"Tội đồ" gây sức ép lên chỉ số suốt giai đoạn vừa qua không thể không kể đến khối ngoại. Từ đầu năm, nhóm này đã bán ròng 60.000 tỷ đồng trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tuy nhiên, đà bán của nhóm này đã hạ nhiệt đáng kể trong tuần qua, thậm chí quay xe mua ròng trong 3 phiên gần đây.

KHỐI NGOẠI CHÍNH THỨC QUAY ĐẦU MUA RÒNG

Theo số liệu tính toán, tuần qua khối ngoại chỉ còn bán ròng bình quân 150 tỷ/phiên, giảm 70% so với tuần đầu tiên của tháng 7 (460 tỷ/phiên) và giảm 84% so với tuần cuối cùng của tháng 6 (908 tỷ/phiên).

Trong 3/4 phiên gần đây, khối ngoại quay trở lại mua ròng gần 2.000 tỷ đồng. Trong đó, phiên 17/7 mua ròng 524 tỷ đồng; phiên 18/7 mua ròng 927 tỷ và phiên giao dịch hôm nay mua ròng 409 tỷ. Các cổ phiếu được mua ròng chủ yếu trong nhóm ngân hàng, bán lẻ sau nhiều ngày bán liên tiếp. Riêng tuần qua, top mua ròng khớp lệnh của nước ngoài gồm các mã: MWG, FUEVFVND, NLG, CTG, PC1, HVN, VCB, STB, HPG, PLX.

Nếu như lý do khiến khối ngoại bán ròng hơn 2 tỷ USD suốt những tháng đầu năm là tỷ giá và hiệu suất của VN-Index thua kém các thị trường phát triển thì đây cũng là hai động lực chính cho nhóm này quay trở lại mua ròng cổ phiếu Việt Nam.

Thứ nhất, trong tuần vừa qua tỷ giá đã hạ nhiệt đáng kể. Tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh nhịp nhàng, chốt ngày 19/7, tỷ giá trung tâm niêm yết ở mức 24.246 VND/USD, giảm 2 đồng so với phiên cuối tuần trước đó (12/7). Tỷ giá liên ngân hàng trong tuần từ 15 - 19/7 có xu hướng giảm.

Thứ hai, không ngoại trừ khả năng sự hạ nhiệt của các thị trường chứng khoán như Mỹ trong đó nhóm công nghệ hạ nhiệt đáng kể, ở châu Á thị trường chứng khoán Đài Loan cũng tương tự. Áp lực fomo của dòng tiền toàn cầu vào các thị trường này giảm và sẽ có xu hướng đi tìm lại các thị trường đang có định giá hấp dẫn hơn, chưa tăng nhiều kể từ đầu năm như Vn-Index. 

Định giá của VN-Index được đánh giá là khá hợp lý so với các thị trường mới nổi. P/E hiện tại ở mức cao hơn 1,1% so với trung bình các thị trường mới nổi (MSCI EM), trong khi P/B đạt mức 1,7x, tương đương với trung bình (MSCI EM). Tuy nhiên, ROE của VN-Index luôn cao hơn MSCI EM trong 5 năm qua.

Một trong những lí do đặc biệt khác khiến thị trường kỳ vọng khối ngoại đảo chiều quay lại mua ròng mạnh chứng khoán Việt Nam là thông tin Tổng thống Mỹ Biden rút lui trong cuộc bầu cử sắp tới.

Theo nhận định của một chuyên gia lâu năm chứng khoán, trong trường hợp ông Trump lên, sẽ có hai vấn đề cần chú ý. Thứ nhất là chính sách tiền tệ, thứ hai là căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc. 

Đối với căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, khi căng thẳng thương mại leo thang bắt buộc làn sóng FDI dịch chuyển nhanh hơn, thậm chí mạnh hơn và đây là một lợi thế cho Việt Nam. Tất nhiên làn sóng dịch chuyển khỏi Trung Quốc, đi về đâu thì chưa biết vì còn phụ thuộc vào lợi thế của mỗi quốc gia và nhưng trong làn sóng đó Việt Nam cũng hưởng lợi.

Chưa kể, ông Trump lên giới đầu tư kỳ vọng giải quyết được câu chuyện căng thẳng địa chính trị khu vực Trung Đông, chấm dứt nhanh chóng thay vì mất thời gian như trước đây, ảnh hưởng lên chứng khoán toàn cầu.

Cuối cùng, quy định Prefunding cũng sẽ là cú hích cho khối ngoại quay trở lại mua ròng trong quý 3. Nếu như trước đây, nhà đầu tư tổ chức nước ngoài muốn mua cổ phiếu bắt buộc phải có tiền, đây là một hạn chế lớn, thì bây giờ không nhất thiết phải có 100% tiền mang lại cơ hội xoay vòng tiền liên tục cho họ. Từ đó, đẩy mạnh giải ngân mua cổ phiếu. 

Mới đây, Bộ Tài chính công bố Dự thảo Thông tư sửa đổi các quy định về chứng khoán, trong đó gỡ nút thắt Prefunding và quy định chi tiết lộ trình công bố thông tin bằng tiếng Anh. Theo đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, trong kỳ review tháng 9 tới kỳ vọng sẽ có kết quả khả quan hơn. Những thông tin này cũng khiến tâm lý khối ngoại tích cực hơn so với thời gian u ám vừa qua. 

NHÓM CỔ PHIẾU NÀO SẼ ĐƯỢC TẬP TRUNG GOM?

Dự báo những nhóm ngành sẽ thu hút dòng vốn ngoại thời gian tới, ông Nguyễn Thế Minh, chuyên gia phân tích chứng khoán cho rằng, chủ yếu là những cổ phiếu còn room lớn. Tuy nhiên, phải là những cổ phiếu vốn hóa lớn và room còn nhiều, phần lớn trong nhóm VN30, cổ phiếu vốn hóa bé họ sẽ không mua. Nhóm thứ hai dự kiến thu hút nhóm ngoại là chứng khoán khi mới đây nới room từ 51% lên 100%. Nhóm tiếp theo là nhóm sản xuất, thực phẩm và bán lẻ, đây là những nhóm bị bán mạnh thời gian qua do đó sẽ sớm được mua lại. 

Các ETF nội dự báo cũng sẽ thu hút dòng tiền lớn do khối ngoại lách các quy định về sở hữu room, thay vì mua trực tiếp thì mua sở hữu gián tiếp thông qua các ETF. Ví dụ như ETF VnDiamond sở hữu phần lớn cổ phiếu full room nhưng họ sẽ đổ tiền vào ETF. Trong tuần giao dịch vừa qua, các ETF nội vào ròng 76,8 tỷ đồng, trước đó cũng vào ròng 24,2 tỷ đồng. Giá trị vào ròng đang tăng theo tuần. 

Tổng các quỹ ETF đã bán ròng khoảng 3/4 lượng rót ròng giai đoạn cuối 2022 – đầu 2023, điều này đồng nghĩa dư địa bán ròng cũng còn rất hẹp. 

Đáng chú ý, sau khi bán ròng mạnh, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài hiện còn 14%, theo số liệu thống kê từ FiinGroup. "Tuy nhiên, với hàng loạt cổ phiếu, nhóm ngành được nới room như chứng khoán, một khi khối ngoại quay trở lại mua, thì tỷ lệ sở hữu có thể vượt đỉnh cũ 25%", ông Nguyễn Thế Minh kỳ vọng.