Năm 2024, nền kinh tế Việt Nam ghi nhận tăng trưởng GDP đạt 7,09%, vượt xa mức mục tiêu 6,5% của Chính phủ. Lạm phát (thể hiện qua chỉ số CPI bình quân) duy trì ở mức 3,63%, thấp hơn ngưỡng mục tiêu 4%-4,5%, tạo dư địa lớn cho chính sách tiền tệ nới lỏng. Chính sách ổn định vĩ mô và kiềm chế lạm phát đã mang lại nền tảng tích cực cho thị trường tài chính, đặc biệt là thị trường trái phiếu.

Diễn biến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và lạm phát cơ bản tại Việt Nam (2023-2024). Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO).

Trên thị trường quốc tế, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed)đã giảm lãi suất 50 điểm cơ bản vào quý IV, đưa mức lãi suất xuống 4,25%-4,5%, trong khi Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) và Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) cũng thực hiện các chính sách tương tự để kích thích kinh tế. Điều này tạo ra làn sóng nới lỏng trên toàn cầu, giúp giảm áp lực lên tỷ giá và chi phí huy động vốn của Việt Nam​​.

Diễn biến lãi suất điều hành của các Ngân hàng Trung ương lớn trên thế giới (2022-2024). Nguồn: Nguồn: BOE, FED St.Louis, ECB, CEIC, Trading Economics.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã bơm ròng 536 nghìn tỷ đồng qua các nghiệp vụ thị trường mở (OMO) và bán USD từ dự trữ ngoại hối để ổn định tỷ giá trong bối cảnh đồng USD tăng mạnh. Tăng trưởng tín dụng đạt 15,1%, một phần nhờ vào các biện pháp điều tiết linh hoạt của NHNN​​.

Diễn biến tỷ giá VND/USD, DXY và thanh khoản thị trường năm 2024. Nguồn: SBV, VBMA, Refinitiv.

Thị trường trái phiếu sơ cấp: Tăng trưởng mạnh nhưng rủi ro hiện hữu

Theo Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA), tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) trong năm 2024 đạt 472,1 nghìn tỷ đồng, tăng 49% so với năm 2023. Trong đó, nhóm ngân hàng chiếm 67% với giá trị phát hành 318,4 nghìn tỷ đồng. Ngược lại, nhóm bất động sản chỉ đạt 86,2 nghìn tỷ đồng, chiếm 18%, nhưng đối mặt với rủi ro tín dụng cao hơn với lãi suất bình quân 10,6%/năm​​.

Theo báo cáo từ Công ty Cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating), phát hành trái phiếu bất động sản năm 2024 tuy có phục hồi nhưng vẫn hạn chế do áp lực pháp lý và khả năng thanh toán. Đặc biệt, tỷ lệ chậm trả lãi và gốc của nhóm bất động sản chiếm tới 62% tổng giá trị chậm trả toàn thị trường. Tổng giá trị chậm trả lũy kế đạt 14,5% vào cuối năm​.

Lượng phát hành trái phiếu Chính phủ (TPCP) cũng giảm mạnh, chỉ đạt 330,4 nghìn tỷ đồng, tương đương 82,6% kế hoạch năm. Theo NHNN, lợi suất TPCP kỳ hạn 10 năm đạt 2,77%, gần mức đỉnh trong 14 tháng, phản ánh áp lực huy động vốn của Chính phủ​​.

Thị trường thứ cấp: Thanh khoản cải thiện nhưng áp lực lợi suất tăng

Trên thị trường thứ cấp, giá trị giao dịch TPCP đạt 896,9 nghìn tỷ đồng, tăng 70,2% so với năm 2023. Trái phiếu kỳ hạn 10 và 15 năm chiếm phần lớn, lần lượt đạt 36,3% và 32,5% tổng giá trị giao dịch. Đặc biệt, các nhà đầu tư nước ngoài mua ròng hơn 1.139 tỷ đồng TPCP, cho thấy niềm tin mạnh mẽ vào thị trường Việt Nam​​.

Đối với TPDN, giá trị giao dịch trung bình ngày đạt 5,8 nghìn tỷ đồng trong tháng 12, tăng 11% so với tháng trước. Tuy nhiên, thị trường vẫn chịu áp lực từ lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng cao, đẩy chi phí vốn của TPDN lên cao hơn trong năm 2025​​.

Áp lực đáo hạn trái phiếu năm 2025

Dự báo năm 2025, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn sẽ đạt 177,3 nghìn tỷ đồng, tăng 9% so với năm 2024. Theo VIS Rating, nhóm bất động sản chiếm tới 62% giá trị đáo hạn, tạo áp lực lớn về khả năng thanh toán. Đặc biệt, quy định giới hạn gia hạn tối đa 2 năm theo Nghị định 08/2023/NĐ-CP khiến lượng đáo hạn tập trung cao vào quý II và quý III năm 2025​​.

Lượng trái phiếu đáo hạn hàng tháng theo nhóm ngành năm 2025. Nguồn: VIS Rating.

“Nhóm ngành bất động sản sẽ tiếp tục đối mặt với khó khăn lớn trong việc huy động vốn và thanh toán nợ gốc, đặc biệt khi lợi suất huy động mới tăng cao”, theo nhận định của các chuyên gia tại Khối Phân tích - CTCP Chứng khoán MB (MBS Research). Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần cải thiện năng lực quản trị tài chính và gia tăng tính minh bạch​.

NHNN đã và đang triển khai các biện pháp linh hoạt nhằm ổn định thị trường trái phiếu, bao gồm việc mở rộng thanh khoản và kiểm soát tỷ giá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia từ VIS Rating, lợi suất TPCP và TPDN có khả năng tiếp tục tăng trong năm 2025 do áp lực từ chi phí vốn và tình hình tài chính quốc tế. Việc duy trì sự ổn định trên thị trường đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa NHNN, Chính phủ và các tổ chức phát hành​.

Mặc dù năm 2025 được dự báo là năm đầy thách thức, các chuyên gia từ VBMA kỳ vọng thị trường sẽ được củng cố bởi các cải cách pháp lý và sự phối hợp chính sách hiệu quả. Việc tăng cường giám sát và cải thiện minh bạch trong công bố thông tin sẽ là chìa khóa để củng cố niềm tin của nhà đầu tư và thu hút dòng vốn quốc tế​​.

Thị trường trái phiếu Việt Nam năm 2024 đã đạt được những thành tựu quan trọng nhưng cũng làm lộ rõ các điểm yếu về quản trị tài chính và rủi ro thanh khoản. Với những thách thức trong năm 2025, chỉ những giải pháp chiến lược và quyết tâm hành động từ các bên liên quan mới đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững.

Xem thêm tại nguoiquansat.vn