Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là gì?

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là một mô hình kinh tế lý tưởng, trong đó giá cả hàng hóa được quy định bởi cung cầu thay vì quyết định chủ quan của người mua và người bán. Nhưng thị trường này cũng có nhiều nhược điểm khiến nó hầu như không tồn tại trong thực tiễn. Trong bài viết này, hãy cùng DNSE tìm hiểu về khái niệm, đặc trưng và ưu nhược điểm của thị trường này nhé.

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là gì?

Thị trường là gì?

Thị trường là nơi giao dịch giữa người mua và người bán. Tại đây, họ thực hiện trao đổi các loại hàng hóa, dịch vụ nhằm mang lại lợi ích cho các bên.

Một thị trường hoàn chỉnh bao gồm 3 yếu tố: 

• Chủ thể: người mua, người bán, trung gian,…
• Khách thể: hàng hóa, dịch vụ
• Giá cả

Cạnh tranh hoàn hảo là gì

Cạnh tranh hoàn hảo là cạnh tranh trong mô hình kinh tế không có sự độc quyền. Khi này, người sản xuất và người tiêu dùng đều không có khả năng tác động đến thị trường. Giá cả và hành vi của các chủ thể được quyết định hoàn toàn dựa trên cung cầu.

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là gì?

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là mô hình kinh tế lý tưởng với các nhu cầu giao dịch đa dạng. Thị trường bao gồm nhiều người mua và người bán các loại hàng hóa, dịch vụ có sự đồng nhất. Nguồn cung trên thị trường luôn dồi dào và các nhu cầu luôn được đáp ứng.

Ví dụ: Mỳ ăn liền A được phân phối thông qua các siêu thị và cửa hàng bán lẻ. Như vậy, có nhiều người bán và nhiều người mua loại mỳ A. Mặt hàng này có sự đồng nhất, các sản phẩm hầu như không có sự khác biệt. Lúc này, giá cả của loại mỳ A chỉ thay đổi khi cung cầu trên thị trường thay đổi.

Mặc dù cạnh tranh hoàn hảo hiếm khi xảy ra trong thực tế, nó là một mô hình hữu ích để giải thích cung và cầu ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế.

Đặc trưng của một thị trường cạnh tranh hoàn hảo

Thị trường lớn và đồng nhất

Thị trường bao gồm một lượng lớn người mua và người bán. Điều này đảm bảo cung và cầu của hàng hóa, dịch vụ không đổi trên thị trường.

Bên bán là các công ty nhỏ, thường không có khả năng kiểm soát giá thông qua việc điều chỉnh lượng cung. Vì thế, họ sản xuất ra sản phẩm không có sự khác biệt về tính năng và chấp nhận bán với mức giá của thị trường.

Sản phẩm có sự đồng nhất khiến người mua không thể phân biệt giữa các sản phẩm cũng như có thể dễ dàng thay thế các sản phẩm của hãng này với hãng khác.

Thông tin hoàn hảo

Thông tin luôn là yếu tố quan trọng tạo nên lợi thế cạnh tranh cho một doanh nghiệp. Chẳng hạn, một công ty biết được thông tin về nguồn cung nguyên liệu mới rẻ hơn sẽ có thể giảm chi phí sản xuất và thu về lợi nhuận cao hơn so với những công ty khác cùng ngành.

Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, tất cả những người tham gia đều được tiếp cận nguồn thông tin miễn phí và công bằng. Điều này cho phép các công ty xây dựng được quy trình sản xuất và đảm bảo đầu ra sản phẩm tương đương với các đối thủ trên thị trường. 

Trong mỗi giao dịch, cả người mua và người bán đều được tiếp cận thông tin về sản phẩm một cách minh bạch và đầy đủ nhất. Nhờ đó, người mua tránh được việc mua sản phẩm với giá đắt hơn giá thị trường. Đồng thời, người bán cũng không phải bán ở mức thấp hơn thị trường.

Dễ dàng gia nhập hoặc rút lui khỏi thị trường

Một doanh nghiệp có thể tự do gia nhập hoặc rút lui khỏi thị trường mà không gặp bất kỳ rào cản nào. Bởi sản phẩm được cung cấp trong thị trường không có sự khác biệt, việc một công ty mới xuất hiện hay một công ty cũ biến mất cũng không tạo ra ảnh hưởng lớn nào đến toàn thị trường.

Điều kiện để có một thị trường cạnh tranh hoàn hảo

Để hình thành tính cạnh tranh hoàn hảo, một thị trường cần đáp ứng các điều kiện sau:

• Doanh nghiệp hoạt động trên thị trường có số lượng lớn và quy mô nhỏ
• Bên bán chấp nhận mức giá của sản phẩm trên thị trường
• Sản phẩm trên thị trường có sự đồng nhất
• Thông tin trên thị trường luôn có sẵn và miễn phí
• Không có rào cản khi doanh nghiệp tham gia hoặc rút lui khỏi thị trường

Xem thêm: Thị trường chứng khoán là gì? Phận loại, đặc điểm & chức năng

Ưu và nhược điểm của thị trường cạnh tranh hoàn hảo

Ưu điểm

• Thị trường không có tình trạng độc quyền. Các doanh nghiệp tham gia thị trường đều có quy mô nhỏ hơn nhiều so với quy mô của thị trường nên không thể độc quyền quy định giá cả hàng hóa.
• Thông tin về hàng hóa được công bố minh bạch và rộng rãi đến tất cả các bên tham gia vào thị trường.
• Chất lượng sản phẩm cũng được đảm bảo do sản phẩm luôn có sự đồng nhất. Điều này giúp người tiêu dùng luôn có được hàng hóa với chất lượng tốt nhất theo nhu cầu của mình.
• Doanh nghiệp có thể chủ động và tự do gia nhập hoặc rút lui khỏi thị trường.
• Cắt giảm được chi phí quảng cáo bởi vì sản phẩm là như nhau và khách hàng không quan tâm đến sự khác biệt về thương hiệu.

Nhược điểm

• Các doanh nghiệp cạnh tranh hoàn hảo có tỷ suất lợi nhuận thấp. Các doanh nghiệp này không thể đạt được hiệu quả kinh tế theo quy mô. Nói cách khác, kể cả khi mở rộng sản xuất, quy mô của doanh nghiệp vẫn rất nhỏ so với thị trường. Vì thế doanh nghiệp không thể thay đổi được mức giá và tạo thêm lợi nhuận.
• Tính đồng nhất của thị trường này làm cho các doanh nghiệp trở nên thụ động, thiếu động lực thay đổi và phát triển. Trong dài hạn, nền kinh tế sẽ trở nên trì trệ, thậm chí suy yếu.

Kết

Trên đây là những thông tin căn bản về thị trường cạnh tranh hoàn hảo. Về mặt lý thuyết, đây là một mô hình quan trọng để nghiên cứu về tác động của cung cầu đến các yếu tố của thị trường. Nhưng trên thực tiễn, để hình thành một thị trường như vậy là rất khó. Để cập nhập thêm nhiều kiến thức hữu ích về tài chính, đừng quên ghé thăm DNSE thường xuyên nhé!