Tháng 2/2025 ghi nhận sự trầm lắng chưa từng có của thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) khi không có bất kỳ đợt phát hành nào được công bố, theo báo cáo của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA). Đây là lần đầu tiên trong nhiều năm thị trường không có hoạt động phát hành mới, phản ánh sự suy giảm lòng tin của doanh nghiệp và nhà đầu tư trong bối cảnh rủi ro vĩ mô ngày càng gia tăng.

Theo VBMA, tổng giá trị TPDN phát hành trong hai tháng đầu năm 2025 chỉ đạt 5.554 tỷ đồng, giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, giá trị trái phiếu doanh nghiệp được mua lại trước hạn trong tháng 2/2025 đạt 2.592 tỷ đồng, giảm 58% so với tháng 2/2024. Dù lượng mua lại giảm, việc không có đợt phát hành mới nào vẫn phản ánh tâm lý thận trọng của doanh nghiệp, ngay cả khi nhu cầu huy động vốn vẫn tồn tại.

Diễn biến giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp giai đoạn 2017 - 2T 2025 (tỷ đồng). Nguồn: HNX, VBMA.

Trên thị trường thứ cấp, tổng giá trị giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong tháng 2/2025 đạt 73.491 tỷ đồng, giảm 22% so với tháng trước. Điều này phản ánh tâm lý thận trọng của nhà đầu tư, khi họ vẫn lo ngại về rủi ro thanh khoản và khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Khi dòng tiền chưa sẵn sàng quay lại thị trường, khả năng phục hồi trong ngắn hạn vẫn là một dấu hỏi lớn.

Không chỉ gặp khó khăn trong việc huy động vốn, nhiều doanh nghiệp còn phải tập trung tái cấu trúc nợ khi áp lực đáo hạn ngày càng lớn. Theo VBMA, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp đến hạn thanh toán trong 10 tháng còn lại của năm 2025 là 192.267 tỷ đồng, trong đó nhóm bất động sản chiếm 54% với 107.235 tỷ đồng. Điều này buộc doanh nghiệp phải tập trung xử lý nghĩa vụ tài chính thay vì phát hành thêm trái phiếu mới.

Giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn theo tháng giai đoạn 03/2025 - 10/2026. Nguồn: HNX, VBMA.

Doanh nghiệp bất động sản gồng mình trước áp lực đáo hạn

Một trong những nguyên nhân chính khiến thị trường trái phiếu doanh nghiệp không có đợt phát hành mới nào trong tháng 2 là do áp lực đáo hạn quá lớn. Theo VBMA, trong năm 2025, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp đến hạn là 192.267 tỷ đồng, trong đó riêng nhóm bất động sản chiếm hơn 54%, tương đương 107.235 tỷ đồng.

Các doanh nghiệp lớn như Novaland, Vinhomes và Nam Long cùng nhiều công ty chứng khoán như VNDIRECT đang đối mặt với áp lực tài chính đáng kể. Trong tháng 2, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp được mua lại trước hạn là 2.592 tỷ đồng, giảm 58% so với cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy các doanh nghiệp đang tập trung xử lý nợ thay vì mở rộng hoạt động huy động vốn mới.

Ngoài ra, mức lãi suất trung bình của trái phiếu doanh nghiệp hiện dao động trong khoảng 9% - 12%/năm, cao hơn đáng kể so với mức lãi suất vay ngân hàng hoặc huy động qua kênh cổ phiếu. Chính điều này đã khiến nhiều doanh nghiệp tạm dừng kế hoạch phát hành trái phiếu để tránh gánh nặng tài chính lớn hơn.

Triển vọng thị trường: Chờ tín hiệu từ chính sách

Dù thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang trong trạng thái trầm lắng, một số tổ chức tài chính lớn vẫn có kế hoạch phát hành trong thời gian tới. Ngân hàng TMCP Phát triển TP. Hồ Chí Minh (HDBank) dự kiến huy động tối đa 10.000 tỷ đồng qua kênh trái phiếu trong hai quý đầu năm, trong khi Công ty CP Chứng khoán VNDIRECT (VND) cũng có kế hoạch phát hành riêng lẻ với tổng giá trị tối đa 2.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế của các đợt phát hành này sẽ phụ thuộc vào sự cải thiện của thanh khoản thị trường và tâm lý nhà đầu tư.

Theo giới phân tích, để thị trường trái phiếu doanh nghiệp có thể hồi phục, cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính sách. Các giải pháp có thể bao gồm hỗ trợ thanh khoản, giảm lãi suất, nới lỏng điều kiện phát hành trái phiếu hoặc triển khai gói tín dụng đặc biệt nhằm giúp doanh nghiệp tái cấu trúc nợ.

Bên cạnh đó, yếu tố minh bạch thông tin cũng đóng vai trò quan trọng. Hiện nay, nhiều nhà đầu tư vẫn lo ngại về tính minh bạch của các đợt phát hành TPDN, đặc biệt là trong lĩnh vực bất động sản và tài chính. Do đó, cần có các quy định chặt chẽ hơn về công bố thông tin để lấy lại niềm tin của thị trường.

Nhìn chung, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với những thách thức chưa từng có. Việc không có đợt phát hành nào trong tháng 2 là một tín hiệu đáng lo ngại, cho thấy thị trường vẫn chưa sẵn sàng bước vào giai đoạn phục hồi.

Triển vọng của thị trường sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có chính sách điều tiết lãi suất, khả năng hỗ trợ thanh khoản của NHNN và niềm tin của nhà đầu tư. Nếu không có sự cải thiện đáng kể trong các tháng tới, thị trường TPDN có thể tiếp tục rơi vào giai đoạn trầm lắng kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn của doanh nghiệp và sự ổn định của hệ thống tài chính.

Xem thêm tại nguoiquansat.vn