Phải đối diện nhiều hơn với các cuộc tấn công

Công ty Chứng khoán VNDIRECT vào ngày 25/3 đã cho biết về vụ tấn công bởi một tổ chức nước ngoài, dẫn đến tê liệt toàn bộ hệ thống. Website và app giao dịch của công ty này đều không thể truy cập, dẫn đến việc gián đoạn giao dịch của nhà đầu tư.

Trước sự kiện này, nhiều ý kiến cho rằng thị trường chứng khoán nên tạm dừng giao dịch cho đến khi VNDIRECT xử lý xong sự cố để đảm bảo công bằng và an toàn cho tất cả thành phần tham gia thị trường. Theo chuyên gia kinh tế Trần Nguyên Đán, giảng viên Trường đại học Kinh tế TP. HCM (UEH), việc tạm ngừng giao dịch trên thị trường chứng khoán là không cần thiết.

“Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới, chúng ta sẽ phải đối diện nhiều hơn với những cuộc tấn công như vậy. Các thị trường Mỹ, Trung Quốc hay Nga cũng thường xuyên gặp những vấn đề, những cuộc tấn công tương tự đối với các tổ chức tài chính”, chuyên gia Trần Nguyên Đán cho biết.

Theo ông, nếu tạo ra một tiền lệ đóng cửa thị trường khi một công ty chứng khoán bị tấn công thì tình trạng ngưng giao dịch sẽ diễn ra nhiều lần trong tương lai. Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước sẽ xem xét, đánh giá mức độ nghiêm trọng của sự việc đối với hệ thống và đưa ra quyết định.

Tâm lý nhà đầu tư có thể hoang mang ở giai đoạn đầu, nhưng nếu thị trường vẫn giao dịch bình thường, ông Trần Nguyên Đán cho rằng sẽ không có vấn đề gì. Điều đáng lo ngại là khi sự hoang mang bị lan rộng.

“Việc đóng cửa thị trường sẽ làm cho tâm lý nhà đầu tư dao động mạnh hơn, dẫn đến tình trạng bán tháo. Hành động bán tháo sẽ gây sụp đổ thị trường, vì thị trường được hình thành dựa trên niềm tin của nhà đầu tư. Nếu nhà đầu tư tin rằng thị trường gặp khó, khả năng cao giảm điểm, chính họ sẽ biến niềm tin thành sự thật và xảy ra tình trạng bán tháo”, chuyên gia Trần Nguyên Đán cho hay.

Theo ông, tâm lý lo lắng hiện tại của nhà đầu tư là hoàn toàn chính đáng vì phía VNDIRECT chưa thể đưa ra công bố chính xác khi nào sẽ xử lý xong sự cố này. Các nhà đầu tư không có tài khoản tại VNDIRECT sẽ đặt ra câu hỏi nếu công ty chứng khoán nơi họ mở tài khoản cũng gặp vấn đề tương tự.

Chuyên gia Trần Nguyên Đán đánh giá sự cố mà VNDIRECT gặp phải là tương đối nghiêm trọng. Theo đó, sự chuyển biến về công nghệ đang diễn ra rất mạnh mẽ, do đó công ty chứng khoán cần quan tâm đến vấn đề quản trị rủi ro, đặc biệt là bảo mật công nghệ.

Trăn trở lớn trong quá trình nâng hạng

Theo chuyên gia Trần Nguyên Đán, tính an toàn là yếu tố rất quan trọng đối với thị trường chứng khoán, bao gồm cả vấn đề về an toàn mạng (cipher security), hay nói cách khác là bảo mật mạng.

“Nếu hệ thống bảo mật yếu kém, tần suất các cuộc tấn công mạng sẽ nhiều hơn. Khi các hacker theo dõi thị trường và nhận thấy có thể dễ dàng tấn công, họ sẽ coi thị trường đó như một thao trường để tập luyện kỹ thuật tấn công”, chuyên gia Trần Nguyên Đán cho biết.

Theo đó, chưa nói đến câu chuyện đánh cắp, chiếm đoạt tài sản, chỉ riêng câu chuyện khắc phục hậu quả đã rất nặng nề nếu trở thành mục tiêu của giới hacker. Trong đó, nhà đầu tư sẽ là đối tượng phải gánh chịu nhiều hậu quả nhất.

Chuyên gia Trần Nguyên Đán cho rằng việc không ổn định về hệ thống hạ tầng cơ sở công nghệ cũng như hệ thống an ninh, bảo mật mạng là sự trăn trở rất lớn trong quá trình nâng hạng lên thị trường mới nổi.

Theo ông, cơ quan quản lý nhà nước nên phối hợp với các công ty chứng khoán để xây dựng một hệ thống phòng vệ chung, có những giao thức bảo vệ nhà đầu tư. Việc Sở Giao dịch Chứng khoán TP. HCM (HoSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) ngắt kết nối tạm thời các giao dịch từ xa với VNDIRECT là một trong những phương thức bảo vệ nhà đầu tư, tránh trường hợp hacker thao túng tài khoản chứng khoán của khách hàng, đặt lệnh mua – bán tự động trên VNDIRECT.

Chuyên gia Trần Nguyên Đán cho rằng Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước và các công ty chứng khoán cần đưa ra những kịch bản phòng vệ cho những trường hợp tương tự trong tương lai.