Quỹ đại chúng là gì? Những lưu ý quan trọng mà nhà đầu tư cần biết về quỹ đại chúng

Bên cạnh chứng khoán, quỹ đại chúng cũng là một lựa chọn đầu tư đáng cân nhắc. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể biết chính xác quỹ đại chúng là gì hay các thông tin quan trọng khác về quỹ mà nhà đầu tư cần lưu ý. Nếu bạn đang tò mò hoặc chưa có câu trả lời thỏa đáng cho các câu hỏi trên thì hãy đọc bài viết này ngay nhé!

Quỹ đại chúng là gì?

Theo quy định tại Điều 4 & Điều 38 Luật Chứng khoán năm 2019, khái niệm “quỹ đại chúng” được giải thích như sau: “Quỹ đại chúng là quỹ đầu tư chứng khoán bán công khai chứng chỉ quỹ ra công chúng.” 

Có thể hiểu đơn giản, đây là một quỹ được thành lập nhằm mục đích kiếm lợi nhuận từ việc đầu tư vào một số loại tài sản như chứng khoán, bất động sản,… Nguồn vốn của quỹ được huy động thông qua việc phát hành chứng chỉ quỹ ra công chúng. 

Tại Việt Nam, hầu hết các quỹ đều là quỹ đại chúng và do công ty quản lý quỹ quản lý. Các công ty này thay mặt nhà đầu tư sử dụng tiền vốn để đầu tư vào các sản phẩm chứng khoán. Tùy từng thời điểm, nhà đầu tư được hưởng lợi từ chênh lệch giá mua – bán chứng chỉ quỹ hoặc nhận cổ tức của quỹ dựa trên giá trị tài sản ròng (NAV).

Với quỹ đại chúng, nhà đầu tư không có quyền kiểm soát hàng ngày đối với các quyết định đầu tư của quỹ. Quỹ đại chúng bao gồm quỹ mở và quỹ đóng. Trong đó, quỹ đóng là quỹ có thời gian hoạt động hạn chế, nhà đầu tư không được phép bán lại chứng chỉ quỹ cho quỹ. Ngược lại, thời gian hoạt động của quỹ mở tùy theo quyết định của ban điều hành và cho phép nhà đầu tư bán lại chứng chỉ quỹ cho quỹ.

Đặc điểm của quỹ đại chúng

Quỹ đại chúng đi kèm với một số quy định cụ thể nhằm hạn chế tiêu cực, giảm rủi ro cho nhà đầu tư. Dưới đây là một số đặc điểm của quỹ nhà đầu tư cần nắm để hiểu hơn về quỹ cũng như quyền lợi của bản thân.

Về việc vốn thành lập quỹ

Quỹ đại chúng chỉ được thành lập khi có ít nhất 100 nhà đầu tư (không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp) mua chứng chỉ quỹ và tổng giá trị chứng chỉ quỹ đã bán tối thiểu phải là 50 tỷ đồng.

Trường hợp số vốn huy động được không đáp ứng đủ 2 điều kiện theo quy định trên, công ty quản lý quỹ phải trả lại toàn bộ số vốn góp cho nhà đầu tư trong thời hạn 15 ngày (tính từ ngày kết thúc huy động vốn). Bên cạnh đó, công ty quản lý quỹ cũng là người chịu mọi chi phí và nghĩa vụ tài chính phát sinh từ việc huy động vốn.

Với điều kiện khắt khe này, nhà đầu tư có thể hoàn toàn tin tưởng vào những quỹ đã được thành lập.

Về ban đại diện của quỹ đại chúng

Hội đồng quản trị (Ban đại diện) của quỹ đại chúng là người đại diện cho quyền lợi của nhà đầu tư, do hội nhà đầu tư bầu ra. Quyền và nghĩa vụ của Hội đồng quản trị sẽ do Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán quy định.

Các quyết định của Hội đồng quản trị được thực hiện bằng việc biểu quyết tại cuộc họp. Mỗi thành viên của Ban đại diện sẽ có một phiếu bầu. Cuộc họp sẽ lấy ý kiến ​​bằng văn bản hoặc bằng một số hình thức khác theo quy định tại Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán. 

Ban đại diện thường bao gồm từ 3 đến 11 người. Trong đó, có ít nhất ⅔ số thành viên trung lập, không liên quan gì đến công ty quản lý quỹ hay ngân hàng giám sát.

Tất cả các quy định về nhiệm kỳ; tiêu chuẩn; số lượng thành viên; bổ nhiệm, miễn nhiệm, bổ sung thành viên Ban đại diện; điều kiện, thủ tục họp,… đều được quy định trong Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán.

Với những yếu tố này, quyền lợi của nhà đầu tư sẽ được đảm bảo tối đa. Bạn sẽ không phải lo ngại rằng tiền của mình bị tận dụng để trục lợi cá nhân.

Một số hoạt động bị hạn chế của quỹ đại chúng tại Việt Nam

Công ty quản lý không được sử dụng vốn và tài sản của quỹ đại chúng để thực hiện các hoạt động:

• Đầu tư vào chứng chỉ quỹ của chính quỹ đại chúng đó hoặc các quỹ đầu tư khác.
• Đầu tư vượt quá 15% tổng giá trị chứng khoán đang lưu hành của một tổ chức phát hành.
• Đầu tư hơn 20% tổng tài sản của quỹ vào chứng khoán đang lưu hành của một tổ chức phát hành.
• Đầu tư hơn 30% tổng tài sản của quỹ vào các công ty có quan hệ sở hữu với nhau.
• Cho vay hay bảo lãnh bất kỳ khoản vay nào.

Cơ cấu đầu tư của quỹ có thể sai lệch so với quy định. Tuy nhiên, những sai lệch này không được phép chênh lệch quá 15% so với các giới hạn đầu tư trên. Ngoài ra, nguyên nhân của sự chênh lệch phải xuất phát từ việc tăng hoặc giảm giá trị thị trường hay việc giải ngân hợp pháp của quỹ đại chúng.

Các công ty quản lý có trách nhiệm báo cáo với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về các thông tin sai lệch và phải điều chỉnh danh mục đầu tư để đảm bảo hạn mức trên trong thời hạn 3 tháng (tính từ ngày phát sinh sai lệch). 

Ngoài ra, công ty quản lý cũng không được đi vay để tài trợ cho các hoạt động của quỹ. Ngoại trừ việc đi vay ngắn hạn để thực hiện các khoản chi cần thiết với thời hạn tối đa 30 ngày.

Ưu và nhược điểm khi đầu tư vào các quỹ đại chúng

Giống như những hình thức đầu tư khác, tham gia vào các quỹ đại chúng cũng có những ưu và nhược điểm riêng:

Ưu điểm

• An toàn: điểm nổi bật nhất khi đầu tư các quỹ đại chúng là tính an toàn, ít rủi ro. Tại đây, bạn không cần phải tự mình theo dõi thị trường và ra quyết định đầu tư. Thay vào đó, công ty quản lý quỹ – nơi có những chuyên gia tài chính hàng đầu sẽ giúp bạn sử dụng nguồn vốn một cách hợp lý. Với những ai không có nền tảng kiến thức tốt về thị trường thì đầu tư chứng chỉ quỹ là một lựa chọn tối ưu.
• Tiết kiệm thời gian: khi đầu tư quỹ đại chúng, bạn sẽ không phải quan tâm quá nhiều tới các biến động thị trường vì thế không tốn thời gian theo dõi bảng điện.

Nhược điểm

• Lợi nhuận không lớn: tuy rằng ít rủi ro nhưng lợi nhuận mà các quỹ đại chúng mang lại không quá lớn. Nếu kỳ vọng có thể gấp đôi số vốn trong một năm thì quỹ đại chúng không phải lựa chọn lý tưởng cho bạn.
• Không có quyền quyết định với việc đầu tư: khi đầu tư quỹ, bạn sẽ không thể trực tiếp kiểm soát danh mục của mình. Trong trường hợp bạn đánh giá mã cổ phiếu quỹ đang đầu tư không tiềm năng, bạn cũng không thể thay đổi được.

Lời kết

Trên đây là những thông tin cơ bản giúp nhà đầu tư hiểu được về quỹ đại chúng là gì, cũng như các quy định pháp luật hiện hành cần lưu ý về quỹ đại chúng. Hy vọng bạn đã có được câu trả lời thỏa đáng cho bản thân sau khi đọc xong bài viết này. Nhớ ghé thăm DNSE thường xuyên để đón đọc các chủ đề hữu ích tiếp theo trong thời gian tới bạn nhé!