu của ngân hàng. Tại các ngân hàng lớn, con số lên tới khoảng 200.000 - 300.000 mẫu/ngày. 

Ông Trần Công Quỳnh Lân, Phó tổng giám đốc Ngân hàng VietinBank cho biết, từ đầu tháng 6/2024, VietinBank sẽ nhắc nhở khách hàng (đặc biệt là nhóm khách hàng thường xuyên chuyển tiền trên 10 triệu đồng hoặc khách hàng chưa cập nhật căn cước công dân gắn chip) để khách hàng biết và sớm xác thực.

Một số ngân hàng còn áp dụng xác thực khuôn mặt sớm hơn quy định, nhằm khuyến khích khách hàng thực hiện sớm quy định, như trường hợp TPBank. “Việc triển khai sớm xác thực giao dịch bằng sinh trắc học từ trước cả thời điểm quy định mới có hiệu lực không chỉ sớm tăng cường bảo mật, mà còn giúp khách hàng chủ động thời gian đăng ký, tránh tình trạng quá tải đăng ký nhận diện trước ngày 1/7”, đại diện TPBank cho biết.

Ngoài ra, với nhóm khách hàng nước ngoài (không có căn cước công dân gắn chip), các ngân hàng cũng đang tích cực thu thập dữ liệu sinh trắc học theo quy định mới của NHNN. 

Theo đại diện các ngân hàng, với đa phần khách hàng thường xuyên chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng, việc xác thực khuôn mặt đã được tiến hành và nếu chưa xác thực thì quy trình cũng đơn giản, dễ thực hiện. Quy định này cũng gây lúng túng, phiền hà cho một số khách hàng, đặc biệt là các khách hàng lớn tuổi, không thành thạo về công nghệ, hoặc khách hàng ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Tuy vậy, đây là giải pháp mang lại lợi ích cho chính khách hàng, vì vậy các ngân hàng khuyến cáo khách hàng nên dành thời gian để tuân thủ, tự bảo vệ chính mình.

Hiện lừa đảo chiếm đoạt tài khoản ngân hàng đang trở thành vấn đề nhức nhối. Riêng quý I/2024, Cổng cảnh báo an toàn thông tin Việt Nam tiếp nhận hơn 4.100 phản ánh liên quan đến lừa đảo trực tuyến. 60% người truy cập bị lừa đảo khi sử dụng thiết bị di động. Việc áp dụng quy định xác thực khuôn mặt từ ngày 1/7/2024 là một trong những giải pháp để ngăn chặn lừa đảo.

Ông Phạm Tiến Dũng, Phó thống đốc NHNN cho hay, quy định trên sẽ đảm khuôn mặt của người giao dịch đúng với khuôn mặt của chủ tài khoản đã được kiểm tra với cơ sở dữ liệu hoặc con chip điện tử do Bộ Công an cấp. “Mục đích của quy định là bảo vệ chủ tài khoản, phòng ngừa việc thuê, mượn tài khoản. Kẻ gian ăn cắp thông tin khi cài ứng dụng vào thiết bị khác cũng phải xác định sinh trắc học lại, yêu cầu người sử dụng phải là chính chủ. Nói cách khác, các tài khoản không chính chủ được mở bằng những giấy tờ giả trước đây sẽ được loại bỏ dần”, ông Dũng nói. 

Hiện tội phạm công nghệ cao sử dụng nhiều hình thức tinh vi để chiếm đoạt tài khoản khách hàng. Dòng tiền lừa đảo này được chuyển lòng vòng qua nhiều tài khoản khác nhau, chủ yếu là qua các tài khoản thuê mượn, không chính danh. Việc áp dụng xác thực khuôn mặt trong giao dịch trực tuyến sẽ khiến tình trạng trên giảm mạnh, qua đó góp phần ngăn chặn lừa đảo.

Lãi suất sẽ nhích dần lên, áp lực tỷ giá giảm xuống

Trong bối cảnh tỷ giá chưa hết áp lực, nhất là trong mùa cao điểm cuối năm, các nhận định đưa ra rằng, khả năng lãi suất sẽ nhích dần, nhằm giảm áp lực tỷ giá vào cuối năm nay.

NHNN công bố tỷ giá trung tâm giữa VND với USD ngày 27/5 là 24.268 VND/USD, tăng 4 VND so với cuối tuần trước. Giá USD tại các ngân hàng thương mại cũng tăng theo. Giá USD tại Vietcombank được cộng thêm 4 VND, đưa giá mua chuyển khoản lên 25.281 VND/USD và bán ra lên 25.481 VND/USD. Eximbank giữ nguyên giá mua chuyển khoản 25.260 VND/USD, nhưng tăng 4 VND ở chiều bán ra, lên 25.481 VND/USD…

Đồng thời, NHNN vẫn giữ giá mua giao ngay không đổi ở mức 23.400 VND/USD và giá bán ở mức 25.450 VND/USD. Đây là giá bán can thiệp mà NHNN thông báo bán USD cho các nhà băng có trạng thái ngoại tệ âm để chuyển trạng thái ngoại tệ về 0 kể từ ngày 19/4. 

Ông Abel Lim, Giám đốc Tư vấn và chiến lược quản lý tài sản, Tập đoàn UOB nhận định, khả năng cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vào cuối năm nay có thể giúp giảm bớt sức mạnh của USD, hỗ trợ sự phục hồi của VND. Do lạm phát tăng cao hơn dự kiến trong năm nay, Fed đã phát tín hiệu rằng, họ cần duy trì lãi suất ở mức cao lâu hơn.

“Tuy nhiên, quan điểm của UOB là, Fed sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất 2 lần trong năm nay, vào tháng 9 và tháng 12. Hơn nữa, chúng tôi kỳ vọng, NHNN sẽ giữ nguyên lãi suất trong năm nay. Do đó, sức mạnh của USD sẽ giảm bớt trong những tháng tới và tỷ giá VND/USD sẽ phục hồi về mức 24.000 VND/USD vào cuối năm”, ông Abel Lim cho biết.

Chia sẻ thêm về sự mất giá của VND từ đầu năm đến nay, ông Đinh Đức Quang, Giám đốc điều hành Khối Kinh doanh tiền tệ UOB Việt Nam cho rằng, việc lãi suất USD neo ở mức rất cao trên 5% gây áp lực mất giá lên hầu như toàn bộ đồng tiền chính trên thế giới và khu vực Đông Nam Á, trong đó có VND. 

Theo ông Quang, nhìn vào dữ liệu tổng hợp của các đồng tiền từ các nền kinh tế lớn và quan trọng nhất trong hoạt động thương mại, đầu tư toàn cầu, sẽ thấy mức giảm giá từ đầu năm 2024 đến nay của VND nằm trong xu thế chung và ở mức trung bình. Báo cáo của UOB cho thấy, VND và cả các đồng tiền khác có khả năng tăng giá trở lại so với USD trong nửa sau năm 2024, khi lãi suất USD có thể được cắt giảm, trong khi lãi suất VND hầu như không có khả năng giảm thêm và sẽ tăng trở lại.

Thời gian gần đây, tỷ giá chịu nhiều áp lực do cả yếu tố kinh tế cũng như một số tin đồn gây ảnh hưởng tới tâm lý, kỳ vọng thị trường. Các nhà phân tích tài chính - kinh tế nhận định, việc NHNN tăng lãi suất kênh cho vay cầm cố giấy tờ có giá lên mức 4,5%/năm sẽ có phần tác động làm giảm áp lực lên tỷ giá.

Trong phiên ngày 22 và 23/5, một số ngân hàng thương mại đã tìm đến kênh hỗ trợ thanh khoản của NHNN với khối lượng trúng thầu trên kênh cho vay cầm cố giấy tờ có giá (OMO) liên tục ở mức cao. Đi kèm với đó, NHNN cũng tăng lãi suất OMO lên mức 4,5%/năm, tăng thêm 25 điểm cơ bản so với trước. Riêng phiên ngày 23/05, NHNN bơm ròng 42.666 tỷ đồng thông qua thị trường mở - cũng là mức bơm ròng cao nhất của nhà điều hành kể từ giữa tháng 10/2022.

Theo SSI Research, NHNN phải thực hiện nghiệp vụ bán can thiệp nhằm đáp ứng nhu cầu về ngoại tệ từ phía các ngân hàng thương mại với khối lượng tương đối lớn. Cụ thể, cán cân thương mại trong nửa đầu tháng 5 nhập siêu lên tới 2,6 tỷ USD đã tạo áp lực lớn lên trạng thái ngoại tệ của ngân hàng thương mại, bên cạnh yếu tố mùa vụ khi doanh nghiệp đầu tư nước ngoài chuyển lợi nhuận về nước.

Ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) khẳng định, một số thông tin gần đây về thay đổi điều hành tỷ giá của NHNN là không chính xác và không phù hợp với mục tiêu bình ổn thị trường, ổn định kinh tế vĩ mô của Chính phủ, tạo tâm lý bất ổn trên thị trường. Do đó, doanh nghiệp và người dân cần thận trọng trước những tin đồn.

Theo ông Quang, từ đầu năm 2024 đến nay, thị trường ngoại tệ và tỷ giá trong nước chịu áp lực từ những biến động khó lường của thị trường tài chính toàn cầu, cộng hưởng với những thách thức, khó khăn trên thị trường trong nước thời gian qua.

Tuy nhiên, NHNN cho rằng, tất cả các khó khăn, thách thức chỉ là ngắn hạn, vì thời gian tới, với đà phục hồi khả quan của xuất khẩu, thì nguồn cung ngoại tệ sẽ được hỗ trợ gia tăng. Trong khi đó, doanh nghiệp tăng mạnh mua ngoại tệ kỳ hạn là yếu tố làm giảm bớt nhu cầu ngoại tệ trong tương lai, qua đó cân đối cung - cầu ngoại tệ có nhiều khả năng được cải thiện tích cực hơn.

“Thế hệ 8x trở về trước vẫn giữ thói quen khá cẩn trọng trong việc chi tiêu, tiết kiệm, nhưng đa số người trẻ hiện nay ngày càng cởi mở hơn về thói quen chi tiêu và trải nghiệm cuộc sống”, ông Ngô Thành Huấn, Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Tư vấn đầu tư và Quản lý tài sản FIDT nhận xét.