Năm 2024, khối ngoại đã bán ròng mạnh liên tiếp kể từ tháng 3 trong bối cảnh dòng tiền đầu tư vào các tài sản tài chính trên quy mô toàn cầu tỏ ra thận trọng, thị trường chứng khoán (TTCK) toàn cầu điều chỉnh mạnh (trừ Trung Quốc và Ấn Độ) và rủi ro về việc Fed sẽ neo mức lãi suất cao trong thời gian dài hơn.

Khối ngoại miệt mài “xả”

Lũy kế 4 tháng đầu năm 2024, khối ngoại đã bán ròng khoảng hơn 20.000 tỷ đồng trên toàn thị trường.

Bất chấp áp lực bán ròng mạnh mẽ của khối ngoại, VN-Index vẫn hồi phục tốt trong những tháng đầu năm nhờ dòng tiền nội.

Còn theo số liệu và tính toán của FiinTrade, 4 tháng đầu năm 2024, khối ngoại bán ròng tương đương gần 74% cả năm 2023. Cụ thể, lũy kế 4 tháng, nhà đầu tư nước ngoài bán ròng gần 17.000 tỷ đồng so với năm 2023 bán hơn 22.000 tỷ đồng.

Khả năng những con số trên sẽ còn tăng cao kỷ lục khi mà khối ngoại vẫn chưa có tín hiệu dừng xả hàng, triền miên bán ra hàng nghìn tỷ đồng mỗi phiên.

Theo giới phân tích, sự chênh lệch môi trường lãi suất, chính sách tiền tệ, tỷ giá cao và những biến động chính trị đã tác động đáng kể tới hành động của nhà đầu tư ngoại. Điều này gây ra hoạt động tái cấu trúc dòng vốn trên toàn cầu, những thị trường tăng trưởng yếu hơn, đồng tiền mất giá hay những thị trường cận biên sẽ bị rút vốn mạnh để phân bổ vào những nơi thị trường hiệu quả hơn. Không chỉ Việt Nam, mà các TTCK trong khu vực như Thái Lan và Trung Quốc cũng chịu ảnh hưởng rõ rệt.

“Nhu cầu USD tăng so với năm ngoái khi xuất nhập khẩu năm nay tăng tốt trở lại; giá vàng lập đỉnh cao mới cũng cần một lượng USD khá lớn cho việc nhập khẩu vàng… Đây cũng là những nguyên nhân chính khiến tỷ giá chịu thêm áp lực tăng”, ông Ngô Quốc Hưng, chuyên viên cao cấp Khối Nghiên cứu, Chứng khoán MB (MBS) chỉ ra.

Bên cạnh đó, áp lực bán ròng một phần còn đến từ xu hướng rút vốn đang diễn ra trên một số quỹ ETF lớn. Điển hình là Quỹ DCVFM VNDiamond ETF (FUEVFVND) của Dragon Capital, dòng vốn vào quỹ ETF này ghi nhận đã rút ròng hơn 6.300 tỷ từ đầu năm 2024 và chưa có dấu hiệu ngừng lại. Tương tự, Fubon ETF - quỹ ETF quy mô lớn nhất thị trường cũng đang đẩy mạnh bán ròng hàng trăm tỷ cổ phiếu Việt Nam trong vài phiên trở lại đây. Dòng tiền vào ETF này từ đầu năm 2024 ghi nhận rút ròng gần 800 tỷ đồng.

Ngoài ra, một số câu chuyện riêng trên TTCK Việt Nam cũng có thể gây ra tác động tiêu cực tới khối ngoại như việc chuyển đổi sang hệ thống mới KRX chưa thể thực hiện, hay sự chênh lệch về tỷ trọng giữa các nhóm ngành trên sàn, thiếu những hàng "ngon" như nhóm ngành sản xuất, công nghiệp, công nghệ, y tế, chăm sóc sức khoẻ,...

Khối nội đẩy mạnh "gom"

Chiều ngược lại, bất chấp áp lực bán ròng mạnh mẽ của khối ngoại, TTCK Việt Nam vẫn hồi phục tốt trong những tháng đầu năm. Kết thúc phiên giao dịch 30/5, chỉ số VN-Index dừng tại 1.266,32 điểm, tăng khoảng 140 điểm, tương ứng 12,6% so với đầu năm 2024.

Đóng góp quan trọng vào đà tăng của thị trường là các nhà đầu tư trong nước. Số liệu từ VSD cho biết trong 4 tháng đầu năm, số lượng tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư trong nước đã tăng hơn 0,5 triệu tài khoản. Đến cuối tháng 4/2024, Việt Nam có hơn 7,7 triệu tài khoản chứng khoán cá nhân, tương đương khoảng 7,7% dân số.

Với số lượng tài khoản mở mới không ngừng tăng, lượng tiền của khối nội đổ vào thị trường đã “cân” được lượng bán ròng mạnh mẽ của khối ngoại trong thời gian qua.

Theo số liệu từ FiinTrade, nhà đầu tư cá nhân trong nước đã mua ròng 4.130 tỷ đồng trong tháng 4, nâng tổng giá trị mua ròng kể từ đầu năm đạt 20.440 tỷ đồng.

Lũy kế 12 tháng kể từ tháng 4/2023, cá nhân trong nước là bên gom ròng gần 48.000 tỷ đồng trong khi tự doanh cũng mua ròng 10.600 tỷ đồng. Tổng cộng hai nhóm này mua ròng 58.400 tỷ đồng tương đương với 2,3 tỷ USD.

Nhìn lại lịch sử của TTCK Việt Nam, dòng vốn nội hiện tại mạnh nhất nhì lịch sử, chỉ kém so với giai đoạn bùng nổ năm 2021 khi đó mua ròng gần 4 tỷ USD, đưa VN-Index vượt 1.500 điểm. So với những năm trước đó, tốc độ mua ròng của khối nội là con số chưa từng có.

Trở lại hiện tại, việc nhà đầu tư nội liên tục “gom hàng” đã giúp thanh khoản thị trường được cải thiện đáng kể trong những tháng đầu năm. Những phiên giao dịch 30.000 - 40.000 tỷ đồng không phải là hiện tượng lạ. Bởi thực tế, tiền gửi của nhà đầu tư chứng khoán đang ghi nhận mức kỷ lục trong năm 2024, và lượng tiền này sẵn sàng ập vào bất cứ khi nào.

Theo số liệu thống kê từ báo cáo tài chính quý đầu năm 2024, số dư tiền gửi khách hàng tại các công ty chứng khoán (CTCK) vào thời điểm cuối quý I/2024 đạt khoảng 104.000 tỷ đồng, chủ yếu là tiền gửi của nhà đầu tư giao dịch chứng khoán theo phương thức CTCK quản lý.

Đây là quý thứ 4 liên tiếp, lượng tiền gửi của nhà đầu tư tại các CTCK tăng so với quý trước, đồng thời là mức cao nhất từng được ghi nhận, vượt qua mức 100.000 tỷ đồng của quý I/2022. So với cuối năm 2024, con số đã tăng khoảng 21.000 tỷ đồng chỉ trong vòng 3 tháng đầu năm.

Theo dự báo của một số chuyên gia, xu hướng của dòng vốn ngoại trên thị trường vẫn khó đoán định. Khối ngoại có thể sẽ ngưng đà bán khiến giá trị bán ròng hạ nhiệt trong thời gian tới. Tuy nhiên, việc khối ngoại mua ròng trở lại hoặc xu hướng mua ròng mạnh mẽ hơn vẫn là ẩn số nếu Fed vẫn duy trì mặt bằng lãi suất như hiện nay.

Mặc dù vậy, nhiều ý kiến đều cho rằng, giao dịch bán ròng của khối ngoại chỉ tác động tâm lý và không lớn tới diễn biến của thị trường trong nước. Dòng tiền khối nội vẫn sẽ là điểm tựa và là động lực hỗ trợ cho xu hướng trung hạn của TTCK Việt Nam.

“Khối ngoại đã bán ròng trong khoảng thời gian tương đối dài. Yếu tố quan trọng hơn tại thời điểm hiện tại là khối nội. Và bối cảnh thị trường đơn giản là cần tích lũy để khối nội trở nên tự tin hơn”, ông Bùi Văn Huy, Giám đốc Chứng khoán DSC Chi nhánh TP HCM nhìn nhận.

Hải Giang