Rủi ro thanh khoản tăng ở nhóm nhỏ và vừa

Trong báo cáo cập nhật ngành ngân hàng 9 tháng 2024, CTCP Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (Vietnam Investors Service - VIS Rating) nhận định rằng rủi ro thanh khoản của các ngân hàng nhỏ và vừa đang gia tăng, do nhóm này sử dụng nhiều nguồn vốn thị trường ngắn hạn, nhất là trong bối cảnh tăng trưởng tiền gửi chậm và lãi suất liên ngân hàng tăng mạnh gần đây.

Theo thống kê từ VIS Rating, tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) của toàn ngành duy trì ổn định ở mức 19% tổng dư nợ cho vay khách hàng vào cuối tháng 9. Tỷ lệ cho vay trên tiền gửi (LDR) toàn ngành vẫn ở mức cao, đạt 106%. 

Đặc biệt, các ngân hàng nhỏ và vừa, ví dụ như BVBank, ABBank, LPBank, Nam A Bank, MSB đã tăng chi phí huy động vốn cao hơn để duy trì tiền gửi và tăng cường vay liên ngân hàng ngắn hạn. 

Từ giữa tháng 10, lãi suất liên ngân hàng qua đêm đã tăng thêm khoảng 3,5 điểm %, lên mức trung bình khoảng 6% sau những áp lực tỷ giá và thanh khoản thị trường thắt chặt hơn. Cập nhật đến ngày 19/11, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm ở mức 5,31%năm, lãi suất một tuần là 5,34%/năm và một tháng là 5,11%/năm. Vào đầu tháng 11, lãi suất liên ngân hàng qua đêm có lúc đã vượt mốc 6%/năm. 

Do đó, VIS Rating cảnh báo nếu lãi suất liên ngân hàng tiếp tục duy trì ở mức cao trong thời gian tới, rủi ro thanh khoản đối với các ngân hàng nhỏ và vừa sẽ gia tăng. 

Áp lực từ NIM thu hẹp, chi phí tín dụng gia tăng

Không chỉ chịu áp lực từ thanh khoản, nhóm ngân hàng nhỏ và vừa còn gặp khó do NIM thu hẹp và chi phí tín dụng gia tăng, các chuyên viên phân tích nhận định.

Cụ thể, trong quý III, phần lớn các ngân hàng ghi nhận tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản bình quân (ROAA) và biên lãi thuần (NIM) giảm theo quý. Trong đó, nhóm ngân hàng nhỏ chịu mức giảm lợi nhuận đáng kể nhất do chi phí huy động tiền gửi tăng cao trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt. Đồng thời, nhóm này và một số ngân hàng quy mô vừa như VIB, OCB ghi nhận sự suy giảm chất lượng tài sản và chi phí tín dụng cao. 

Ngoài ra, xu hướng lợi nhuận của các ngân hàng lớn có sự phân hóa. Một số ngân hàng như Techcombank, MB và ACB bị ảnh hưởng bởi thu nhập từ dịch vụ bảo hiểm, ngoại hối (FX) và đầu tư chứng khoán giảm. Trong khi một số ngân hàng hưởng lợi từ nỗ lực giảm rủi ro trước đó đã giảm mạnh chi phí tín dụng (ví dụ VPBank) và tăng lợi nhuận thu hồi nợ (ví dụ VietinBank, Vietcombank). 

VIS Ratings dự báo phần lớn trong số 25 ngân hàng trong danh sách phân tích sẽ đạt lợi nhuận, đặc biệt nhóm quốc doanh và ngân hàng cổ phần lớn có sự tăng trưởng cho vay doanh nghiệp mạnh mẽ. Với tốc độ tăng trưởng tín dụng tiếp tục được cải thiện, các chuyên viên phân tích kỳ vọng ROAA toàn ngành sẽ cải thiện lên 1,6% cho cả năm 2024 từ mức 1,5% trong năm trước.

Trong phân tích, VIS Ratings cũng nhấn mạnh bộ đêm rủi ro ngân hàng vẫn đang yếu. Cụ thể, tính đến 9T2024, tỷ lệ vốn chủ sở hữu hữu hình trên tổng tài sản hữu hình (TCE/TA) toàn ngành không thay đổi so với quý liền trước, ở mức 8,8% do tăng trưởng lợi nhuận chậm lại. 

Gần 20% ngân hàng trong đánh giá của VIS Ratings có hồ sơ an toàn vốn yếu. Nhóm này bao gồm các ngân hàng nhỏ với lợi nhuận mỏng và một số ngân hàng quốc doanh bị hạn chế trong việc tăng vốn mới. 

Tương tự, tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLCR) toàn ngành tăng nhẹ 1 điểm % so với quý liền trước, đạt 83% vào cuối tháng 9/2024. Ngoài ra, phần lớn các ngân hàng nhỏ và vừa tiếp tục có LLCR dưới mức trung bình của ngành.