“Cuộc cách mạng 2.0” của các hãng xe Trung Quốc

Vài năm trở lại đây, hàng loạt thương hiệu ô tô Trung Quốc quay trở lại thị trường Việt Nam, dần hình thành một làn sóng xe mới từ thị trường đông dân nhất thế giới, với quy mô lớn và chiến lược bài bản hơn. Làn sóng mới của ô tô Trung Quốc “tràn vào” Việt Nam có lẽ bắt đầu hình thành từ nửa cuối năm 2020, khi đó cái tên nhận được nhiều sự quan tâm nhất là thương hiệu xe MG.

Chỉ vài tháng sau đó, thương hiệu Beijing nối gót MG mở bán mẫu xe Beijing X7. Hongqi cũng đặt chân đến Việt Nam bằng việc trình làng hai mẫu xe định vị ở nhóm xe sang gồm Hongqi H9 và E-HS9. Làn sóng du nhập xe Trung Quốc vào Việt Nam mạnh mẽ nhất có lẽ nằm ở giai đoạn cuối năm 2023, đầu năm 2024 khi một loạt tên tuổi mới bắt đầu xuất hiện. Chỉ trong nửa cuối năm 2023, thị trường ô tô Việt liên tục chào đón đến 4 thương hiệu xe từ Trung Quốc như: Wuling, Haval, Lynk&Co và Haima. Tiếp đó, các thương hiệu khác như Cherry, BYD, GAC Aion, Omoda cũng lần lượt xuất hiện.

So với trước đây, sự trở lại và tiếp cận thị trường Việt Nam lần này của các hãng xe Trung Quốc được lên kế hoạch bài bản, có chiến lược lâu dài. Đơn cử, Công ty cổ phần ô tô TMT ký kết hợp tác chiến lược với liên doanh General Motors (GM) - (SAIC - WULING), trong đó thống nhất việc cung cấp linh kiện, ủy quyền cho TMT Motors độc quyền sản xuất, lắp ráp và phân phối các dòng ô tô điện thương hiệu Wuling tại Việt Nam.

Thương hiệu xe Omoda & Jaecoo, thuộc Tập đoàn Chery Automobile của Trung Quốc cũng ký kết hợp đồng liên doanh với Tập đoàn Geleximco để phân phối các dòng xe này tại thị trường Việt Nam. Cụ thể, hai bên sẽ hợp tác xây dựng nhà máy tại tỉnh Thái Bình với tổng đầu tư 800 triệu USD.

Khi đi vào hoạt động, nhà máy sẽ sản xuất các mẫu xe mang thương hiệu Omoda & Jaecoo với công suất 200.000 xe/năm. Nhà máy này dự kiến sẽ khởi công trong quý 3/2024 và hoàn thành vào giai đoạn một vào quý 1/2026. Bên cạnh đó, hãng xe này cũng công bố lộ trình rõ ràng về việc nâng tổng số đại lý 3S lên tối thiểu 30 đại lý trong năm 2025.

Không kém cạnh, thương hiệu xe Trung Quốc BYD chính thức đặt chân vào thị trường Việt Nam kể từ tháng 7/2024 với chủ lực là các mẫu xe chạy điện cũng mở rộng hệ thống đại lý lên 100 showroom trên toàn quốc trong vòng 3 năm tới. Đồng thời, hãng xe này cũng cam kết hợp tác với các đối tác trạm sạc lớn để giúp khách hàng có thể sạc xe tại các trạm sạc công cộng trên toàn quốc.

Một sự kiện khác cũng nhận được sự chú ý đó là vào cuối tháng 10/2024, Công ty TNHH SAIC Motor Việt Nam (SMV) và Công ty cổ phần Sản xuất, thương mại và dịch vụ ô tô PTM (PTM) thuộc Tập đoàn Haxaco đã ký thỏa thuận hợp tác chiến lược để phát triển thương hiệu xe Trung Quốc MG tại thị trường Việt Nam.

SMV là đơn vị trực tiếp điều hành và phân phối độc quyền thương hiệu ô tô MG tại Việt Nam. Theo thỏa thuận hợp tác chiến lược, hai bên cam kết phát triển mạnh mẽ hệ thống đại lý MG, đồng thời tăng số lượng đại lý đạt chuẩn 3S Premium, nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ bán hàng và hậu mãi cho khách hàng. Đồng thời, hai bên cũng cùng phát triển các dịch vụ sau bán hàng chiến lược như: dịch vụ cứu hộ 24/7, dịch vụ mua bán xe cũ,...

Nhìn lại lịch sử trước đây có thể thấy các hãng xe Trung Quốc thường qua loa trong khâu tìm chọn đối tác phân phối, dẫn đến tình trạng bán xe theo kiểu "ăn xổi”. Do vậy, khi các thương hiệu này rút lui, đại lý cũng sẵn sàng "bỏ rơi" khách hàng. Vì vậy, sự trở lại lần này của các hãng xe Trung Quốc có phần nghiêm túc và quyết tâm gắn bó lâu dài hơn với thị trường, khi cam kết đầu tư lâu dài, đầu tư mở rộng đại lý trên toàn quốc, thậm chí lên kế hoạch xây dựng nhà máy, sản xuất lắp ráp ngay tại Việt Nam.

Liệu có thành công?

Ông Phạm Thành Lê, quản trị viên của diễn đàn Otofun, cho rằng người tiêu dùng Việt Nam trước đây không ưa chuộng các mẫu xe Trung Quốc là do ô tô nguồn gốc Trung Quốc nhập khẩu về Việt Nam phải chịu thuế nhập khẩu 47% - 70% tùy loại. Với thuế suất này, giá xe không thể giảm thấp. Vì vậy, xe Trung Quốc gặp bất lợi so với xe nhập khẩu nguyên chiếc từ ASEAN hưởng ưu đãi thuế 0%.

Điều này có thể là nguyên nhân nên khiến các hãng xe Trung Quốc chưa để ý nhiều đến thị trường ô tô Việt Nam. Cộng thêm vào đó, mức thuế cao đẩy giá thành lên cao gây trở ngại để có thể chinh phục khách hàng trong nước. Bởi với cùng mức giá, người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn các mẫu xe đến từ nhiều thương hiệu như Mỹ, Nhật, Hàn với chất lượng đã được khẳng định.

Ông Phạm Thành Lê đánh giá việc các hãng xe Trung Quốc lên kế hoạch đẩy mạnh xây dựng nhà máy tại Việt Nam thay vì nhập khẩu về bán, bắt tay với các tập đoàn có tiềm lực mạnh tại Việt Nam cho thấy các hãng xe này đã nghiêm túc và nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi gia nhập thị trường thay vì “ăn xổi” như trước đây.

Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính, chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, cho rằng ô tô Trung Quốc đã rất nhiều lần thâm nhập vào thị trường Việt Nam nhưng chất lượng của xe chưa cao và sau một thời gian có mặt thì các hãng xe này nhanh chóng bị thất thế so với các hãng xe khác trong nước cũng như các hãng ô tô quốc tế. Thực tế đã chứng minh rằng người tiêu dùng trong nước, sau một thời gian thử nghiệm các mẫu xe có nguồn gốc từ Trung Quốc, thấy rằng độ bền của ô tô Trung Quốc rất kém so với các mẫu xe của hãng khác cùng chủng loại, phân khúc. Mặc dù ô tô Trung Quốc có giá bán rất rẻ nhưng việc bỏ ra số tiền lớn để đánh cược với các may rủi của ô tô Trung Quốc khiến người tiêu dùng e dè.

“Ô tô là một tài sản lớn, vì vậy việc người tiêu dùng quyết định xuống tiền phụ thuộc vào rất nhiều vấn đề như: mẫu mã, độ bền, trang bị tiện ích, an toàn, chế độ bảo hành, bảo dưỡng và nhiều vấn đề khác nữa”, vị chuyên gia này cho biết thêm.

Còn theo anh Lê Trường Giang, chuyên gia ngành ô tô cho biết: “Mặc dù được kỳ vọng cao nhưng sau một năm ra mắt, các thương hiệu ô tô Trung Quốc vẫn chưa công bố doanh số chính thức tại Việt Nam. Dữ liệu từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) hay các nhà nhập khẩu (VIVA) cũng không ghi nhận số liệu bán hàng từ những hãng này. Trong khi xe Trung Quốc xuất hiện trên đường phố Việt Nam khá ít, ngay cả ở các đô thị lớn như Hà Nội và TP. HCM”.

Chuyên gia ô tô Giang cho rằng lý do chính khiến người tiêu dùng vẫn e dè với xe Trung Quốc đó là chất lượng xe. Dù sức hút tăng cao, nhưng xe Trung Quốc vẫn gặp trở ngại lớn về giá trị bán lại. Nguyên nhân chính của việc xe Trung Quốc mất giá nhanh là do chính sách giảm giá liên tục của xe mới, khiến giá xe cũ cũng phải trượt theo.

“Xe Trung Quốc chưa có lịch sử giao dịch ổn định trên thị trường xe cũ, thậm chí còn mất giá nhanh chóng và có mức độ thanh khoản kém. Điều này khiến nhiều khách hàng e ngại khi xuống tiền mua xe mới, lo lắng rằng chỉ sau một thời gian ngắn, giá trị xe sẽ sụt giảm đáng kể. Trong khi đó, những thương hiệu ô tô đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường lại giữ giá tốt và nhận được nhiều sự quan tâm từ người tiêu dùng”, vị chuyên gia này cho hay.

Cuộc "cách mạng 2.0" của các hãng xe có nguồn gốc từ Trung Quốc trở lại thị trường Việt Nam có thành công hay không còn phải chờ thời gian trả lời. Tuy nhiên, với những thay đổi tích cực đến từ từng hãng xe, khó có thể phủ nhận tiềm năng và triển vọng của những hãng xe Trung Quốc trong lần trở lại lần này.