CTCP Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HAGL Agrico, mã chứng khoán HNG) đã tổ chức ĐHĐCĐ thường niên 2025, thông qua kế hoạch tiếp tục lỗ 854 tỷ đồng. Đây là năm thứ 5 liên tiếp Công ty về với Thaco và thua lỗ. Năm nay, theo Thaco, phần lỗ chủ yếu do chi phí hủy vường cây ăn trái để chuyển đổi (597 tỷ), khấu hao vườn cây (229 tỷ) và khấu hao nhà xưởng/hạ tầng (83 tỷ).

Thực tế, đây là vấn đề được cổ đông chất vấn nhiều năm. Trong đó, HAGL Agrico đã liên tục bán hàng dưới giá vốn trong nhiều năm, dẫn đến thua lỗ nghiêm trọng. Đơn cử, năm 2021 (tức năm đầu tiên sau khi về với Thaco), Công ty bắt đầu bán hàng dưới giá vốn dẫn đến lỗ gộp. Con số lỗ này ngày càng tăng mạnh, đỉnh điểm năm 2022 lên đến 971 tỷ đồng.

Nguyên nhân được Công ty đưa ra do chi phí khấu hao cao (đặc biệt trong mảng cao su, chi phí khấu hao chiếm khoảng 60% giá vốn, khiến doanh thu không đủ bù đắp); năng suất thấp do tình trạng thiếu nhân công, thời tiết bất lợi, dịch bệnh trên cây trồng... Cùng với đó, tỷ lệ hủy bỏ cây chuối cao cũng là một nguyên nhân khiến giá vốn tăng mạnh.

Tính đến cuối năm 2024, HAGL Agrico đang lỗ luỹ kế 9.384 tỷ đồng.

Phản hồi về vấn đề này, Chủ tịch HĐQT Trần Bá Dương đã phủ nhận việc bán dưới giá vốn ở cấp độ sản phẩm. Theo ông, BCTC có thể khiến cổ đông nhìn thấy một khía cạnh như bán dưới giá vốn nhưng điều đó không phản ánh đúng bản chất hoạt động sản xuất có hiệu quả.

“Nói HAGL Agrico bán hàng dưới giá vốn là sai”, ông Dương khẳng định, và cho rằng khi tính đúng chi phí sản xuất, ví dụ như sản xuất chuối, HAGL Agrico có lời khi bán ra chứ không phải không có lời.

Còn khoản lỗ trên BCTC HAGL Agrico là do các chi phí rất lớn khác, chủ yếu là chi phí hủy bỏ vườn cây và các khoản chi phí tài chính tính vào giá vốn.

Một vấn đề cũng được quan tâm khác, cổ đông truy vấn về giao dịch với Thaco Agri. Đơn cử, trong năm 2024, Thaco Agri mua hàng hóa từ HAGL Agrico trị giá 391 tỷ đồng, nhưng HAGL Agrico cũng mua lại từ Thaco Agri 368 tỷ đồng, làm dấy lên nghi ngờ về tính minh bạch.

Trả lời, ông Dương khẳng định không có trục lợi trong câu chuyện này. Về giao dịch giữa HNG và Thaco, ông Dương cho biết đôi khi cần sử dụng các hợp đồng mua bán để cấp vốn cho HAGL Agiroc khi việc đầu tư trực tiếp hoặc chuyển tiền gặp khó khăn về pháp lý hoặc quy định.

Ông tiếp tục nhấn mạnh rằng: HAGL Agrico hiện đang "chết lâm sàng" và Thaco đang cố gắng cứu. HAGL Agrico đang phải gánh khoản nợ phải trả rất lớn lên đến 15.000 tỷ đồng. Trong số này, nợ ngân hàng chỉ khoảng 1.200 tỷ đồng, còn lại Thaco phải gánh 12,000 tỷ đồng.

Do đó, nếu HAGL Agrico không thành công, Thaco là người sẽ mất tiền. “Nếu HAGL Agrico chết lấy đâu mà đòi, còn gì ăn trong đây, ăn HAGL Agrico là ăn chính mình” , ông Dương nói.

Ông Dương cũng khẳng định không có kế hoạch sáp nhập HAGL Agrico vào Thaco Agri. Hiện tại, cổ phần HAGL Agrico đang do Thaco nắm giữ, và trong thời gian tới vốn này sẽ được chuyển giao cho Thaco Agri nắm giữ. HAGL Agrico vẫn sẽ là một công ty đại chúng do Thaco Agri quản lý.

Ở chiều tích cực, ông Dương đánh giá HAGL Agrico vẫn có tiềm năng, chắc chắn là có hiệu quả bởi vì có rất nhiều thứ để làm. Hiện, số liệu còn “xấu” nhưng thực tế vẫn có cơ hội. Tuy nhiên, để thực sự có lời trong sổ sách thì Công ty phải giải quyết được bài toán chi phí hủy bỏ và chuyển đổi, các chi phí tồn động khác đã xử lý xong.