Tín dụng tăng trưởng chậm

Theo số liệu vừa được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại Hội nghị Đẩy mạnh tín dụng ngân hàng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2024, tính đến cuối năm 2023, tín dụng toàn nền kinh tế tăng 13,71% so với cuối năm 2022. Tuy nhiên, bước sang tháng 1/2024, tín dụng toàn hệ thống giảm 0,6% so với cuối năm 2023.

Lý giải về nguyên nhân tín dụng tăng trưởng âm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam Nguyễn Quốc Hùng khẳng định, là do cầu tín dụng trong nền kinh tế còn thấp. Bên cạnh đó, với rủi ro nợ xấu tăng cao, cộng với việc Thông tư 02 sắp hết hiệu lực khiến các tổ chức tín dụng thận trọng hơn khi cho vay.

Cùng chung quan điểm, ông Nguyễn Thanh Tùng, Tổng Giám đốc Vietcombank cũng cho rằng, tín dụng giảm trong những tháng đầu năm là do cầu tín dụng trong nền kinh tế thấp, thị trường bất động sản trầm lắng do vướng mắc pháp lý chưa được giải quyết. Ngoài ra, việc đứt gãy các chuỗi cung ứng toàn cầu cũng khiến các doanh nghiệp ngại kinh doanh, dẫn đến không có nhu cầu vay vốn.

Còn ông Đỗ Thanh Sơn, Phó Tổng Giám đốc VietinBank cho rằng, điểm nghẽn chính trong tăng trưởng tín dụng hiện nay là sự giảm sút trong nhu cầu hấp thụ tín dụng của doanh nghiệp do tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô trong và ngoài nước.

“Sự ổn định và phát triển trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, đồng thời đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống tổ chức tín dụng cũng như toàn nền kinh tế”, ông Sơn nói.

Bổ sung thêm các nguyên nhân khiến tín dụng giảm trong những tháng đầu năm, ông Trần Long, Phó Tổng Giám đốc BIDV cho rằng, các động lực tăng trưởng kinh tế như: Xuất khẩu, tiêu dùng, sản xuất công nghiệp, đầu tư tư nhân còn chậm; hoạt động của doanh nghiệp còn nhiều khó khăn như vướng mắc về pháp lý, môi trường kinh doanh, chi phí logistics tăng lên do chiến tranh, trong khi thị trường đầu ra còn khó khăn.

“Nhiều doanh nghiệp có khả năng quản trị thấp, sức khỏe yếu, có sự đan xen các báo cáo tài chính giữa văn bản và thực tế không đồng nhất, dẫn tới việc đánh giá và cấp tín dụng cho các doanh nghiệp này còn gặp nhiều khó khăn”, ông Long nêu vấn đề.

Để giải bài toán tăng trưởng tín dụng, ông Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, chỉ mình sự nỗ lực của ngành Ngân hàng là chưa đủ, cần có sự chung tay của các bộ, ngành, địa phương trong việc ban hành các giải pháp, cũng như tháo gỡ các khó khăn về pháp lý để kích cầu tiêu dùng trong nước, từ đó mới thúc đẩy tăng trưởng tín dụng hiệu quả.

Còn Phó Tổng Giám đốc VietinBank đề xuất các bộ, ngành và các địa phương: Có các giải pháp kích cầu tiêu dùng nội địa; tiếp tục có các chính sách ưu đãi thu hút vốn đầu tư nước ngoài; tạo hành lang pháp lý thông thoáng, thuận lợi cho hoạt động của các doanh nghiệp; nghiên cứu các chính sách hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp; đa dạng hóa nguồn cung - đối tác, nhà cung cấp nguyên, nhiên, phụ liệu, linh kiện đầu vào đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh; đa dạng hóa thị trường xuất khẩu; thúc đẩy các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

“Trên cơ sở hạn mức tăng trưởng tín dụng được Ngân hàng nhà nước giao, VietinBank cam kết sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm giảm mặt bằng lãi suất, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, bám sát định hướng, chỉ đạo của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước”, ông Đỗ Thanh Sơn khẳng định.

Để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng trong năm 2024, ông Nguyễn Thanh Tùng cho biết, Vietcombank sẽ tiếp tục chính sách lãi suất cho vay thấp so với thị trường, tiếp tục tháo gỡ khó khăn vướng mắc, rà soát các quy trình tín dụng, đơn giản hoá các quy trình cho vay… Đồng thời, tiếp tục tăng trưởng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ.

Tuy nhiên, để các giải pháp của ngân hàng đạt hiệu quả cao, ông Nguyễn Thanh Tùng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục duy trì điều hành chính sách tiền tệ ổn định, đồng thời hỗ trợ các tổ chức tín dụng trong việc kiến nghị với Chính phủ, các bộ, ngành và các địa phương tháo gỡ khó khăn về mặt pháp lý cho các dự án để các dự án nhanh chóng được triển khai.

Ông Phạm Toàn Vượng, Tổng Giám đốc Agribank cam kết, năm 2024, Agribank sẽ tiếp tục điều hành lãi suất huy động tương đồng với nhóm ngân hàng thương mại nhà nước góp phần bình ổn tâm lý thị trường, đồng thời chủ động tiết giảm chi phí hoạt động tạo cơ sở để giảm lãi suất cho vay và tiếp tục triển khai các chương trình tín dụng ưu đãi hướng đến các nhóm khách hàng mục tiêu hoạt động trong lĩnh vực cho vay nông nghiệp nông thôn, xuất khẩu, cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa,...

“Agribank cam kết tiếp tục bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước; triển khai quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả; tiếp tục triển khai các chương trình tín dụng ưu đãi lãi suất cho từng đối tượng khách hàng”, ông Phạm Toàn Vượng cam kết và cho rằng, để đạt hiệu quả cao, ngoài sự nỗ lực của hệ thống ngân hàng, cần có sự vào cuộc tích cực của các cấp có thẩm quyền từ trung ương đến địa phương trong công tác giải quyết các vấn đề về pháp lý đối với các dự án đầu tư, cải thiện môi trường kinh doanh, đơn giản hóa quy trình đầu tư và thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của người dân, doanh nghiệp.

“Khó” khi công khai lãi suất

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú, nhằm đẩy mạnh tín dụng ra nền kinh tế, giúp người dân và doanh nghiệp có nhiều cơ hội tiếp cận với vốn tín dụng hơn, Ngân hàng Nhà nước thực hiện chủ trương công bố công khai lãi suất bình quân của hệ thống tổ chức tín dụng, lãi suất bình quân cho vay của từng tổ chức tín dụng nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, người dân lựa chọn ngân hàng có lãi suất thấp để vay.

“Nhiệm vụ tín dụng là rất quan trọng và Ngân hàng Nhà nước chủ trương tập trung quyết liệt ngay từ đầu năm. Các ngân hàng phải công bố lãi suất cho vay để khách hàng biết và lựa chọn. Cái này không có chế tài phạt, nhưng người dân và doanh nghiệp sẽ biết, giám sát”, Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định.

Đối với chủ trương này, hầu hết đại diện các ngân hàng tham dự hội nghị đều tán thành và cho biết đều đồng thuận thực hiện. Tuy nhiên, đại diện các ngân hàng cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét việc công khai lãi suất đối với nhóm khách hàng doanh nghiệp.

Ông Hồ Việt Nam Tiến, Tổng Giám đốc LPBank cho biết, việc công bố lãi suất cho vay bình quân ngắn hạn đối với ngân hàng “không vấn đề gì”. Bởi, theo ông Tiến mức chênh lệch lãi suất đầu vào và đầu ra với khoản vay ngắn hạn không lớn, do đó khách hàng không phản ứng.

Tuy nhiên, đối với các khoản cho vay trung và dài hạn, LPBank nhận được sự “phản ứng” của khách hàng khi hết thời gian ưu đãi. Ông nói: Thời gian vừa rồi chúng tôi đã giảm lãi suất 1,5% - 2%, có khách hàng được giảm tới 3%, đến nay có khách hàng cho vay lãi suất trung và dài hạn chỉ 10 - 11%/năm nhưng vẫn phản ứng với ngân hàng. Lý do, hiện lãi suất huy động đầu vào chỉ 6 - 7%/năm là cao nhất, thậm chí huy động kỳ hạn ngắn chỉ 2,7%.

“Nếu chúng tôi áp dụng công bố lãi suất cho vay bình quân của cả ngân hàng thì các khách hàng vay cũ sẽ phản ứng tiếp tục đòi giảm lãi suất mà họ đang phải chấp nhận trả, mặc dù có thể trước đây 12 tháng họ đã được ưu đãi. Đây là khó khăn với ngân hàng”, ông Tiến bày tỏ. Đồng thời đề nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét lại việc công bố lãi suất cho vay bình quân.

Tương tự, ông Phạm Quang Thắng, Phó Tổng Giám đốc Techcombank cũng cho rằng, đối với cho vay doanh nghiệp thực tế hoạt động cho vay doanh nghiệp phụ thuộc vào từng doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp, từng mức độ rủi ro,… Do đó, việc công bố lãi suất cho vay bình quân đối với doanh nghiệp có nhiều khó khăn, bất cập nên theo ông Thắng, chỉ có thể công bố được lãi suất cho vay cá nhân.

“Với khách hàng doanh nghiệp, chúng tôi tính tới lợi ích tổng thể và mức lãi suất cho vay sẽ phụ thuộc vào mối quan hệ tín dụng giữa ngân hàng với doanh nghiệp, ngoài ra còn liên quan tới tài sản đảm bảo, chiến lược, kế hoạch kinh doanh của khách hàng… để có mức lãi suất phù hợp. Vì thế, việc công khai lãi suất bình quân chung cho vay nhóm doanh nghiệp sẽ khó, chúng tôi kiến nghị sẽ công bố các mức lãi suất cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn riêng, để khách hàng có thể so sánh”, ông Phạm Như Ánh, Tổng Giám đốc MBBank kiến nghị.

Không chỉ khối ngân hàng thương mại cổ phần, các “ông lớn” quốc doanh cũng “than” khó khi công bố lãi suất cho vay bình quân. Ông Nguyễn Thanh Tùng bày tỏ mong muốn chỉ tập trung công khai lãi suất cho vay bình quân với khách hàng cá nhân.

Trong khi đó, ông Trần Long đánh giá, việc công bố lãi suất cho vay bình quân đối với khách hàng cá nhân là phù hợp nhưng đối với khách hàng tổ chức chưa thực sự phù hợp. Ông Long đề nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét, hướng dẫn cách thức công bố hoặc định kỳ công bố những thông tin này sẽ phù hợp hơn đối với các tổ chức tín dụng.