Sau động thái hút ròng 20.385 tỷ đồng qua kênh cầm cố, thị trường tiền tệ không chứng kiến sự căng thẳng thanh khoản như thường lệ, mà ngược lại lãi suất liên ngân hàng các kỳ hạn đồng loạt giảm mạnh, cho thấy nguồn cung vốn ngắn hạn đang dư thừa một cách tự nhiên trong hệ thống.

Tuy nhiên, điểm đáng lưu ý hơn cả là chênh lệch giữa lãi suất VND và USD kỳ hạn qua đêm đã chính thức chuyển sang âm, trong khi tỷ giá liên ngân hàng bắt đầu có xu hướng nhích lên, báo hiệu những thay đổi nhạy cảm trong kỳ vọng dòng vốn ngắn hạn và những thách thức điều hành mới đặt ra cho NHNN trong thời gian tới.

Thanh khoản dư thừa: Hút ròng nhưng lãi suất liên ngân hàng vẫn giảm sâu

Trong tuần từ ngày 21/4 đến 25/4/2025, NHNN cho vay mới hơn 42.460 tỷ đồng qua kênh cầm cố giấy tờ có giá với lãi suất 4%/năm, trong khi tổng lượng đáo hạn lên tới 62.485 tỷ đồng, dẫn tới hút ròng ròng 20.385 tỷ đồng khỏi hệ thống. Tuy nhiên, trái với thông thường, thị trường liên ngân hàng lại ghi nhận sự sụt giảm mạnh của lãi suất ngắn hạn. Lãi suất qua đêm giảm từ 4,48% xuống còn 2,46%, tương đương mức giảm mạnh 2,02 điểm phần trăm chỉ trong vòng 5 phiên giao dịch.

Diễn biến giao dịch cầm cố giấy tờ có giá và mua bán tín phiếu NHNN trên thị trường mở từ ngày 21/04 đến ngày 26/04/2025. Nguồn: VIRA, MSB Research.

Các kỳ hạn dài hơn cũng ghi nhận xu hướng giảm mạnh tương tự, với lãi suất 1 tuần giảm còn 4,23%, lãi suất 2 tuần giảm còn 4,35% và lãi suất 1 tháng giảm còn 4,53%. Theo phân tích của MSB Research, sự dư thừa thanh khoản bắt nguồn từ sự suy yếu rõ rệt của cầu tín dụng trong hệ thống ngân hàng, tốc độ giải ngân đầu tư công vẫn còn chậm và tâm lý phòng thủ thanh khoản tăng cao trước các biến động quốc tế.

Lượng vốn trúng thầu trên thị trường mở (OMO) chỉ đạt khoảng 25% tổng lượng chào thầu cho thấy nhu cầu vay bổ sung thanh khoản rất thấp. Điều này phản ánh trạng thái thanh khoản dư thừa thực chất trong hệ thống, độc lập với các biện pháp kỹ thuật bơm – hút tiền của NHNN.

Theo nhận định từ Bộ phận Phân tích Kinh tế và Thị trường Tài chính (MA) của Techcombank, "diễn biến giảm sâu của lãi suất liên ngân hàng, bất chấp NHNN hút ròng mạnh tay, là chỉ dấu cho thấy rủi ro mất cân đối thanh khoản rất thấp và mặt bằng chi phí vốn sẽ tiếp tục duy trì ở mức thấp trong quý II/2025". Điều này tạo dư địa lớn để các ngân hàng thương mại tiếp tục giảm lãi suất cho vay, qua đó hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh bất định toàn cầu gia tăng.

Chênh lệch lãi suất VND – USD đảo chiều âm: Áp lực dịch chuyển dòng vốn ngắn hạn

Một trong những tín hiệu nhạy cảm nhất của thị trường tuần qua là sự đảo chiều âm của gap swap giữa lãi suất liên ngân hàng VND qua đêm và lãi suất USD qua đêm (SOFR). Theo dữ liệu từ Hội Nghiên cứu Thị trường Liên Ngân hàng (VIRA), tại ngày 24/4/2025, chênh lệch lãi suất VND–USD đã thu hẹp chỉ còn 0,98 điểm phần trăm và chính thức chuyển sang âm 1,77 điểm phần trăm vào ngày 26/4 khi lãi suất VND giảm sâu còn 2,53% trong khi SOFR duy trì ở mức 4,30%.

Diễn biến Lãi suất VND và USD trên thị trường tiền tệ liên ngân hàng từ ngày 21/04 đến ngày 26/04/2025. Nguồn: VIRA, MSB Research.

Thông thường, khi chênh lệch lãi suất VND – USD dương, thị trường sẽ ưa chuộng giữ VND hơn USD do lợi suất cao hơn. Nhưng khi gap swap chuyển âm, VND trở nên kém hấp dẫn so với USD, tạo động cơ cho việc dịch chuyển dòng vốn ngắn hạn ra ngoài Việt Nam, gây áp lực lên tỷ giá.

Thực tế, tỷ giá USD/VND trên thị trường liên ngân hàng đã nhích tăng trong tuần qua, đạt 26.020 đồng/USD vào ngày 26/4, tăng 70 đồng so với cuối tuần trước. Trên thị trường tự do, tỷ giá dao động quanh mức 26.380–26.480 đồng/USD, phản ánh tâm lý phòng ngừa rủi ro ngoại hối gia tăng trong hệ thống tài chính.

Diễn biến thị trường ngoại tệ từ ngày 21/04 đến ngày 26/04/2025. Nguồn: VIRA, MSB Research.

Theo dự báo của Bộ phận Thị trường Tài chính Ngân hàng ACB, "áp lực tăng tỷ giá USD/VND có thể kéo dài đến giữa quý III/2025, nhưng mức độ tăng sẽ trong kiểm soát nhờ dự trữ ngoại hối quốc gia cao và triển vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất 2 lần từ tháng 6/2025". Trong khi đó, các chuyên gia của KBSV Research cũng dự báo tỷ giá USD/VND có thể tăng khoảng 4% so với cuối năm 2024 trong kịch bản cơ sở.

Tuy nhiên, triển vọng dài hạn vẫn tích cực nhờ chỉ số DXY toàn cầu duy trì dưới mốc 100 điểm, phản ánh sự suy yếu tương đối của đồng bạc xanh trong bối cảnh kinh tế Mỹ tăng trưởng chậm lại. Đây sẽ là yếu tố then chốt hỗ trợ giữ ổn định tỷ giá USD/VND trong những tháng tới.

Chiến lược điều hành tiền tệ: Linh hoạt ứng phó với các biến động mới

Trước những thay đổi nhạy cảm của thị trường, NHNN đang thể hiện sự linh hoạt cao trong điều hành chính sách tiền tệ. Thay vì nâng lãi suất để bảo vệ tỷ giá như thông lệ, NHNN lựa chọn cách hút ròng nhẹ nhàng qua nghiệp vụ cầm cố, đồng thời giữ nguyên lãi suất OMO ở mức 4%, không gây sốc cho thị trường.

Theo đánh giá của Bộ phận Phân tích Kinh tế và Thị trường Tài chính (MA) Techcombank, "NHNN đang đặt ưu tiên vào việc duy trì môi trường lãi suất thấp nhằm hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế, đồng thời sẵn sàng can thiệp linh hoạt trên thị trường ngoại hối nếu cần thiết". Các công cụ can thiệp tiềm năng như bán ngoại tệ dự trữ, phát hành tín phiếu ngắn hạn hoặc điều chỉnh biên độ tỷ giá đều nằm trong kịch bản dự phòng của NHNN.

Chính sách điều hành hiện tại được hỗ trợ bởi bối cảnh vĩ mô thuận lợi, khi GDP quý I/2025 của Việt Nam tăng 6,9%, trong khi lạm phát cơ bản được kiểm soát tốt quanh mức 3,0–3,2%. Điều này tạo điều kiện để NHNN tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ mềm dẻo, cân bằng giữa hỗ trợ tăng trưởng và ổn định tỷ giá trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động khó lường.

Theo Bộ phận Thị trường Tài chính ACB, "trong trường hợp tỷ giá tăng mạnh bất thường, NHNN sẽ ưu tiên các biện pháp can thiệp mềm như bán ngoại tệ hoặc hút bớt thanh khoản, thay vì điều chỉnh lãi suất điều hành ngay lập tức, để tránh gây sốc cho thị trường".

Triển vọng trung hạn: Thanh khoản vững chắc, tỷ giá ổn định

Nhìn về trung hạn, thị trường tiền tệ Việt Nam vẫn được đánh giá tích cực nhờ nền tảng thanh khoản dồi dào, dự trữ ngoại hối cao và kỳ vọng dòng vốn FDI tiếp tục tăng trưởng. Theo dự báo của Bộ phận MA Techcombank, "thanh khoản hệ thống ngân hàng sẽ duy trì ở trạng thái dồi dào trong suốt quý II–III/2025, hỗ trợ khả năng duy trì mặt bằng lãi suất thấp và thúc đẩy tăng trưởng tín dụng".

Tỷ giá USD/VND dự kiến sẽ có nhịp điều chỉnh tăng nhẹ trong ngắn hạn nhưng không gây xáo trộn lớn nhờ sự hỗ trợ của các yếu tố cơ bản vững chắc, đặc biệt là trong bối cảnh DXY toàn cầu duy trì dưới ngưỡng 100 điểm và triển vọng Fed giảm lãi suất.

Tổng hòa các yếu tố, dù thị trường tiền tệ Việt Nam đang bước vào giai đoạn nhạy cảm hơn với các biến động bên ngoài, nền tảng nội tại vững chắc cùng định hướng điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt sẽ tiếp tục củng cố triển vọng tăng trưởng ổn định cho nền kinh tế Việt Nam trong năm 2025.

Xem thêm tại nguoiquansat.vn